Chị Đinh Thị Đách – Làng Đăk Giang II, Thôn 4, xã Đông, huyện Kbang nói: “Khi phụ nữ muốn khởi nghiệp chúng ta nên mạnh dạn vay vốn bên ngân hàng chính sách để có vốn làm ăn. Đã vay vốn mình phải xác định muốn làm gì, mục tiêu của mình như thế nào thì tập trung vào mục tiêu đấy, và nguồn vốn mình phải sử dụng đúng mục đích để phát triển kinh tế.”

Đó là kinh nghiệm mà chị Đinh Thị Đách rút ra được sau gần 8 năm khởi sự kinh doanh với đặc sản rượu cần truyền thống. Sinh ra và lớn lên từ làng, chị Đách đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của rượu cần trong đời sống cộng đồng người Bahnar. Từ đó chị chủ động tìm tòi, học hỏi cách làm rượu cần ngon từ các bà, các mẹ đi trước. Và qua quá trình trải nghiệm của bản thân, chị đã tự làm được men rượu với 12 loại nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên; cách trộn men; thời điểm ủ rượu… để đạt được hương vị thơm ngon, đặc trưng nhất. Khi những bình rượu do chị làm nên được nhiều người khen chị đã nảy sinh ý tưởng về việc kinh doanh rượu cần truyền thống.

Chị Đinh Thị Đách – Làng Đăk Giang II, Thôn 4, xã Đông, huyện Kbang chia sẻ: “Ý tưởng của tôi bắt đầu từ năm 2016. Lúc đầu cũng bán lai rai, 1 năm chỉ từ 20 đến 30 bình. Từ năm 2018 tôi bán được nhiều hơn, mỗi năm bán từ 100 đến 200 bình. Gần nhất là năm 2022, thấy bán rượu cần có tiềm năng, thứ nhất là về phát triển kinh tế thứ hai là lưu giữ lại văn hóa của người bahnar chúng tôi; nên chúng tôi thành lập nhóm các chị em phụ nữ trong làng cùng làm rượu cần, lấy tên là Rượu cần Đăk Giang – tên làng chúng tôi luôn, thì bán được hơn 600 bình.”

Hiện nay chị Đách cung cấp ra thị thường 3 loại sản phẩm là rượu cần bo bo, bắp và gào. Do chỉ sử dụng men tự làm từ những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên nên rượu luôn giữ ổn định về chất lượng, hương vị, được nhiều khách hàng ưa chuộng.

Năm 2022, chị Đách đồng sáng lập Tổ hợp tác Nông – Lâm – Thủ công mỹ nghệ Voi Rừng; tạo điều kiện cho 11 thành viên trong làng tham gia sản xuất rượu cần truyền thống, mật ong rừng, trà dây rừng… Bình quân hàng tháng, mỗi thành viên nhóm trà dây rừng có thêm thu nhập 1 đến 2 triệu đồng; thành viên nhóm mật ong rừng thu nhập 3 đến 4 triệu đồng/tháng/mùa cao điểm; thành viên nhóm rượu cần thu thập từ  4 đến 5 triệu đồng/tháng/dịp lễ, Tết. Riêng chị Đách cuối năm 2022 đạt thu nhập 120 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Chị Đinh Thị Nganh – Làng Đăk Giang 2, Thôn 4, xã Đông, huyện Kbang bày tỏ: “Từ khi tham gia tổ, nhóm thì rượu cần của chúng tôi ngày càng được quảng bá tốt hơn, bán ra thị trường ngày càng nhiều hơn và được mọi người ưa chuộng. Chúng tôi rất là vui vì qua đó chúng tôi có thêm thu nhập để cải thiện chất lượng cuộc sống gia đình.”

Chị Siu Nganh – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Đông, huyện Kbang nhận xét: “Chị Đinh Thị Đách là 1 hội viên phụ nữ tiêu biểu của chi hội 4. Ngoài phát triển kinh tế gia đình, chị đã hỗ trợ giúp đỡ cho những hộ hội viên DTTS trong làng biết nấu rượu cần, giới thiệu, đưa sản phẩm ra thị trường. Đây là 1 trong những hội viên tiêu biểu mà Hội Phụ nữ xã cần giới thiệu, nhân rộng để chị em xã nhà học tập trong thời gian tới.”

Từ khi tham gia tổ hợp tác, chị Đách càng chú trọng tiếp cận thông tin thị trường và tìm hiểu về sản xuất hàng hoá, quảng bá sản phẩm. Năm 2023, Tổ hợp tác đăng ký đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP cho 2 sản phẩm Rượu cần Đăk Giang và Trà dây rừng túi lọc. Vừa qua dự án “Rượu cần Đăk Giang – đặc sản văn hóa của người Bahnar” của chị và những cộng sự đã lọt vào vòng bán kết cuộc thi Dự án Khởi nghiệp xanh năm 2023; đồng thời được trao giải thưởng Chứng nhận lâm sản ngoài gỗ – NTFP. Đó là động lực để chị tự tin bước tiếp con đường kinh doanh từ những sản phẩm đặc trưng của địa phương và mang lại giá trị cho cộng đồng.

Chị Đinh Thị Đách – Làng Đăk Giang 2, Thôn 4, xã Đông, huyện Kbang chia sẻ thêm:  “Chúng tôi chú trọng hướng tới bảo tồn nét văn hóa của người Bahnar và mong muốn giới thiệu cho các bạn ở những nơi khác đến với Kbang – Gia Lai. Dự kiến năm tới sẽ phát triển giới thiệu sản phẩm cho các kênh du lịch đến thác hay các khu di tích…để mặt hàng chúng tôi bán ra được mọi người biết đến nhiều hơn.”

Với những gì đã và đang làm được, chị Đinh Thị Đách đã thể hiện sự tiến bộ trong nhận thức, sáng tạo trong hành động và có trách nhiệm với cộng đồng của phụ nữ DTTS,  góp phần làm lan tỏa những giá trị truyền thống tốt đẹp của đồng bào Bahnar và tô đẹp hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới.

Hà Duyệt