Một dòng họ có quy mô các thành viên lớn nhất trong vùng, lại có lượng đông đảo con, cháu hiếu học thành tài, có ý thức tự quản cao…đó là điều mà nhiều dòng họ khác ở xã Ia Ma Rơn, huyện Ia Pa đều phải ngưỡng mộ khi nhìn vào dòng họ Rmah. Từ đây, một mô hình “Dòng họ Rmah tự quản” đã ra đời, trở thành hình mẫu lý tưởng để địa phương nhân rộng trong cộng đồng làng, xã.
Ông Siu Bun, ở làng Marin 1, xã Ia Ma rơn, một người có uy tín của dòng họ Rmah đang tự hào kể cho các con, cháu nghe về những thành tích của gia đình, dòng tộc mình. Rất nhiều bằng khen, giấy khen cho gia đình, dòng họ hiếu học, dòng họ tự quản, dòng họ có thành tích suất xắc trong phòng trào Toàn dân Bảo vệ an ninh tổ quốc…đã được trao cho dòng họ Rmah, các gia đình trong nhiều năm qua. Riêng gia đình ông, có 5 con, tất cả đều được học hành đến nơi đến chốn, thành tài, có công ăn việc làm ổn định. Trong đó, 2 cháu đang làm bác sĩ,còn lại là giáo viên và có ngành nghề ổn định. Đó chính là điều ông cảm thấy mãn nguyện, tự tin khi được dòng tộc bình chọn là người uy tín, tự tin chia sẻ cho lớp con cháu hôm nay.
Em Rmah H’ Nhuin, làng Marin3, xã Ia Ma rơn, huyện Ia Pa, Gia Lai chia sẻ: “Em rất tự hào về truyền thống dòng họ Rmah. Em sẽ phấn đấu học thật tốt để xứng đáng với truyền thống này. cũng mong sau này được về lại quê để xây dựng quê hương phát triển hơn”.
Với truyền thống được hình thành nhiều năm nay, dòng họ Rmah thành lập mô hình “Dòng họ Rmah tự quản trong đồng bào DTTS” ở 3 thôn Ma rin 1,2,3. Tổng số 222 hộ dân với hơn 600 khẩu là thành viên của câu lạc bộ. Ngoài những tiêu chí được phổ biến đến hộ dân, công an huyện phối hợp tuyên truyền, giáo dục con cháu trong tuổi thanh niên nỗ lực học tập, nâng cao trình độ, tiến tới có công ăn việc làm ổn định. Những thanh niên học hết cấp 3 không theo học lên cao sẽ tham gia lao động sản xuất, xây dựng kinh tế, đời sống ổn định, không vi phạm pháp luật. Cùng với đó, tích cực tham gia các phong trào thi đua tại địa phương, các hội đoàn thể thực hiện xây dựng làng, xã nông thôn mới.
Ông Siu Bun, làng Marin 1, xã Ia Marơn huyện Ia Pa, Gia Lai cho biết: “3 thôn 1-2-3 được thành lập lại thành một tổ. Phải nói là ý thức chấp hành pháp luật của các thành viên trong dòng họ rất tốt. Hướng sắp tới chúng tôi triển khai cùng 3 ông trưởng thôn nắm bắt cụ thể, chặt chẽ hơn các đối tượng theo độ tuổi để có cách thức giáo dục, động viên. Làm sao mỗi năm mỗi mạnh thêm cái dòng họ này”.
Theo thống kê, đến nay, dòng họ Rmah có 5 bác sĩ, 1 thạc sĩ- bác sĩ, 30 giáo viên, tỷ lệ con cháu có công ăn việc làm ổn định khá cao trong cộng đồng. Tỷ lệ các thành viên, con cháu vi phạm pháp luật trong dòng họ nhiều năm nay được hạn chế thấp nhất, đặc biệt những mâu thuẫn giữa các hộ dân được giải quyết kịp thời, không để xảy ra hậu quả nghiêm trọng, hình thành án. Nhiều hộ gia đình trở thành điểm sáng, tiên phong trong các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện các chủ trương lớn được triển khai trong Nhân dân, như xóa đói giảm nghèo, xây dựng làng nông thôn mới, xã nông thôn mới.
Ông R.ô Lin, làng Ma Rin 3, Ia Ma rơn, Ia Pa, Gia Lai cho biết: “Mong muốn là con cái hiếu học, hiếu với cha mẹ, cố gắng học tập để sau này tới nơi tới chốn. Phải có trình độ, học vấn mới sống được. Cháu nào học giỏi thì động viên khen thưởng. Mong muốn các cháu sẽ được động viên hơn. Mình cảm thấy cũng tự hào về dòng họ, có ngày càng nhiều bác sĩ, giáo viên hơn, mình rất tự hào. Cố gắng phấn đấu để làm theo”.
Không chỉ dừng lại ở một mô hình theo phong trào, những mô hình tự quản như ở dòng họ Rmah, xã Ia Ma rơn sẽ góp phần quan trọng trong việc duy trì cộng đồng người dân tộc thiểu số bền vững, giàu mạnh. Cùng với đó bồi dưỡng ý thức chấp hành đường lối chính sách phát luật trong Nhân dân, xây dựng buôn làng thêm bình yên, vững mạnh./.
Minh Lý, Ksor Tuối