Vượt qua những khó khăn và thách thức sau đại dịch Covid -19, kinh tế nông nghiệp của Gia Lai đã mạnh mẽ vươn lên và đạt được nhiều thành quả ấn tượng. Dấu ấn lớn nhất, dễ dàng nhận thấy nhất có lẽ chính là hiệu quả của những hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp của tỉnh. Trong đó, nông nghiệp Gia Lai đã từng bước từ bỏ cách thức sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, chụp giật để tiến đến một nền nông nghiệp hàng hóa, có quy mô, có chất lượng và bắt kịp được xu thế chuyển động chung của thị trường. Và trong bức tranh với nhiều gam màu tươi sáng ấy thì xuất khẩu nông sản có thể được coi là gam màu sáng nhất, tạo được nhiều dấu ấn đậm nét nhất.
Năm 2022, Gia Lai đón nhận liên tiếp những tin vui trên lĩnh vực xuất khẩu. Tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt đến một dấu mốc mới với 660 triệu USD, tăng hơn 8% so với năm 2021. Trong đó, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản chủ lực như cà phê, hồ tiêu, trái cây có mức tăng khá mạnh so với cùng kỳ và chiếm khoảng 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.
Theo đánh giá của ngành chức năng và các doanh nghiệp, hoạt động xuất khẩu của tỉnh có nhiều khởi sắc chính là do tác động của việc ký kết, đưa vào thực thi hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Lượng hàng hóa xuất khẩu tăng; đồng thời, giá các mặt hàng nông sản như cà phê, trái cây vẫn duy trì lợi thế tại các thị trường truyền thống. Cùng với đó, tình hình mở cửa lại thị trường trong điều kiện bình thường mới trong nước cũng như các quốc gia khu vực Châu Âu, Châu Á… tạo thuận lợi cho việc giao thông, đi lại là những yếu tố thúc đẩy hoạt động xuất khẩu.
Bối cảnh mới đã mang đến rất nhiều thuận lợi để đẩy hoạt động xuất khẩu hàng hóa, nhất là hàng hóa nông sản của tỉnh phát triển. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, chính sự thay đổi nội tại từ thực tiễn hoạt động sản xuất mới là tiền đề để nông sản Gia Lai có thể vươn ra biển lớn. Điển hình như câu chuyện của sản phẩm cà phê, một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh, chiếm hơn 62% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh trong năm 2022. Chính hoạt động liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, HTX và người dân đã góp phần tạo nên những sản phẩm chất lượng, đạt tiêu chuẩn và đủ số lượng để phục vụ cho xuất khẩu.
Ông Nguyễn Công Sơn – Trưởng phòng NN & PTNT huyện Chư Pah, Gia Lai nói: “Huyện đang tăng cường xây dựng các mô hình liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cà phê. Huyện đang tổ chức được 2 chuỗi liên kết sản xuất cà phê có hiệu quả là với doanh nghiệp Vĩnh Hiệp và Doanh nghiệp Tam Ba. Bà con cũng mong muốn được tham gia vào các chuỗi liên kết để tiêu thụ sản phẩm ổn định. Và cũng mong muốn được tham gia nhiều hơn vào các mô hình liên kết.”
Bên cạnh 2 sản phẩm xuất khẩu truyền thống và chiếm tỷ trọng cao là cà phê và cao su, năm 2022, lĩnh vực xuất khẩu của Gia Lai đã xuất hiện thêm nhiều sản phẩm mới, đặc biệt là mặt hàng trái cây với những cái tên nổi bật là chuối, chanh leo và sầu riêng. Trong đó, riêng sản phẩm chuối đã có sự tăng trưởng trên 200% so với năm 2021 và mang về giá trị hàng triệu USD cho các doanh nghiệp Gia Lai. Đây là kết quả cho những nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường, xây dựng mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc. Riêng về việc xây dựng mã số vùng trồng, toàn tỉnh đã có 22 mã số vùng trồng đã được xây dựng và được các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… chấp nhận.
Ông Lê Hoàng Linh – Giám đốc Dự án chuối công nghệ cao, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Hưng Sơn nói: “Để được xuất khẩu sang các thị trường thì doanh nghiệp đã làm theo các tiêu chuẩn như Global Gap, tiêu chuẩn quốc tế, đăng ký thành công các mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói. Trong thời gian tới thì công ty mong muốn sẽ tiếp tục tìm kiếm các thị trường mới nhiều tiềm năng như thị trường Châu Âu, thị trường Trung Đông để tiếp tục mở rộng xuất khẩu.”
Có thể thấy, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản trên địa bàn tỉnh đã chủ động tiếp cận, mở rộng thị trường, tận dụng tốt các cơ hội để duy trì và nâng cao sản lượng xuất khẩu nông sản. Đáng ghi nhận là bên cạnh những doanh nghiệp lớn có tiềm năng về nguồn vốn và khả năng tìm kiếm thị trường thì trên địa bàn tỉnh, nhiều HTX cũng đã bắt đầu tiếp cận với thị trường xuất khẩu. Điển hình như HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Hùng Thơm, trong năm 2022, HTX đã xây dựng và được công nhận 7 mã số vùng trồng chanh dây tại các huyện Mang Yang, Chư Prông, Đak Pơ…Đây là cơ sở, tiền đề quan trọng để HTX mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm sang các nước Châu Âu, Hàn Quốc, Australia…
Bà Đỗ Thị Mỹ Thơm – Giám đốc HTX NN & Dịch vụ Hùng Thơm cho biết: “HTX đang đi theo định hướng xuất khẩu nhằm nâng cao thu nhập cho HTX và bà con nông dân. Những sản phẩm chính của HTX vẫn là chuỗi chanh dây. Để đáp ứng nhu cầu thì HTX đã có những cải cách về kỹ thuật, quy trình máy móc. Đã được đánh giá lại về ISO, HACCP, Global Gap xây dựng mã số vùng trồng.”
Ông Lưu Trung Nghĩa – Giám đốc Sở NN & PTNT tỉnh Gia Lai trao đổi: “Xuất khẩu của các doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ nông sản. Nông sản của chúng ta ngày càng thể hiện được ưu thế về chất lượng, đáp ứng được yêu cầu của thị trường các nước. Nông sản Gia Lai đã trỗi dậy, cùng với sự tham gia của doanh nghiệp, sự hưởng ứng của người dân nên nông sản của Gia Lai đã vào được nhiều thị trường trên thế giới.”
Thành quả của một năm vượt khó vươn lên của ngành nông nghiệp là rất đáng tự hào. Với những định hướng đúng đắn, đồng thời tận dụng tốt thời cơ của cả người nông dân, HTX và doanh nghiệp đã mang lại nhiều cơ hội và triển vọng cho nông sản của Gia Lai. Qua đó, đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời nâng cao đời sống của người nông dân trên địa bàn tỉnh
Ngọc Hà – Phi Long – RPiên