Áp dụng kiến thức, kĩ thuật từ các chương trình tập huấn, tuyên truyền nâng cao trình độ ứng dụng khoa học vào sản xuất xanh, nhiều nông dân tại huyện Chư Păh đã và đang tích cực tham gia và nhân rộng hiệu quả các mô hình thí điểm từ Dự án “Tuyên truyền, vận động nông dân xử lý rác thải, góp phần giảm phát thải khí nhà kính của cộng đồng quốc tế”. Xử lý rác thải từ phụ phẩm nông nghiệp, tái sử dụng vào sản xuất được xem là phương pháp hiệu quả để nông dân thay đổi tư duy sản xuất, tham gia vào nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, bảo vệ môi trường sống.
Nông dân Cao Hữu Nghĩa ở làng Nhing, xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Păh nhiều năm gắn bó với kinh tế nông nghiệp tổng hợp trồng trọt và nuôi gia súc lớn, chủ yếu là bò sinh sản. Năm 2023, ông được tham gia tập huấn, truyền đạt kĩ thuật nuôi trùn quế để xử lý chất thải chăn nuôi từ Hội Nông dân tổ chức và trở thành 1 trong những hộ tiên phong tham gia thực nghiệm mô hình. Ban đầu chỉ vài m2 nuôi thử, nay ông đã có hơn 32m2, đủ để xử lý căn bản lượng phân bò làm phân bón cho cây trồng và có thể cung cấp giống trùn quế cho một số hộ dân .
Ông Cao Hữu Nghĩa – Làng Nhing, Nghĩa Hưng, Chư Păh, Gia Lai bày tỏ: “Như phân bò, khi chưa tham gia dự án này thì mình phải để lâu, nhưng nay mình xử lý bằng nuôi trùn quế, môi trường nhà không hôi, phân của mình không cần xử lý, đem bón trực tiếp cho cây mà không sợ mầm bệnh. Đỡ được nhiều lắm. Bây giờ chuồng trại không hôi, môi trường được đảm bảo.”
Cũng tại xã Nghĩa Hưng, nông dân Hoàng Hữu Quảng lại áp dụng kĩ thuật nuôi sâu can xi để làm thức ăn cho heo, gà. Chỉ cần vài khay nhựa nhỏ gọn, ông mua nửa lạng giống sâu can xin và dùng những phụ phẩm hữu cơ như củ quả hư thối, đồ ăn thừa trong sinh hoạt để làm thức ăn cho sâu. Chỉ sau khoảng 45 ngày thì sâu can xi đã có thể thu hoạch, dùng làm thức ăn trực tiếp cho gà, cá hoặc xử lý thành phân bón viên, rất giàu dinh dưỡng. Từ khi nuôi sâu can xi, ông xử lý được lượng thức ăn dư thừa và phụ phẩm từ sinh hoạt và sản xuất. Đặc biệt, đàn gà sử dụng thức ăn từ sâu can xi lớn nhanh, cho chất lượng thịt, trứng rất ngon.
Ông Hoàng Hữu Quảng – Thôn 5, xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Păh chia sẻ: “Ngay như nhà mình đây, trước đây gà nuôi đến 6 tháng mới được xuất, nhưng bữa nay thì nuôi con sâu này nó nhanh lớn, chỉ hơn 3 tháng được bán rồi, giá cả mắc hơn vì chất lượng thịt, trứng ngon. Tết là mình bán cả tạ gà.// Rất mong các hộ dân học hỏi nhau để cải thiện được môi trường, tận dụng được phụ phẩm nông nghiệp.”
Cùng với nuôi trùn quế, sâu can xi, các kĩ thuật khác như lên men phụ phẩm cây trồng làm thức ăn chăn nuôi, nuôi gà trên đệm lót sinh học cũng được nhiều nông dân ứng dụng thành công. Từ dự án “Tuyên truyền, vận động nông dân xử lý rác thải tại Việt Nam, góp phần vào nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính của cộng đồng quốc tế ” được Hội Nông dân triển khai tại 3 xã, gồm xã Hòa Phú, Nghĩa Hưng, Ia Nhin, đến nay toàn huyện đã có 70 hộ nuôi gà trên đệm lót sinh học, 60 hộ nuôi trùn quế, 271 hộ áp dụng 1 trong 3 kĩ thuật xử lý rác thải thân thiện với môi trường.
Ông Võ Xuân Bảo – Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh trao đổi: “3 năm thực hiện dự án, các mô hình đã được nhân rộng/ Nhiều bà con đã biết và nhân rộng hiệu quả mô hình. Đặc biệt giải quyết các vấn đề chất thải, tạo ra sự tuần hoàn trong sản xuất. Người dân lúc đầu nhỏ lẻ, nhiều hộ chưa nắm bắt được, sau này thì xây dựng mô hình, nông dân đến để học hỏi kĩ thuận thực tế. Kĩ thuật không cao lắm, học hỏi chút là làm được. Rất là phù hợp với người dân, thân thiện môi trường, có lợi cho sức khỏe của bà con.”
Với hơn 80% người dân làm nông nghiệp, ứng dụng sản xuất xanh, tham gia nông nghiệp tuần hoàn sẽ mang lại lợi ích kép cho người dân huyện Chư Păh. Qua khảo sát hầu hết nông dân đều ủng hộ việc áp dụng các phương pháp xử lý rác thải tốt cho môi trường và cho cộng đồng. Gần 80% người được khảo sát cho biết họ sẽ thay đổi phương pháp xử lý rác thải khi nắm được kĩ thuật từ truyền thông. Các hoạt động của Dự án không chỉ tập trung vào việc giảm phát thải khí nhà kính mà còn nâng cao đời sống cho người dân vùng nông thôn.
Minh Lý – Phi Long