Rượu cần của đồng bào DTTS Jrai từ lâu đã trở thành nét văn hóa đặc trưng, không thể thiếu trong các lễ hội lớn, nhỏ của buôn làng. Với mong muốn đưa rượu cần Jrai vươn xa hơn, chị Nay H’Tó ở xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa đã nỗ tìm tòi, sáng tạo để làm ra những bình rượu cần thơm ngon, được người tiêu dùng đón nhận. Sản phẩm rượu cần của chị đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh năm 2023.
Theo chị H’Tó, để có được một bình rượu cần ngon, thì khâu chuẩn bị và sơ chế nguyên liệu ban đầu là hết sức quan trọng. Chất men để ủ rượu được gia đình chị lấy từ các loại rễ cây trong rừng, gạo nếp được nấu kỹ để nguội sau đó đem trộn với men tự nhiên theo tỷ lệ phù hợp, để lên men trong khoảng 20 – 30 ngày là sử dụng được. …Cũng theo chị H’Tó, mỗi văn hóa vùng miền có rượu cần đặc trưng riêng, riêng rượu cần do chị làm ra có vị ngọt, đắng nhẹ, cả nam và nữ đều có thể sử dụng dược.
Chị Nay H’ Tó – Bôn Ama Miơng, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa cho biết: “Rượu cần hầu hết nhà nào cũng có, hồi xưa người ta nấu rượu cần là để đãi khách quý, ví dụ khách xa đến nhà chơi là người ta đãi rượu cần, biếu quà mang đi. Đặc biệt, là phụ nữ Jrai thì ai ai cũng phải biết nấu rượu hết, thành phần nấu rượu thì cũng tùy theo nhà nấu bắp .. còn mình giờ hiện đại hơn chọn loại gạo ngon tự cung tự cấp”
Để đáp ứng nhu cầu thị trường, ngoài chú trọng về chất lượng, chị H’ Tó cũng rất quan tâm đến mẫu mã, từ ché rượu, bao bì, nhãn mác, cho đến cần vít rượu đều gần gũi với thiên nhiên, thân thiện với môi trường, mang đậm nét văn hóa Tây Nguyên. Trên sản phẩm còn có mã QR để truy suất nguồn gốc; các chứng nhận kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm… Để quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng, ngoài bán hàng truyền thống, chị Tó còn lập trang fanpage “Rượu cần Jrai Ayun Pa” để đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng gần xa.
Chị Nay H’ Tó – Bôn Ama Miơng, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa chia sẻ: “Để mà bán được sản phẩm thì ngày nào mình cũng đăng chụp có khi cũng livestream quá trình làm sản phẩm để khách hàng biết đến nhiều hơn và khi khách hàng mua mình gởi đi, mình cũng hợp đồng với bên Viêttel Post để có thể vận chuyển rượu cần đi toàn quốc. Đặc biệt, từ khi đạt OCOP người tiêu dùng sẽ tin dùng sản phẩm mình chất lượng hơn đặc biệt là các khách hàng ở xa như Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh kể cả ở Hà Nội cũng liên hệ đặt hàng khi thấy sản phẩm của mình đạt chứng nhận an toàn”.
Hiện tại mỗi tháng chị H’Tó tiêu thụ từ 200 – 300 ché rượu cần, đem lại một nguồn thu đáng kể cho gia đình. Để sản phẩm rượu cần của chị ngày càng phát triển, được nhiều người biết đến, chính quyền địa phương cũng đã quan tâm, tạo điều kiện để chị đưa sản phẩm tham gia tại các hội chợ, triển lãm, các sự kiện lớn, nhỏ trong và ngoài tỉnh.
Ông Nguyễn Đình Long – Chủ tịch UBND xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa nhận xét: “Đây là sản phẩm OCOP đầu tiên của xã, là sản phẩm xuất phát từ truyền thống của dân tộc Jrai, sản phẩm này sẽ giúp cho hộ dân phát triển kinh tế, khi thị trường đã chấp nhận sản phẩm thì sẽ giúp cho người dân mở rộng quy mô từ đó nâng tầm từ hộ kinh doanh lên HTX, nghiệp. Và mục tiêu lớn nhất là tạo công ăn việc làm cho bà con trong xã để phát triển kinh tế cho bà con, thu nhập ổn định đáp ứng chương trình NTM xóa đói giảm nghèo tăng hộ thu nhập khá, hộ giàu”
Với sự năng động của chị H’Tó và sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền địa phương, hy vọng sản phẩm “Rượu cần Jrai Ayun Pa” sẽ được nhiều người biết đến. Qua đó không chỉ tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần giữ gìn nét văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS trên địa bàn./.
Nguyễn Sang