Tỉnh Gia Lai có 1 quần thể di tích và 1 di tích được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; có trên 20 di tích quốc gia và di tích cấp tỉnh. Theo thống kê của ngành Văn hóa, toàn tỉnh còn lưu giữ trên 5.600 bộ cồng chiêng, có khoảng 900 nghệ nhân đánh chiêng giỏi và 60 nghệ nhân biết chỉnh chiêng… Có thể nói, đây là nguồn tài sản, tài nguyên vô cùng phong phú và đa dạng đã được lưu giữ, trao truyền qua bao thế hệ… Tỉnh có 44 dân tộc, mỗi dân tộc có những bản sắc, câu chuyện văn hóa riêng. Với người Jrai, Bahnar – những cư dân sinh sống lâu đời trên vùng đất Gia Lai sở hữu rất nhiều nét phong tục, bản sắc văn hóa gắn với núi, với rừng, với trường ca, sử thi… mang theo khát vọng ngàn đời. Trong đó, cồng chiêng được xem là người bạn tâm tình, là sợi dây gắn kết, song hành khắp mọi nẻo của cuộc sống…

Để giữ gìn, phát triển, nâng tầm giá trị di sản văn hóa cồng chiêng, các cấp, ngành trong tỉnh đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp, với những cách làm linh động, sáng tạo, đặc biệt đề cao, phát huy vai trò của chủ thể, tính cộng đồng trong xây dựng và bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng…

Ông Dương Văn Hoan – Giám đốc Trung tâm VH,TT&TT huyện Chư Prông, Gia Lai thông tin: “Thống kê toàn bộ số cồng chiêng ở Chư Prông thì có khoảng hơn 600 bộ cồng chiêng được gìn giữ tại các hộ gia đình. Tại địa bàn Chư Prông cũng đang có 2 hộ đầu tư xây dựng các nhà sàn, mời các nghệ nhân đến để tổ chức giao lưu và trình diễn các bộ cồng chiêng và các nhạc cụ dân tộc để thu hút khách thập phương đến. Hàng năm, chúng tôi tổ chức liên hoan cồng chiêng, tạc tượng và hát dân ca, dệt thổ cẩm vào quý 4 để phục vụ du khách.”

Từ thực tiễn cho thấy: Trong sự biến đổi chung của xã hội ngày nay, văn hóa truyền thống cũng không tránh khỏi sự tác động bởi những yếu tố bên ngoài. Bởi vậy, những năm gần đây, văn hóa được đề cập dưới nhiều phương diện, góc độ. Trong đó, xác định, việc phát triển văn hóa phải được đặt ngang hàng với phát triển kinh tế. Điều này đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh trong bài phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc diễn ra ngày 24/11/2021 triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Đây là lần đầu tiên trong văn kiện Đại hội Đảng, Đảng ta đề cập một cách toàn diện và sâu sắc đến lĩnh vực văn hóa, từ chủ đề Đại hội đến các quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn, nhiệm vụ trọng tâm, đột phá chiến lược…

Với quan điểm: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Gia Lai đã và đang đi đúng quỹ đạo, thực hiện nhiều giải pháp để bảo tồn và phát huy nền tảng văn hóa truyền thống, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển bền vững…

Ông Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc Nhà hát ca múa nhạc Tổng hợp Đam San cho biết: “Theo tôi, trong giai đoạn này, chúng ta đang rất chú ý đến công tác bảo tồn, để làm được việc này chúng ta phải quán triệt được tinh thần chỉ đạo của Trung ương và địa phương để phát triển văn hóa. Như vừa qua kỷ niệm 80 năm Đề cương Văn hóa Việt Nam, đây cho thấy sự quan tâm rất lớn về văn hóa, từ đó định hướng cho chúng ta trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống…

Ngày 07/9/2022, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành Kế hoạch số 2008 về triển khai thực hiện Quyết định số 1909 ngày 12/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh. Một số mục tiêu của đề án, đó là phấn đấu đến năm 2030: 100% di tích quốc gia đặc biệt, khoảng 80% di tích quốc gia, 80% di tích cấp tỉnh được tu bổ, tôn tạo; 70% di sản trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được xây dựng đề án, chương trình bảo vệ và phát huy giá trị… Phấn đấu tăng mức đầu tư cho văn hóa tối thiểu 2% tổng chi ngân sách hằng năm của địa phương… Kế hoạch đề ra 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để thực hiện, như: Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế; Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa; Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc; Chủ động hội nhập, tăng cường hợp tác, giao lưu quốc tế về văn hóa; Tạo đột phá phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật; Phát huy hiệu quả các nguồn lực đầu tư phát triển văn hóa… để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng xây dựng quê hương, đất nước ngày càng phồn vinh và hạnh phúc…

Với những chủ nhân của các loại hình văn hóa, di sản, họ đã, đang trở thành sứ giả văn hóa; kết nối, gọi mời bạn bè bốn phương về khám phá mảnh đất đầy nắng và gió nơi đại ngàn…

Anh Rơ Châm Van – Xã Ia Yok, huyện Ia Grai, Gia Lai bày tỏ: “Bản thân tôi cảm thấy trong lòng rất vui. Bây giờ đội cồng chiêng của mình hiện tại đánh rất là thuần thục. Cũng được tham gia nhiều lễ hội…”

Ông Eddy Sobieraj, Du khách Bỉ phấn khởi nói: “Văn hóa của các bạn thật thật khác lạ, phong phú và độc đáo, tôi rất hào hứng và cảm thấy thú vị khi được chiêm ngưỡng không gian hoạt động văn hóa, nghệ thuật ở đây. Các nghệ sỹ rất tài hoa, biểu diễn rất hay. Thật là tuyệt vời, tôi yêu Việt Nam…”

Ông Lê Quốc Kỳ, Du khách TP. Hà Nội chia sẻ: “Các nghệ nhân, tiết mục cồng chiêng rất ấn tượng, một nét văn hóa lâu đời để lại cho chúng tôi rất nhiều xúc động khi ra về.”

Song Nguyễn – Ksor Tuối – Mạnh Hà