Mặc dù chứng tự kỷ không còn là một khái niệm xa lạ, nhưng không phải ai cũng có hiểu biết đúng về vấn đề này. Số trẻ bị chứng tự kỷ ngày càng tăng cũng đang đặt ra nhiều điều đáng quan tâm để có giải pháp can thiệp sớm giúp trẻ hoà nhập cộng đồng. Chính vì chứng tự kỷ có nhiều đặc điểm từ mức nhẹ đến mức nặng nên không phải gia đình nào cũng phát hiện sớm những vấn đề con mình gặp phải. Có một thực tế là nhiều bậc cha mẹ thường không muốn chấp nhận sự thật khi con mình có dấu hiệu tự kỷ, nhưng điều này hoàn toàn sai lầm, vì trẻ tự kỷ không được điều chỉnh và can thiệp sớm sẽ ngày càng nặng thêm. Nhiều việc chúng ta có thể giúp trẻ tự kỷ hoà nhập cuộc sống, đó là sự yêu thương, chia sẻ và có chương trình trị liệu phù hợp.
2 năm nay, lớp học can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ của chuyên viên trị liệu Nguyễn Thị Liệu ở phường Hoa Lư, thành phố Pleiku đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều em nhỏ mắc chứng tự kỷ. 15 trẻ học theo các giờ khác nhau, một tuần vài ba bữa, mỗi ngày một tiếng đồng hồ. Mỗi trẻ một biểu hiện: Có trẻ bị tự kỷ điển hình chậm phát triển, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn hành vi, hay la hét, có trẻ bị tăng động giảm chú ý, có trẻ chỉ thích chơi một mình, ít tương tác…. Với mỗi trẻ, cô lại phải có những phương pháp giáo dục đặc biệt, khác nhau.
Chuyên viên trị liệu Nguyễn Thị Liệu – Phường Hoa Lư, thành phố Pleiku, Gia Lai cho biết: “Ở đây mình gặp rất nhiều rối loạn, rối loạn phổ tự kỷ có nhiều dạng khác nhau, trong đó có rối loạn tăng động giảm chú ý rất nhiều, rối loạn bị bỏ rơi. Tất cả các rối loạn đó mình đều có thể can thiệp làm cho nó nhẹ dần. Phải sàng lọc xem thử về mặt nhận thức, về tư duy, tương tác xã hội, về ngôn ngữ của trẻ như thế nào và cần phải người có người chuyên môn sàng lọc đánh giá sau đó mới lên mục tiêu điều trị của từng trẻ một. Ví dụ đối với trẻ tăng động giảm chú ý ở mức độ bé vẫn chưa tương tác được với mọi người thì áp phương pháp chơi, tương tác, kích thích để trẻ nói, ham mê hoạt động chơi, yêu thích chơi”.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc trẻ tự kỷ khó chữa trị thành công là do các gia đình thường phát hiện muộn hoặc được điều trị không đúng cách. Điều đó sẽ ảnh hưởng tới cơ hội hòa nhập cho trẻ và đặt áp lực lên gia đình. Những dấu hiệu ban đầu để các bậc cha mẹ có thể nhận biết trẻ tự kỷ sớm, đó là trẻ không giao tiếp bằng mắt, thờ ơ trước mọi vật bên ngoài và gặp khó khăn trong sử dụng ngôn ngữ. Phát hiện sớm là điều có ý nghĩa quan trọng cho việc trị liệu cho trẻ. Tốt nhất là ở giai đoạn trẻ từ 18 tháng đến 36 tháng tuổi, nếu để quá độ tuổi này, việc can thiệp cho trẻ sẽ gặp khó khăn và mất nhiều thời gian hơn.
Chuyên viên trị liệu Nguyễn Thị Liệu – Phường Hoa Lư, thành phố Pleiku, Gia Lai nói: “Khi mình sinh con ra phải tìm hiểu từng mốc phát triển của con mình. Ví dụ con lật, bò, biết đi vào tháng bao nhiêu, có những biểu hiện bất thường nào không. Tại sao 12 tháng tuổi con mình chưa nói được từ đơn…Nếu thấy bất thường so với sự phát triển của trẻ bình thường thì mình nhờ chuyên gia tư vấn giúp. Biết đánh giá, sàng lọc, đưa mục tiêu và biết can thiệp từng giờ một và con tiến bộ nhích lên từng phút một, cần thời gian rất nhiều đó là đòi sự kiên nhẫn, kiên trì. Điều này đòi hỏi phụ huynh phải có hiểu biết sâu, phải quan tâm con nhiều. Xã hội phải quan tâm nhiều hơn, cần có sự kết hợp nhiều yếu tố để trẻ có một môi trường phát triển toàn diện”./.
Kim Châu, Đặng Trà