Cồng chiêng Tây Nguyên có nguồn gốc từ truyền thống văn hóa và lịch sử rất lâu đời. Từ xa xưa, cộng đồng cư dân Tây Nguyên đã biết thổi hồn và tiếp thêm sức sống cho cồng chiêng Tây Nguyên để những âm thanh khi ngân nga sâu lắng, khi thôi thúc trầm hùng, hòa quyện với tiếng suối, tiếng gió và với tiếng lòng người Tây Nguyên, sống mãi cùng với đất trời và con người Tây Nguyên. Chính vì vậy mà việc bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng hiện nay không chỉ phụ thuộc vào sự truyền thụ của những nghệ nhân lớn tuổi mà còn là sự đón nhận, giữ lửa của lớp trẻ. Trong đó, Liên hoan Cồng chiêng thanh thiếu niên Gia Lai là một trong những hoạt động đang góp phần giữ lửa với văn hóa truyền thống cho lớp trẻ. Năm nay, do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh Covid-19 nên Liên hoan được tổ chức theo một hình thức đặc biệt nhưng cũng không kém phần hấp dẫn, thú vị.
Năm nay do dịch Covid đang diễn biến phức tạp nên Đoàn TN tỉnh tổ chức Liên hoan Cồng chiêng thanh thiếu niên toàn tỉnh Gia Lai lần thứ V, năm 2021 theo hình thức các đơn vị quay Video Clip biểu diễn cồng cồng chiêng để dự thi. Năm nay, Liên hoan thu hút 13 đội tham gia. 13 đội cồng chiêng thanh thiếu niên là chừng ấy phong cách trình diễn, mỗi đội một sắc màu riêng mang đặc trưng văn hóa từng vùng. Đó là những lễ mừng lúa mới, mừng chiến thắng, lễ bỏ mả… được tái hiện sinh động trong âm thanh cồng chiêng khi trầm lắng, khi rộn rã vui tươi. Những cô gái trong trang phục truyền thống sặc sỡ với nhịp xoang lúc khỏe khoắn, lúc khoan thai nhịp nhàng đã hòa điệu cùng tiếng chiêng để làm nên những màn trình diễn đặc sắc, ấn tượng, của những miền đất khác nhau của buôn làng Gia Lai.
Anh Siu Luk – Làng Choét 2, phường Thắng Lợi, TP. Pleiku cho biết: “Tuy là hình thức gián tiếp, không được trực tiếp biểu diễn nhưng các bạn thanh niên ở chi đoàn rất nhiệt tình, ai cũng rất hào hứng tham gia. Thanh niên đều ý thức được là tham gia liên hoan là góp phần bảo vệ, phát huy những nét đẹp của dân tộc. Vì thế đoàn cấp trên đầu tư thì anh em rất phấn khởi tham gia”.
Để có các tiết mục xuất sắc là cả một quá trình tập luyện, học hỏi từ nhiều nghệ nhân, những người có kinh nghiệm tại chính buôn làng. Thậm chí nhiều bạn nhỏ từ 5 đến 7 tuổi cũng đã biểu diễn nhuần nhuyễn những bài chiêng, điệu xoang truyền thống của dân tộc mình. Cứ như thế, những tinh hoa, nét đẹp văn hóa cũng được tiếp nối, trao truyền qua các thế hệ. Trong đó, lớp trẻ trở thành sợi dây kết nối xuyên suốt của dòng chảy truyền thống ấy.
Anh Trịnh Công Duy – Quyền bí thư huyện đoàn Chư Pah cũng chia sẻ: “Huyện đoàn Chư Pah chúng tôi đã khảo sát lựa chọn các đội TTN cồng chiêng trên địa bàn huyện và có sự đầu tư lên kịch bản, chọn những diễn viên để tổ chức tập luyện thường xuyên chuẩn bị cho quay video clip tham dự liên hoan. Qua một thời gian chuẩn bị hết sức công phu với sự tập luyện hăng say của các bạn thiếu niên nhi đồng và sự chỉ dạy của các nghệ nhân. Chúng tôi cũng đã chọn được bối cảnh là những nhà rông truyền thống của người địa phương. Với bài trình diễn cồng chiêng mừng lúa mới huyện đoàn chúng tôi cũng được ban tổ chức đánh giá rất là cao”.
Cồng chiêng là một trong những giá trị văn hóa lâu đời của các dân tộc Tây Nguyên, được thế giới vinh danh, công nhận. Liên hoan là hoạt động thiết thực để thế hệ trẻ góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, qua đó thể hiện ý thức trách nhiệm của thanh thiếu niên đối với văn hóa truyền thống, đó cũng chính là biểu hiện của lòng yêu nước, yêu dân tộc. Liên hoan Cồng chiêng thanh thiếu niên là cách để tuổi trẻ thêm một lần tôn vinh văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, qua đó khơi dậy lòng tự hào truyền thống văn hóa của các dân tộc Tây Nguyên, động viên phong trào tập luyện cồng chiêng trong thanh thiếu niên. Với tiêu chí là ở đâu có đồng bào dân tộc thiểu số, ở đó có thanh thiếu niên biết chơi cồng chiêng. Đây cũng là mục tiêu mà Đoàn Thanh niên Gia Lai đặt ra nhằm tập hợp thanh niên trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Nghệ nhân ưu tú Ksor Nao – Thành viên ban giám khảo nhận xét: “Lớp trẻ rất quan trọng vì còn trẻ nên càng tập luyện để giữ lại cồng chiêng truyền thống. Lớp trẻ rất là háo hức, đam mê cồng chiêng, nó thấm vào máu đó là điều rất quan trọng. Lớp trẻ theo lời thầy dạy nên tiếp thu rất nhanh, lớp trẻ biết đánh chiêng tôi mừng lắm, tôi mong muốn lớp trẻ giữ được cái phong tục cái văn hóa cồng chiêng của dân tộc mình kể cả Jơ Rai hay Ba na”.
Những năm qua, Liên hoan cồng chiêng, hát dân ca và trình diễn nhạc cụ trong thanh thiếu niên được Đoàn thanh niên tỉnh Gia Lai đặc biệt quan tâm, tổ chức ở nhiều cấp khác nhau. Vì vậy mà đã lan tỏa phong trào giữ gìn bản sắc văn hóa trong giới trẻ ngày càng rộng rãi. Đặc biệt đây cũng là một phương thức đoàn kết, tập hợp thanh niên hiệu quả đối với mỗi cơ sở đoàn. Dòng chảy văn hóa của người bản địa Tây Nguyên đến hôm nay đã có nhiều biến đổi. Cồng chiêng, các loại nhạc cụ, không thể sống trong không gian nguyên thủy, thay đổi để có hình thức tồn tại phù hợp hơn. Nhìn vào những nỗ lực của thế hệ trẻ, lạc quan tin vào điều này: dù biến đổi, những giá trị đẹp đẽ kết tinh từ hàng ngàn năm qua vẫn sẽ được gìn giữ, phát huy, tiếp tục sáng tạo những giá trị mới.
CTV Đức Thành