Dạy đánh cồng chiêng trong trường học – Giải pháp bảo tồn văn hóa truyền thống

Cập nhật 26/12/2024, 08:12:06

Cách đây 6 năm, Trường Lê Văn Tám- Xã Tú An- Thị xã An Khê đã thành lập Đội cồng chiêng nhí đầu tiên trên địa bàn thị xã. Đến nay đội chiêng này vẫn duy trì hoạt động đều đặn mỗi tuần một lần. Qua đó khơi dậy và lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống trong học sinh người Bahnar, góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.

Điểm trường chung 3 làng: Nhoi, Hòa Bình và Pơ Nang- Trường Tiểu học Lê Văn Tám có gần 100 học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 theo học, tất cả đều là học sinh dân tộc thiểu số. Song song với chương trình học chung, các thầy cô giáo còn dạy các em đọc, viết chữ Bahnar; phổ biến kiến thức về phong tục, tập quán, bản sắc văn hóa truyền thống, trong đó có việc dạy đánh cồng chiêng, múa xoang. Để thu hút được nhiều học sinh tham gia, nhà trường đã đề xuất địa phương cho thành lập đội cồng chiêng “nhí” để tạo sân chơi thường xuyên và nâng cao ý thức của các em trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Năm 2018, Thị ủy An Khê hỗ trợ trường Tiểu học Lê Văn Tám 1 bộ cồng chiêng gồm 13 chiếc, đồng thời, chính quyền địa phương xã Tú An cũng chấp thuận để trường thành lập Đội cồng chiêng “nhí”. Từ đó, nhà trường đã tập hợp những học sinh có năng khiếu để thành lập đội cồng chiêng do thầy giáo Đinh Văn Khoa- một giáo viên người Banah phụ trách đội chiêng.

Thầy giáo Đinh Văn Khoa – Trường TH Lê Văn Tám, thị xã An Khê tự hào nói: “Tôi rất là yêu quý và tự hào về bản sắc văn hóa của dân tộc Bahnar mình. Nên khi nhà trường thành lập câu lạc bộ cồng chiêng nhí, tôi rất mừng, tôi cố gắng truyền dạy cho các em về kỹ thuật đánh cồng chiêng, đánh đàn TơRưng. Chúng tôi cũng giải thích cho các em hiểu ý nghĩa của từng bài chiêng để thêm yêu những giá trị văn hóa truyền thống của ông cha mình, từ đó, các em chính là người sẽ kế thừa và duy trì truyền thống văn hóa của cộng đồng bản địa nơi đây”.

Đội cồng chiêng “nhí” Trường Tiểu học Lê Văn Tám hiện có 40 thành viên từ 7-10 tuổi. Trong đó, có 15 em nam đánh cồng chiêng, 15 em nữ múa xoang, số còn lại đi cà kheo và phụ họa. Mỗi năm học, khi các em hoàn thành chương trình tiểu học và ra trường, nhà trường lại tuyển chọn các học sinh có năng khiếu cồng chiêng từ lớp 2, lớp 3 để thay thế. Bên cạnh đó, nhà trường còn tổ chức Câu lạc bộ cồng chiêng nhí gồm tất cả học sinh DTTS của điểm trường chung 3 làng tham gia, trong đó, nòng cốt là các thành viên Đội cồng chiêng nhí. Các thầy cô còn làm đạo cụ để trang bị cho các em biểu diễn. Cứ như thế, đã 6 năm qua, đều đặn mỗi tuần một tiết sinh hoạt Đội cồng chiêng nhí, mỗi tháng 1 buổi sinh hoạt Câu lạc bộ, khuôn viên trường Tiểu học Lê Văn Tám lại rộn rã, ngân vang tiếng cồng chiêng. Trong trang phục thổ cẩm truyền thống đủ sắc màu, các em học sinh nam biểu diễn cồng chiêng khá thuần thục, các em học sinh nữ uyển chuyển hòa mình trong những bài xoang truyền thống. Dù chỉ là những buổi tập luyện nhưng các em vẫn rất tập trung vào từng bước chân, từng điệu nhảy, từng nhịp đánh chiêng cho hòa điệu, nhịp nhàng.

Em Đinh Thị Thanh Liêm – Học sinh Lớp 5C- Trường TH Lê Văn Tám- thị xã An Khê chia sẻ: “Được học đánh cồng chiêng, múa xoang em thấy rất là vui, rất là thú vị. Đặc biệt là khi chúng em đi biểu diễn ở các lễ hội có rất đông người xem. Em và các bạn sẽ cố gắng học đánh chiêng cho hay, cùng nhau gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình”.

Nhờ thường xuyên được tập luyện nên đến nay, Đội cồng chiêng nhí của trường TH Lê Văn Tám đã biểu diễn thành thạo nhiều bài chiêng mừng các lễ hội của đồng bào Bahnar. Với sự mới mẻ và độc đáo, những năm qua, Đội cồng chiêng “nhí” không chỉ tích cực tham gia các chương trình văn hóa-văn nghệ của trường, của xã mà còn được mời biểu diễn tại các sự kiện văn hóa, lễ hội do thị xã tổ chức như: Lễ kỷ niệm Chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa, Hội hát Cầu huê, Ngày Hội văn hóa, thể thao các dân tộc thị xã An Khê và giao lưu với các trường học khác trên địa bàn thị xã. Đội cồng chiêng “nhí” đã trở thành nơi truyền lửa, kết nối các thế hệ học trò của nhà trường với văn hóa bản địa.

Cô Nguyễn Vũ Quỳnh Thơ – Hiệu trưởng Trường TH Lê Văn Tám- thị xã An Khê trao đổi: “Trong thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục duy trì, phát huy và nâng cao chất lượng sinh hoạt CLB cồng chiêng nhằm nhân rộng mô hình, thu hút đông đảo cán bộ, giáo viên và nhân viên, học sinh cũng tham gia, không thể để cồng chiêng xa rời cuộc sống hàng ngày và bị thất truyền. Với nhiều hình thức tổ chức phong phú, đa dạng, nhà trường đã đưa cồng chiêng đến gần với các em hơn, cách làm này đã mang lại hiệu quả tích cực như giúp các em mạnh dạn, tự tin, chăm học, thích đến trường, thích được tham gia các hoạt động phong trào. Việc quan trọng là tiếp sức, truyền lửa đam mê ở lứa tuổi học sinh, giúp các em cảm nhận về hiểu hơn về giá trị văn hóa của dân tộc mình thông qua các nhạc cụ dân tộc, đặc biệt là tiếng cồng, tiếng chiêng và những điệu múa xong Tây Nguyên”.

Thông qua việc truyền dạy đánh cồng chiêng và múa xoang trong trường học sẽ là tiền đề để thế hệ trẻ ở các buôn làng nhớ về cội nguồn, tiếp tục giữ gìn và phát huy  giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc mình còn mãi với thời gian.

Nhóm PV

Trả lời