Cuối năm 1974, cục diện chiến trường miền Nam chuyển biến mạnh mẽ, quân và dân ta tiến hành nhiều cuộc tiến công, làm cho thế và lực của quân đội Sài Gòn ngày càng lúng túng và suy yếu. Nắm vững thời cơ cách mạng đang đến, Bộ Chính trị hạ quyết tâm thực hiện chiến lược giải phóng miền Nam, mở màn bằng Chiến dịch Tây Nguyên với mật danh “Chiến dịch 275”. Thực hiện kế hoạch tác chiến, ngày 4/3/1975, Chiến dịch Tây Nguyên bắt đầu nổ súng tiến công địch. Từ ngày 4 đến 9/3/1975, quân ta đánh cắt tuyến giao thông trên các đường 19, 21, cô lập Tây Nguyên; chia cắt đường 14 để cô lập hai khu vực Bắc Tây Nguyên với Nam Tây Nguyên; lần lượt tiến công đánh chiếm quận lỵ Thuần Mẫn (ngày 8/3), Đức Lập (ngày 9/3), cô lập triệt để thị xã Buôn Ma Thuột. Theo đúng ý đồ chiến lược của ta, vào lúc 2 giờ sáng ngày 10/3/1975, Bộ Tư lệnh Chiến dịch Tây Nguyên phát lệnh nổ súng tiến công vào thị xã Buôn Ma Thuột. Đây là trận then chốt quyết định của chiến dịch, một trận “điểm đúng huyệt”, làm rối loạn sự chỉ đạo chiến lược và đảo lộn thế phòng thủ của địch ở Tây Nguyên, mở đầu cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Tiếp đà chiến thắng Buôn Ma Thuột, quân ta đã đánh bại và làm tan rã toàn bộ quân chủ lực, đẩy quân địch ở Tây Nguyên vào thế tan vỡ. Từ ngày 17 đến 24/3/1975, quân ta đánh trận then chốt thứ ba, truy kích tiêu diệt quân địch rút chạy trên Đường số 7 xuống Duyên hải miền Trung; giải phóng Kom Tum, Gia Lai và toàn bộ Tây Nguyên. Đến ngày 24-3-1975, Chiến dịch Tây Nguyên kết thúc thắng lợi to lớn.

Trung tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quốc Thước, Nguyên Tham mưu trưởng Mặt trận Tây Nguyên xúc động nói: “Đánh Buôn Ma Thuột làm sao địch còn nguyên như vậy, làm sao chúng chịu ngồi yên; thế thì có biện pháp chia cắt, trói chặt địch tại Buôn Ma Thuột, trói chân địch trên các hướng; cắt đứt đường 19, cắt đứt đường 14 từ Kon Tum, Pleiku về Buôn Ma Thuột; cắt đứt đường 21 từ Nha Trang lên. Như vậy 3 hướng mà địch có thể phản công thì chúng ta đã trói chặt. Cho nên khi chúng ta đánh Buôn Ma Thuột thì địch ngồi yên, không có đi đâu được cả. Chúng ta đánh nát cái sân bay Pleiku để các máy bay phản lực của Nguỵ, Mỹ ở đó không thể đổ xe tăng vào. Nguyễn Văn Thiệu ngơ ngác, bất ngờ, bắt đầu tháo chạy khỏi Tây Nguyên.”

Tại buổi Tọa đàm với chủ đề “Chiến thắng Tây Nguyên – Mở đầu toàn thắng” do Báo Quân đội Nhân dân phối hợp với Quân đoàn 34 vừa tổ chức tại thành phố Pleiku, nhiều câu hỏi lớn đã được lý giải như vì sao ta thực hiện Chiến dịch Tây Nguyên để mở màn cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 bởi Tây Nguyên là địa bàn chiến lược, giành thắng lợi trên địa bàn Tây Nguyên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chiến thắng trong Chiến dịch Tây Nguyên thể hiện sự sáng suốt và tài tình của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương trong lãnh đạo, chỉ đạo; là sự sáng tạo của Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên. Đó là kết quả của việc thực hiện hoàn hảo Kế hoạch nghi binh, lừa địch, bày mưu kế, lập thế trận, chọn mục tiêu tiến công và phát triển tiến công; sử dụng lực lượng, bố trí đội hình tiến công; thể hiện tinh thần đoàn kết, quyết chiến quyết thắng của quân và dân ta…

Đại tá, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Long – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam khẳng định: “Chiến dịch Tây Nguyên là chiến dịch mở đầu cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên có ý nghĩa chiến lược, vượt qua tầm chiến thắng của một chiến dịch thuần túy. Với chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên mở ra thời cơ mới cho giải phóng hoàn toàn miền Nam. Trước khi Chiến dịch Tây Nguyên mở màn thì Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương xây dựng kế hoạch giải phóng miền Nam trong 02 năm (1975-1976) nhưng sau chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên thì thời gian để đẩy nhanh tốc độ của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã rút ngắn xuống một năm, tức là trong năm 1975, sau chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên thì Bộ Chính trị đã điều chỉnh mục tiêu chiến lược, giải phóng hoàn toàn miền Nam ngay trong năm 1975 chứ không phải trong 2 năm (1975-1976) như kế hoạch ban đầu. Điều đó cho thấy chiến thắng Tây Nguyên có ý nghĩa chiến lược quan trọng, tạo ra bước ngoặt cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 nói riêng và cho toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước nói chung.”

Chiến thắng trong Chiến dịch Tây Nguyên cách đây tròn 50 năm là một trong những đỉnh cao thắng lợi trong cuộc kháng chiến của dân tộc ta chống Mỹ cứu nước. Với tầm vóc và ý nghĩa lịch sử to lớn, chiến thắng Tây Nguyên mãi mãi là là niềm tự hào của quân và dân ta./.

Hà Đức – R’Piên