Nằm ngay cạnh dòng suối Ia Ghe quanh năm chảy hiền hòa nên cây đa làng Ghè gắn với những nét văn hóa truyền thống của người Jrai. Đây không chỉ là nơi nghỉ ngơi lý tưởng của bà con mỗi khi đi rẫy mà còn là nơi thường xuyên diễn ra các lễ hội truyền thống như lễ cúng bến nước, cúng Yang…Dưới tán đa, già làng và những người lớn tuổi thường hay kể cho con cháu nghe những nét văn hóa truyền thống và phong tục độc đáo của dân tộc mình. Thời chống Pháp và chống Mỹ, cây đa làng Ghè từng là nơi che chở cho bộ đội. Và mỗi khi làng có lễ hội hay có việc trọng đại, bà con thường tập trung dưới gốc cây để báo với Yang và cầu mong những điều tốt đẹp, mong cho mưa thuận gió hòa, cho mùa màng tốt tươi.

Ông Puih Yom, Già làng làng Ghè xã Ia Dơk huyện Đức cơ nói: “Hôm nay, bà con có con gà, ghè rượu tập trung tại đây để cúng Yàng, cúng thần cây. Bà con báo với Yang với thần cây vì cây đa này được công nhận là cây di sản. Nhờ cây đa này bà con làng Ghè mới có nơi để tổ chức các lễ hội ý nghĩa lắm. Cây đa sẽ  gắn bó thân thuộc với nhân dân trong làng, không ai được xâm phạm”

Cây có tán lá rộng, phủ bóng toàn bộ diện tích hàng nghìn mét vuông. Ngoài thân chính với chu vi 13 mét cây còn có thêm 8 thân phụ. Chiều cao thân cây 45 mét. Trong phạm vi bán kính 500 mét quanh cây đa còn có các con suối nhỏ. Đây là địa điểm lý tưởng để tổ chức các hoạt động sinh hoạt dã ngoại. Từ khi được xét công nhận là cây di sản, chính quyền địa phương đã tính đến việc đưa cây đa làng Ghè thành một địa điểm du lịch đặc trưng của  huyện biên giới Đức cơ.

Ông Rơ Mah Nam, Phó chủ tịch UBND xã Ia Dơk huyện Đức cơ cho biết: “Chính quyền địa phương xã Ia Dơk tiếp tục tuyên truyền động viên bà con thứ nhất là bảo vệ cây đa làng Ghè thứ 2 nữa là tuyên truyền cho bà con về ý nghĩa lịch sử của cây và đã được công nhận là cây di sản. Trên tinh thần đó thì chúng tôi sẽ tuyên truyền vận động bà con ý thức hơn nữa trong việc bảo vệ cây và phía xã cũng đề nghị các cấp quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư du lịch để cây đa làng Ghè thu hút khách du lịch, tạo công ăn việc làm cho người dân”

Năm 2016, huyện Đức Cơ đã triển khai kế hoạch phát triển du lịch đến năm 2020, trong đó cây đa làng Ghè và một số khu vực như Suối Đôi xã Ia Dom; Khu di tích lịch sử chiến thắng đồi Chư Ty sẽ tạo thành một hệ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng thu hút khách thập phương. Điều này sẽ tạo cơ hội để người dân địa phương duy trì và phát triển những nghề truyền thống của người Jrai, đưa địa phương trở thành điểm đến thú vị trong tam giác phát triển Việt Nam-Lào-Campuchia./.

Minh Châu-Quốc Trung