Được cấp đất nhưng không sản xuất mà quay lại làng cũ canh tác, mô hình nông-lâm nghiệp kết hợp được đầu tư cũng chưa phát huy hiệu quả và đảm bảo tính ổn định. Vậy là hàng chục ha đất nông nghiệp đành bỏ hoang.
Đây là câu chuyện đang diễn ra tại 2 làng tái định canh, định cư Tung, Gút, xã Krong, huyện Kbang mà chúng tôi muốn chuyển đến quý vị và các bạn ngay sau đây.
Năm 2011, làng Tung, làng Gút được đầu tư Dự án định canh, định cư tập trung theo Quyết định 33 của Thủ tướng Chính phủ. Cùng với kết cấu hạ tầng cơ sở điện, đường, trường lớp học, dự án còn đầu tư kinh phí xây mới 149 căn nhà bàn giao cho người dân đưa vào sử dụng. Về đất sản xuất, 2 làng được cấp 50ha, trung bình mỗi hộ được bố trí 3 sào, thế nhưng sau 6 năm chuyển về làng mới sinh sống, người dân 2 làng Tung, Gút vẫn đang loay hoay với công cuộc mưu sinh, cũng vì không thể canh tác trên diện tích đất đã được cấp, hơn 2/3 hộ dân ở 2 làng này thuộc diện hộ nghèo.
Đây là khu vực đất sản xuất được cấp của người dân 2 làng Tung, Gút. Hầu hết diện tích đất canh tác của bà con nằm trên dãy đồi trọc này, có nơi dốc thẳng đứng, đi lại rất khó khăn… Vài năm trước đây, để góp phần làm thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, khai thác hợp lý và có hiệu quả diện tích đất dốc, tăng thu nhập, cải thiện sinh kế và đời sống cho các hộ dân trong vùng, UBND huyện Kbang đã thực hiện mô hình sản xuất nông, lâm kết hợp trên đất dốc tại khu sản xuất của làng Tung, làng Gút, dự án đã hỗ trợ bà con trồng đậu cô ve lùn, ngô lai; ven các bờ lô, hợp thuỷ trồng chuối nhằm hạn chế xói mòn; ở phần đỉnh và phần sườn, lưng đồi trồng bời lời trên băng cây lâm nghiệp, tuy nhiên sau khi dự án chấm dứt, phần lớn đất đai của người dân lại tiếp tục bỏ hoang… trên những quả đồi trọc.
Ông Đinh Bơ Dỹư, làng Gút, xã Krong, huyện Kbang cho biết: “Trồng cây gì cũng không được, mưa thì xói mòn hết, coi như mất trắng, còn nắng thì thiếu nước. Đất đồi dốc như thế này thì khó cho dân quá”.
Ông Đinh Văn Ble, Phó Chủ tịch UBND xã Krong, huyện Kbang cũng cho biết: “Vì tập quán canh tác của bà con hạn chế nên chưa phát huy được diện tích đất được cấp. Trước khó khăn đó, chúng tôi cũng đã hỗ trợ bà con phát triển sản xuất bằng nhiều mô hình cây trồng, nhưng vì đất xấu, dốc… nên chưa đạt được kết quả như mong muốn”.
Đất sản xuất được cấp đã khó canh tác, đã thế việc đi lại, vận chuyển nông sản sau thu hoạch của người dân cũng hết sức khó khó khăn… Vậy là, không còn cách nào khác, người dân 2 làng Tung, Gút đành quay lại làng cũ để sản xuất. Nhiều thanh niên, trai tráng trong làng không có công việc ổn định, thời gian nhàn rỗi chỉ quanh quẩn với con cá, con tép nơi cái sông, cái suối… Từ câu chuyện của 2 làng Tung, Gút – Một lần nữa bài toán sản xuất, việc tạo công ăn việc làm cho người dân vùng định canh, định cư và tái định canh, định cư lại được đề cập, nếu không giải quyết được vấn đề này thì rất khó để giúp người dân ổn định sinh kế lâu dài tại những nơi ở mới./.
Song Nguyễn -Mạnh Hà – Minh Vũ