Tại Việt Nam, hiện có khoảng 150 chương trình, dự án được cấp 40,2 triệu tín chỉ carbon và thực hiện theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon quốc tế để trao đổi trên thị trường carbon thế giới. Việt Nam dự kiến sẽ thí điểm thị trường carbon từ năm 2025 và vận hành chính thức từ năm 2028.

Tiến sĩ Nguyễn Phương Nam –  Tổng Giám đốc Công ty Tư vấn & Dịch vụ Đổi mới khí hậu Klinova bày tỏ: “Tôi nghĩ Việt Nam có tiềm năng lớn về mặt địa lý, kinh tế, tuy nhiên cũng đang có rủi ro mất cơ hội để ra thị trường quốc tế nếu không có quy định cụ thể của pháp luật, tạo ra sản phẩm này, coi đây là sự đầu tư vào chính nội tại doanh nghiệp, vừa xanh hóa sản xuất, vừa tạo được lợi thế cạnh tranh cho họ, cho sản phẩm đang buôn bán tại thị trường, tạo được phần thưởng chứng minh cho sự nỗ lực trong chiến lược kinh doanh.”

Theo các chuyên gia, để đạt được mục tiêu này cần sự phối hợp giữa Chính phủ và doanh nghiệp để thúc đẩy quá trình khử carbon ở tốc độ và quy mô cần thiết, từ việc tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo, giảm điện hóa thạch, đến tiết kiệm năng lượng.

Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện IDE trao đổi: “Nước ta đặt chỉ tiêu năm 2025 bắt đầu thí điểm thị trường tín chỉ carbon, năm 2028 hoàn thành thị trường đó. Để đạt được thì còn rất nhiều khó khăn, từ khuôn khổ pháp lý, năng lực giám sát, năng lực doanh nghiệp để có thể đo đếm phát thải của mình, sau đó xác thực mức độ giảm phát thải của mình. Tất cả những vấn đề đó, cũng như tài chính liên quan còn rất nhiều hạn chế, cơ bản còn bỏ ngỏ.”

Bà Trần Hồng Hạnh –  Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết: “Phải làm sao tạo được một cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp hoạt động, đó là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Để khả thi được chúng ta cũng cần phải có sự đồng thuận, hiểu biết, ý thức được từ những đối tượng mà sẽ là người thực hiện tạo nên kết quả. Chúng ta có thực hiện được hay không là do doanh nghiệp, do người dân.”

Việt Nam lần đầu tiên cam kết sẽ đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Mục tiêu này cũng đã được đưa vào Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Song song với việc thực hiện hoạt động, biện pháp giảm phát thải khí nhà kính thì thị trường carbon là một trong những công cụ hữu hiệu để đạt mục tiêu Net Zero.

Tiến sĩ Nguyễn Tú Anh – Giám đốc Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế – Ban Kinh tế Trung ương trao đổi: “Hiện nay, chúng ta ngày càng chịu sức ép của thị trường bên ngoài yêu cầu về phát triển tín chỉ carbon rất lớn. Trong khi đó, nhận thức của cộng đồng, của doanh nghiệp đến vấn đề này vẫn chưa đầy đủ. Chúng ta có tiềm năng, nhu cầu, như vậy cơ hội để chúng ta phát triển ở thị trường này khá lớn. Cần phải có sự tập trung trong thời gian tới, đẩy mạnh tuyên truyền trong cộng đồng, doanh nghiệp có thể nắm bắt được những điều lợi và hại nếu chúng ta chậm thực hiện. Hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể tuân thủ và làm được.”

Việc xây dựng và vận hành thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam còn nhiều thách thức, đặc biệt về nhận thức và cơ sở pháp lý. Doanh nghiệp cần hiểu rõ hơn về lợi ích và nghĩa vụ khi tham gia. Hoàn thiện quy định pháp luật, tăng cường tuyên truyền và hỗ trợ kỹ thuật sẽ giúp thị trường hoạt động hiệu quả, đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải và phát triển bền vững./.

(VCTV)