Dựa vào những thế mạnh, tiềm năng sẵn có, du lịch cộng đồng có thể mang lại những cơ hội mới cho phát triển ngành công nghiệp không khói của các địa phương ở Gia Lai. Bởi vậy những năm gần đây, loại hình du lịch này đang dần trở thành một trào lưu và được đặt nhiều kỳ vọng. Vì trên thực tế các nguồn tài nguyên văn hóa hầu hết nằm ở khu vực quần cư, gắn liền với cuộc sống hàng ngày bà con ở các buôn, làng nên khi được quy hoạch, khai thác thành khu, điểm du lịch thì người dân sống quanh đó sẽ được hưởng lợi và các tài nguyên được khai thác sẽ có kinh phí bảo tồn, tái tạo và phát huy các giá trị đích thực…
Cách T.p Peiku chừng 60km, theo hướng Đông Nam theo Quốc lộ 14 rẽ sang Quốc lộ 25, vượt qua đèo Chư Sê chúng ta tới Khu di tích lịch sử – văn hóa Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện. Khu di tích này được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích cấp quốc gia năm 1993. Khu di tích lịch sử – văn hóa Plei Ơi nằm ở ngọn Chư Tao Yang (hay còn gọi là núi Ba Hòn). Hiện nay, còn lưu giữ: Gươm thần, là báu vật trung gian để Ptao Apuih giao tiếp với thần linh, thực hiện các nghi thức cúng tế; bộ chiêng Ơi Tú, chỉ được dùng trong lễ cầu mưa, gồm: 3 chiếc cồng, 1 chiếc trống…
Có dịp ghé thăm khu di tích và được hòa mình vào không gian của lễ hội, du khách sẽ được trải nghiệm và khám phá những điều thú vị, để rồi hiểu thêm về vùng đất nhuốm màu huyền ảo Plei Ơi…
Chị Nguyễn Thị Ngọc Lê -Thị trấn Phú Thịện, huyện Phú Thiện cho biết: “Chúng tôi là người dân Phú Thiện, đi làm xa một thời gian dài, khi quay lại đây tôi cũng rất tự hào đúng dịp lễ cầu mưa rất là đặc sắc. Tôi rất vinh dự khi về quê nhà và tham dự lễ hội này.”
Tại Plei R’bai, xã Ia Piar, huyện Phú Thiện cũng có nghi lễ cúng cầu mưa của Yang Adai . Đây cũng là 2 ngôi làng thực hiện liên kết tuor du lịch cộng đồng khi đến với vùng thung lũng vàng Phú Thiện…
Ông Phạm Văn Trần Hưng – Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Phú Thiện cho biết: “Quá trình triển khai, chúng tôi đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, để phát triển loại hình du lịch cộng đồng. Chúng tôi thấy có mấy nội dung cần tập trung trong thời gian tới đó là: Sự ủng hộ của chính quyền địa phương cũng như quan tâm đầu tư về hạ tầng kết nối; về chính sách, hiện nay tỉnh có Nghị quyết của HĐND tỉnh, tuy nhiên đối tượng thụ hưởng chưa rộng rãi lắm… nên cần mở rộng hơn, tạo điề kiện cho người dân làm du lịch.”
Phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương giàu bản sắc văn hóa dân tộc, lại may mắn được thiên nhiên ban tặng cảnh quan tự nhiên xinh đẹp, thơ mộng, trong vài năm trở lại đây, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh đã định hình cho người dân địa phương phát triển loại hình du lịch cộng đồng. Mô hình này tuy còn khá mới mẻ, song được bà con Jrai ở các làng trong xã hưởng ứng và tham gia tích cực, với hy vọng mang lại một luồng sinh khí mới cho địa phương và cuộc sống của người dân sẽ ngày càng được cải thiện tốt hơn…
Từ khi tham gia Câu lạc bộ dệt thổ cẩm của xã Ia Mơ Nông để phục vụ phát triển du lịch cộng đồng, chị Chị Rơ Châm H’Xuyên và nhiều chị em trong xã rất phấn khởi. Vì không chỉ được làm công việc yêu thích, mà còn có cơ hội tăng thêm thu nhập từ nghề dệt thổ cẩm, những sản phẩm làm ra được tiêu thụ khi du khách đến tham quan, trải nghiệm tại địa phương…
Chị Rơ Châm H’Xuyên – Câu lạc bộ dệt thổ cẩm xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah chia sẻ: “Tham gia câu lạc bộ này cũng rất vui, tập hợp chị em phụ nữ ngồi dệt lại. Duy trì truyền thống, bản sắc dân tộc mình rồi cũng có sản phẩm giới thiệu qua khách du lịch để bán…”
Chị Phạm Hồng Nhung – Du khách TP. Hải Phòng bày tỏ: “Đây là lần đầu tiên tôi đến thì thấy rất là thú vị. Trước đây mình nhìn thấy những tấm vải đã dệt thành hình thì mình không biết rằng là nó được trải qua quá trình tỉ mỉ như thế này. Mình thấy mọi người phải dệt bằng tay tỉ mỉ, kỳ công mới có được tấm vải đẹp…”
Theo Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Gia Lai, đến nay, một số địa phương bước đầu khai thác loại hình du lịch gắn với bảo tồn văn hóa, định hình được sản phẩm du lịch với những hoạt động trải nghiệm hấp dẫn du khách tại các làng đồng bào Jrai, như: Làng Kép (xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh); làng Ia Gri (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh); làng Ơi (xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện); làng Ku Tong (xã Ia Pếch, huyện Ia Grai)…
Còn theo đánh giá của Hiệp hội Du lịch tỉnh và các chuyên gia văn hóa, du lịch: Gia Lai có rất nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng, vấn đề mấu chốt là phải phát huy tính chủ thể, “những di sản sống”- vì đó là nguồn tài nguyên quý báu phục vụ phát triển du lịch…
Ông Nguyễn Tấn Thành – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Gia Lai trao đổi: “Kinh nghiệm để thu hút khách, mỗi tỉnh, mỗi địa phương ta chọn lựa ra trong quần thể cộng đồng, tìm nơi nào có tính đặc trưng, thuận lợi nhất, ta tập trung đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, vì cái này rất thiết thực, nhằm mục đích xóa đói giảm nghèo, dịch chuyển kinh tế nông nghiệp, nông thôn.”
Có rất nhiều nhiệm vụ, giải pháp đã, đang được tỉnh Gia Lai tập trung triển khai, trong đó xác định: Việc hình thành các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn trên cơ sở khai thác và phát huy lợi thế, tiềm năng về văn hóa bản địa, ngành nghề thủ công truyền thống, sản xuất rau, hoa và cây ăn quả kết hợp với chương trình “mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), sẽ góp phần xây dựng hình ảnh, thương hiệu du lịch Gia Lai đối với du khách.
Song Nguyễn – Duy Linh – R’ Piên – Bá Bính