Theo tính toán thì trung bình đầu tư 1 MWp điện mặt trời áp mái khoảng 15 tỉ đồng trong khi số tiền thu được từ bán điện dao động trong khoảng 2,8 – 3,2 tỷ đồng/năm. Với mức đầu tư và thu vào như thế, chỉ trong chừng 6 – 7 năm là hòa vốn trong khi thời gian khai thác của dự án kéo dài khoảng 20 năm. Quan trọng hơn nữa, theo Quyết định 13/2020 của Thủ tướng Chính phủ, giá mua điện có giá trị không đổi trong vòng 20 năm. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng giúp cho nhà đầu tư yên tâm khi đầu tư điện mặt trời áp mái vì đảm bảo tính ổn định về giá bán.

Đó là lợi ích kinh tế mang lại cho các chủ đầu tư, còn đối với địa phương thông qua các dự án là cơ hội để thu hút một lượng vốn đầu tư không nhỏ, đồng thời góp phần tăng thu ngân sách từ nguồn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao giá trị đất khi được chuyển sang hướng đầu tư mới.

Ông Nguyễn Huỳnh Phú Lâm, Nhà đầu tư điện mặt trời áp mái cho biết: “Mỗi dự án 1 MW thì khoảng gần 20 tỷ và để vận hành cho dự án đó cần tối thiểu 5 lao động. Riêng về thuế VAT bình quân 1 năm Gia Lai có thêm nguồn thu ngân sách, cộng thêm lãi nhuận trên từng dự án thì thuế thu nhập DN đóng cũng không phải là ít. Đặc biệt dòng tiền đưa vào đó luân chuyển trong tất cả các lĩnh vực từ sắt, thép, xây dựng cho đến lao động, thậm chí giá trị đất trong điều kiện hiện nay những cây công nghiệp đang gặp khó khăn, người dân không có vốn đầu tư để trả nợ ngân hàng, dẫn đến nợ xấu…thì đó cũng là một phần nào đó để giúp giá trị đất đai tăng lên”.

Đặc biệt trong thời điểm hiện tại, tác động của dịch Covid – 19 khiến cho kinh tế thế giới, trong nước cũng như địa phương đang đối mặt với nhiều khó khăn, thì việc thu hút nguồn lực đầu tư từ các dự án là rất quan trọng để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế của địa phương. Bên cạnh đó, còn là dư địa đối với ngành ngân hàng để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Những khó khăn liên quan đến cây hồ tiêu bị chết chưa giải quyết xong, giá cả nông sản bấp bênh, khiến nhiều ngân hàng cũng lao đao khi nợ xấu tăng, thì từ đầu năm đến nay lại thêm dịch bệnh Covid – 19, các ngân hàng phải đối mặt với rất nhiều áp lực về hoạt động kinh doanh của đơn vị, đồng thời vừa phải chia sẻ với khó khăn cùng doanh nghiệp, nên kết quả tăng trưởng cả hệ thống đạt thấp. Vì vậy việc đầu tư hỗ trợ vốn cho các dự án đầu tư vào lúc này, trong đó có điện mặt trời áp mái cũng phần nào giúp ngân hàng giải quyết bài toán về tăng trưởng tín dụng. Nhưng vấn đề quan trọng đối với ngân hàng là sự tăng trưởng đó là ổn định chứ không vì lợi ích trước mắt để chấp nhận rủi ro như một số ý kiến.

Ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh – Chi nhánh Gia Lai (HDBank Gia Lai) cho biết: “Trong tình hình dịch bệnh hiện nay thì đây cũng là một cơ hội tốt cho các nhà đầu tư và cho chính ngân hàng về cơ hội tăng trưởng tín dụng trong tình hình khó khăn của thị trường hiện nay. Ngoài ra, việc triển khai dự án cũng được các cấp chính quyền rất quan tâm, đã hỗ trợ cho các DN về mặt thủ tục, đặc biệt hiện nay tôi thấy thủ tục về đất đai đã được quan tâm, tháo gỡ cho các DN để chuyển đổi đúng mục đích và thực hiện dự án đúng quy định pháp luật”.

Với góc nhìn về hiệu quả kinh tế thì rõ ràng các dự án đầu tư điện mặt trời áp mái mang lại nguồn lợi không nhỏ cho các nhà đầu tư cũng như tác động tích cực đến nền kinh tế của địa phương. Song có ý kiến bày tỏ lo ngại về vấn đề ô nhiễm môi trường từ việc xử lý các tấm pin sau này, từ đó cho rằng cần phải cân nhắc khi khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này. Trước ý kiến này, các nhà đầu tư cũng đã đưa ra những phân tích để thấy rằng nên hay không nên phát triển điện mặt trời áp mái:

Ông Nguyễn Huỳnh Phú Lâm, Nhà đầu tư điện mặt trời áp mái cho biết thêm: “Một số ý kiến trái chiều về rác thải từ các tấm pin. Mình tính một cách công bằng, làm ra 1 kg điện bằng than hoặc dầu so với 1 kg chúng ta làm bằng điện mặt trời áp mái. Nếu tiền chúng ta bỏ ra để xử lý các tấm pin rác thải tương lai so với khí thải của than hay dầu thì rõ ràng chi phí để xử lý khí CO2 vẫn cao hơn. Cho nên nếu phát triển được điện năng lượng tái tạo, gọi là điện sạch chi phí sẽ thấp hơn. Cái nào cũng có hai mặt, làm ra cái này sẽ thải ra cái này nhưng cái thải đó nó có cao hơn cái đang thải hiện hữu hay không để nói rằng nên hay không nên phát triển”.

Phát triển điện mặt trời, trong đó có điện mặt trời áp mái là lĩnh vực đầu tư còn khá mới, vì vậy quá trình triển khai thực hiện sẽ không tránh khỏi những khó khăn, bất cập, vướng mắc phát sinh. Song vấn đề quan trọng là việc giải quyết phải đảm bảo được hài hòa giữa lợi ích kinh tế đem lại với những vấn đề phát sinh để xác định đâu là giá trị quan trọng cần khai thác cho phù hợp với chủ trương của Chính phủ là đang khuyến khích phát triển điện mặt trời nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế hiện có./.

Hồng Uyên, Phi Long