Tỉnh Gia Lai có nhiều công trình thủy lợi vừa và nhỏ nhưng chỉ có vài công trình quy mô lớn. Theo năng lực thiết kế ban đầu những công trình được xem là đại thủy nông này sẽ đảm bảo nguồn nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp cũng như nước sinh hoạt cho người dân. Thế nhưng qua thực tế hoạt động, liệu các công trình này có phát huy hiệu quả, nhất là trong thời kỳ cao điểm của hạn hán? Mời quý vị và các bạn cùng theo dõi kỳ III loạt phóng sự ngắn phản ánh về “Thực trạng và giải pháp chống hạn của tỉnh Gia Lai”
Dòng nước, hằng ngày theo kênh mương tuôn chảy liên tục nhưng chưa thể vào cánh đồng đang khô khát bởi nguyên nhân đơn giản là thiếu kênh nhánh dẫn nước.
Đi vào hoạt động từ năm 2011, công trình thủy lợi Ia Mlah ở huyện Krông Pa với tổng mức đầu tư 400 tỷ đồng được kỳ vọng sẽ “giải khát” cho địa phương có khí hậu thuộc diện khắc nghiệt nhất của tỉnh Gia Lai. Thực tế lượng nước ở đây luôn đầy ắp nhưng việc khai thác, sử dụng lại không hiệu quả. Theo thiết kế, năng lực tưới của hồ đáp ứng diện tích hơn 5.150 ha cây trồng. Thế nhưng diện tích được khai thác hiện nay chỉ chưa đến 3.000 ha.
Dòng nước, hằng ngày theo kênh mương tuôn chảy liên tục nhưng chưa thể vào cánh đồng đang khô khát bởi nguyên nhân đơn giản là thiếu kênh nhánh dẫn nước. "Theo mình thấy tình trạng nước chảy như thế này gây lãng phí. Nhân dân muốn sử dụng nước thì không được nhưng nước đổ về sông suối thì nhiều", anh Kpă Gin, xã Đất Bằng – Huyện Krông Pa nói.
Cách đó không xa, các cánh đồng lúa của bà con Jrai ở xã Ia Mlah, Phú Cần hay Chư Gu,.. đều chịu chung cảnh bất hợp lý này. Các cấp chính quyền địa phương đã nhiều lần kiến nghị điều chỉnh nhằm khai thác hiệu quả hơn năng lực tưới của công trình này.
Ông Đào Ngọc Yên, Phó Chủ tịch HĐND xã Ia Mlah – Huyện Krông Pa cho biết về thực trạng về lãng phí nguồn nước:" Sau khi hồ Ia Mlah ra đời nhân dân ở đây rất vui mừng. Tuy nhiên đến giờ phút này, các tuyến kênh mương nội đồng dưới 20 ha thực hiện chậm nên gây lãng phí nguồn nước của hồ thủy lợi. Nước tưới thì chưa được vì mương chưa đến rẫy của người dân. Nước chảy tự nhiên nhiều nên gây lãng phí".
Một công trình cũng được xem là đại thủy nông tại Tây nguyên đang khẩn trương gấp rút hoàn thành là thủy lợi Ia Mơr, huyện Chư Prông. Năng lực thiết kế của công trình rất lớn với vùng tưới hơn 12.000 ha, đảm bảo nguồn nước cho vùng biên giới Chư Prông và huyện giáp ranh Ea Sup, tỉnh Đăk Lăk. Ngoài việc tưới tiêu có quy mô lớn, công trình còn cung cấp nước sinh hoạt phục vụ cho khoảng 50.000 dân ở vùng hạ lưu.
Ông Siu Biu, Làng Klăh – Xã Ia Mơr – Huyện Chư Prông cho biết: Dân ở đây từ sau chiến tranh rất là khổ, nghe có thủy lợi Ia Mơr thì rất mừng vì khi có thủy lợi thì mình làm gì cũng dễ vì có nước, dân rất mừng. Đảng, Nhà nước làm cho sớm, cho nhanh để người dân có nước sản xuất.
Ông Nguyễn Văn Hòa , Phó BQL công trình thủy lợi Ia Mơr cho biết:" Hiện tại công trình đang gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, sắp tới đơn vị sẽ phối hợp chính quyền địa phương giải quyết".
Công trình thuỷ lợi Ia Mơr hiện đẩy nhanh tốc độ thi công và đã hoàn thành hơn 70% khối lượng công việc. Dự kiến trong thời gian ngắn sắp tới sẽ chặn dòng. Với quy mô như vậy, rõ ràng công trình thủy lợi này mang lại nhiều kỳ vọng lớn cho người dân và chính quyền địa phương. Tuy nhiên liệu công trình có đi theo vết xe đỗ của thủy lợi Ia Mlah hay không, đó là hồ dung tích lớn, năng lực tưới luôn đầy đủ nhưng nước lại không về được tới đồng ruộng… Quả thật nếu khả năng này xảy ra, thì đây thật sự là vấn đề còn nhiều việc đề nói.
Nhật Thành- Minh Trí