Nằm lọt thỏm giữa bốn bề rừng núi bao quanh, Làng Tơ Bưng, xã Đăk Pơ Ling vẫn giữ được vẻ nguyên sơ của một làng vùng DTTS. Đây cũng là địa bàn xa xôi, giao thông đi lại khó khăn, cách trở vào bậc nhất của huyện Kông Chro. Nhưng có lẽ cũng chính vì thế mà nơi đây vẫn luôn là vùng đất ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, thú vị và độc đáo. Chúng ta sẽ cùng khám phá một trong những đặc sản của vùng đất này – một thứ thức uống lấy từ cây Đoak, chỉ riêng có ở vùng rừng núi Đăk Pơ Ling và được người dân ở đây gọi vui với cái tên “rượu tiên”.
Chúng tôi tìm đến làng Tơ Bưng, ngôi làng nằm sát bìa rừng của xã Đăk Pơ Ling khi trời vừa sáng sớm. Trong ngôi nhà của mình, anh Đinh Lêu, người có kinh nghiệm lâu năm nhất trong nghề lấy rượu Đoak đang chuẩn bị những dụng cụ cần thiết để lên rừng.
Rượu Đoak hay còn được người Bahnar ở Đăk Pơ Ling gọi vui là “rượu tiên” là một thức uống đặc trưng được lấy từ loại cây rừng có tên là cây Đoak. Điều đặc biệt là loại cây này chỉ có ở vùng đất Đak Pơ Ling và rải rác ở vài xã lân cận.
Cây Đoak nằm sâu trong rừng. Vì thế, để lấy được nước của nó, người dân ở đây phải đi bộ và băng rừng khoảng gần 2 tiếng đồng hồ. Thoạt nhìn, nó khá giống với cây dừa hay cây thốt nốt nhưng thân cao và tán rộng hơn nhiều. Khi cây đã ra hoa và tạo thành buồng như buồng cau chính là dấu hiệu cho biết có thể cho khai thác được.
Gần cả trăm năm nay, cây Đoak đã cho người dân Đăk Pơ Ling một thứ rượu đặc trưng. Trung bình, mỗi cây Đoak sẽ cho từ 15 đến 30 lít nước mỗi ngày, tùy theo cây. Mùa cây Đoak cho nhiều rượu nhất là từ tháng 3 đến tháng 7 trong năm. Điều đặc biệt của thứ nước cây này là khi vừa mới lấy xong nó sẽ có màu trắng trong, vị ngọt thanh như nước dừa, một số cây lâu năm có thể có vị ngọt như nước mía. Để nước này có thể thành rượu thì người lấy phải bỏ thêm một loại vỏ cây rừng, và chờ qua một đêm sẽ trở thành rượu.
Đinh Lêu, Làng Tơ Bưng, xã Đăk Pơ Ling, huyện Kông Chro, Gia Lai nói: “Rượu Đoak thì không cần men, cồn gì cả, chỉ là vỏ cây trên rừng thôi. Rượu cũng đắng, cũng ngọt nhưng mà không hại gì hết. Thường thì mình đi làm rẫy rồi kết hợp lấy rượu đem về trong ngày luôn. Nên đôi khi người nhà cũng có thể đi lấy rượu cùng về cho vui”.
Rượu Đoak khác hẳn với những loại rượu nấu khác phải dùng men. Rượu có vị thơm nồng, vừa cay, vừa ngọt, giống như rượu được lên men từ trái cây và rất dễ uống, tốt cho sức khỏe.
Già làng Đinh Êl, Già làng Tơ Bưng, xã Đăk Pơ Ling, huyện Kông Chro, Gia Lai cho biết: “Người làng mình rất thích uống rượu Đoak. Uống rượu này người làng không bị mệt hay đau đầu, nó được coi như của thiên nhiên ban tặng cho mà. Ngày thường có rượu uống càng tốt, hay dịp Lễ Tết gì người Tơ Bưng cũng uống rượu Đoak hết”.
Ông Đinh Văn Cư, Phó Bí thư Đảng ủy xã Đăk Pơ Ling, huyện Kông Chro, Gia Lai cũng nói: “Làng, xã đều rất ưng khi uống rượu Đoak. Ngày xưa đến giờ mình đã sử dụng rượu này rồi. Hồi trước mình còn trẻ thì đi lấy rượu thường xuyên, nhưng nay lớn tuổi rồi, cái chân không đi nổi lên rừng nữa, để bọn trẻ trong làng đi thôi. Mình mong rằng truyền thống lấy rượu, uống rượu Đoak sẽ được lưu truyền đến đời sau và mãi mãi”.
Sau một ngày lao động sản xuất, người làng Tơ Bưng uống rượu Đoak, cùng nhau sum vầy, tụ họp bên trong những ngôi nhà sàn ấm cúng. Đến với làng Tơ Bưng những ngày này, nếu gặp may du khách có thể được thưởng thức một loại thức uống thanh khiết, nhưng cũng khá nồng nàn của thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho người dân nơi đây.
Minh Lý- Ngọc Hà- Viễn Khánh