Thiếu nước sạch do khan hiếm nguồn nước hay do công trình nước xây dựng ở vị trí không phù hợp là điều đã rõ. Thế nhưng dù được đầu tư công trình nước bài bản, nước chảy ổn định về tới hộ gia đình nhưng hiệu quả khai thác, sử dụng lại không cao là thực tế đang tồn tại ở huyện Ia Pa.
Gần như nửa tháng nay, ngày nào ông Rô Cứ, nhân viên BQL Trạm bơm nước xã Chư Mố cũng có mặt ở các làng để kiểm tra hệ thống nước sạch. Nước đã về đến từng hộ gia đình nhưng gần đây đường ống và đồng hồ thường xuyên bị vỡ, bể hoặc móp méo. Qua nhiều ngày tìm hiểu đã xác định được nguyên nhân do ý đồ phá hoại có chủ đích của một số người sử dụng.
Ông Rô Cứ cho biết: “Một số muốn dùng thì đập đồng hồ cho đứng không quay kim nữa rồi dùng vô tư không đóng tiền. Mình đi kiểm tra thấy sao đồng hồ đứng miết vậy nè. Mình thay đồng hồ mới nhưng chỉ một tuần đi kiểm tra lại lại thấy đứng nữa”.
Chỉ trong vòng vài tháng tại xã Chư Mố đã xảy ra gần 100 trường hợp đường ống nước bị bể, ảnh hưởng lớn đến việc điều tiết nước tại đây. Đơn vị chủ quản buộc phải xin kinh phí để khắc phục. Trạm bơm nước Chư Mố có công suất thiết kế cung cấp nước cho khoảng 300 hộ nhưng chỉ có 100 hộ đang sử dụng, trong đó chỉ 50 – 60 hộ đóng tiền còn lại do nhận thức chưa cao nên nhiều người không chịu trả tiền sử dụng nước.
Ông Huỳnh Vĩnh Hương, Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Pa cho biết: Nước ở trạm Chư Mố thì rất là tốt nhưng nhân dân muốn sử dụng nhưng không trả tiền cho nên trách nhiệm của người dân trong bảo quản, sử dụng lại không tốt. Tóm lại các hộ này một là thiếu trách nhiệm hai là chưa mặn mà với nguồn nước sinh hoạt bởi còn sử dụng xen kẽ nguồn nước lấy từ sông suối tự nhiên.
Huyện Ia Pa có 7 công trình trạm bơm nước, gần như các công trình đều hoạt động hiệu quả. Đặc biệt có nơi, bà con dân tộc thiểu số đã phát huy tinh thần trách nhiệm đứng ra nhận quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng trạm bơm nước rất hiệu quả, điển hình như Trạm bơm nước ở thôn Ksom, xã Pờ Tó. Chỉ duy nhất Trạm bơm nước Chư Mố hoạt động không hiệu quả do nhận thức của người sử dụng.
Với giá thành 4.000đ/m3 nước, bình quân mỗi hộ dân ở đây sử dụng 5-6m3/tháng. Tính ra chỉ trả từ 20 – 30 ngàn đồng nhưng nhiều gia đình vẫn còn tâm lý không chịu đóng tiền, thậm chí có người còn sử dụng vật cứng để tác động vào để kim đồng hồ ngưng quay với mục đích được sử dụng nước miễn phí. Chính nhận thức còn hạn chế như vậy nên nhiều công trình nước sạch tại tỉnh Gia Lai cho đến thời điểm này vẫn chưa thật sự phát huy hiệu quả.
Nhật Thành – Minh Trí