Ôm mộng được sang nước thứ ba để đổi đời, một số người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã bán tài sản để vượt biên trái phép sang Thái Lan. Thế nhưng, khi được hồi hương về Việt Nam, nỗi ám ảnh về quãng đời tha phương nơi đất khách vẫn còn trong tâm trí họ…
Rah Lan Rương (SN 2000, trú làng Plei Dmun-Măk) Dmun-Măk, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện, Gia Lai là người mới hồi hương từ Thái Lan vào ngày 5/8/2022. Sau gần 5 năm lưu lạc nơi xứ người, Rương về nhà với hai bàn tay trắng. Năm 2018, để có tiền vượt biên, Rương bán rẻ hơn 1 ha rẫy của gia đình. Hết đất, giờ đây vợ chồng Rương và người mẹ già phải đi làm thuê kiếm sống qua ngày. Vất vả là vậy, nhưng với Rương, được về nhà với gia đình đã là điều may mắn, bởi thời gian sống vất vưởng ở Thái Lan là những ngày đầy lo sợ và chờ đợi trong vô vọng.
Rah Lan Rương – Làng Plei Dmun-Măk, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện, Gia Lai nói: “Tôi cũng có nghe cán bộ tuyên truyền đừng vượt biên rồi, nhưng mà tôi chưa tin, nghĩ rằng phải đi rồi mới biết thế nào chứ. Nhóm chúng tôi 6 người đi 3 xe máy rồi bỏ xe lại ở lô cao su ở Đức Cơ, có người dẫn đường qua Campuchia rồi sang Thái Lan. Bên đó chỉ tiền thuê trọ mỗi tháng đã hết 2.800 bath Thái (khoảng 2,1 triệu đồng), hết tiền mang theo là nhịn đói. Để kiếm cơm ăn, chúng tôi kiếm chân phụ hồ hay quét rác thôi. Họ trả lương rẻ mạt lắm, mỗi ngày đi làm khoảng 300 bath, (gần 200.000 đồng), bằng 1/3 lương người Thái thôi. Đã vậy, chúng tôi còn bị người Thái họ chửi mắng mà phải chịu thôi chứ biết kêu ai”.
Thế nhưng đối với Rương, khó khăn đó chưa là gì so với nỗi ám ảnh phải chứng kiến người đồng hương cùng nhóm chết dần, chết mòn trong tuyệt vọng.
Rah Lan Rương – Làng Plei Dmun-Măk, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện, Gia Lai kể lại: “Đi cùng tôi qua Thái có ông Siu Priu (SN 1952). Một lần, ông Priu ra đường mua cơm bị xe tông gãy tay. Do không có tiền, cũng không có giấy tờ hợp pháp nên không dám đi bệnh viện, vết thương bị nhiễm trùng. Cầm cự được 2 tháng thì phải nhờ sư thầy một nhà chùa gần đó đưa đi bệnh viện, chi phí mất hơn 100.000 bath Thái (khoảng 70 triệu đồng), gia đình ông Priu phải bán hết đất gửi tiền qua. Ông Priu còn bị ung thư gan nữa. Nằm viện được 2-3 tháng thì ông ấy chết, hỏa thiêu đưa tro cốt về chùa. Lúc đó, tôi sợ hãi lắm, đêm nào cũng không ngủ được. Tôi sợ một ngày nào đó tôi cũng giống vậy. “
Bà Rơ Lan H’Thu – Mẹ Rương bộc bạch: “Hồi nó ở Thái Lan, cứ nghĩ đến nó là cái bụng tôi buồn. Tôi có một người con là nó thôi mà nó nỡ bỏ tôi trốn qua Thái Lan. Lần nào nó gọi về, tôi cũng bảo: Về đi, về với mẹ, đi làm thuê có gì ăn đó, đừng theo người ta nữa… Hôm nó về, tôi đang đi nhặt mì thì con dâu gọi: “Mẹ ơi, anh Rương về”. Tôi vội vàng chạy về nhà, nhìn thấy nó mà đau lòng lắm, nó gầy gò ốm yếu đi nhiều. Nhưng nó về được là tôi mừng rồi, mừng như được sống lại đó”.
Đi trong nhóm của Rah Lan Rương có ba anh em Siu Thuyn (SN 1982), Siu Quên (SN 1995, cùng trú Plei Lok, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện), Siu Suin (SN 1990, trú tổ 1, thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện). Sau khi cả 3 đưa tổng cộng 40 triệu cho người đi đường thì qua đến Thái Lan, chẳng còn ai đoái hoài đến nữa. Vì nhập cư trái phép, cuộc sống của họ ở Thái Lan đầy bất trắc với những cuộc trốn chạy Cảnh sát Thái Lan, những lời nhục mạ, đe dọa và những ngày bụng đói cồn cào…
Siu Suin – Tổ 1, thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện, Gia Lai cho biết: “Nay Klanh bảo là qua Thái Lan người ta nuôi ăn, uống, không phải làm gì, họ bảo lãnh qua Canada luôn. Lúc tới đó thì chúng tôi vỡ mộng, 3 anh em kiếm công việc làm để quay về Việt Nam. Kiếm việc đã khó khăn rồi, gặp ông chủ tốt thì có tiền mua gạo, ông chủ không tốt thì họ quỵt luôn.
Rất may, sau 7 tháng ngậm đắng nuốt cay ở Thái Lan, Rah Lan Rương và những người trong nhóm đã sớm thức tỉnh. Vượt qua nỗi sợ hãi, họ đã tìm cách trở về quê hương. Giờ đây, người anh cả Siu Thuyn đã có kinh tế vững vàng, hai người em cũng đang dần ổn định cuộc sống.
Siu Thuyn – Làng Plei Lok, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện, Gia Lai kể lại: “May hồi đó tôi về sớm, nếu mà về muộn, vợ phải bán hết tài sản lấy tiền để mà gửi qua bên đó lo cho tôi, chắc đất cũng hết luôn. Lúc tôi về thì việc đầu tiên là cải tạo ruộng vụ vào mùa mưa thôi. Lúc về, tôi thấy trong làng có người mua máy bơm nước dưới suối Ia Ake lên ruộng làm được 2 vụ, tôi cũng mạnh dạn đi vay vốn Nhà nước, mua máy bơm rồi học hỏi, làm theo từng bước. Được 2 năm thì làm lúa trúng lúa, làm mì trúng mì. Có máy bơm, vào mùa khô, tôi còn thuê đất người ta để trồng lúa, mỗi một ha trung bình thu được hơn 10 tấn lúa tươi. Năm ngoái, tôi thuê canh tác 6 ha thu hoạch được 60 tấn lúa, trừ chi phí cũng dư được hơn 100 triệu đồng”.
Không những là tấm gương làm kinh tế giỏi, Siu Thuyn còn là một trong những người tích cực cùng lực lượng Công an đi tuyên truyền bà con không nghe kẻ xấu vượt biên trái phép, bởi hơn ai hết, sau chuyến đi Thái Lan, Thuyn hiểu tường tận chân lý: có làm thì mới có ăn.
Siu Thuyn – Làng Plei Lok, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện, Gia Lai khuyên: “Đừng nghe người ta nói ra nước ngoài đi nước thứ 3 không làm cũng có ăn. Đâu ai cho không mình cái gì. Như tôi đây, hồi về mới có 9 sào lúa nước, về được 2 năm thì làm lúa, làm mì có tiền, mua thêm được 9 sào lúa nữa, tổng cộng gia đình tôi có 1,8 ha lúa và 5 ha rẫy mì, tôi xây lại nhà, mua được thêm 2 chiếc xe máy nữa. Ở nhà hay ở đâu cũng vậy, có làm mới có ăn thôi”.
Hạnh phúc bên người vợ mới và ngôi nhà sắp hoàn thiện trị giá khoảng 500 triệu đồng, Siu Suin rất lạc quan vào tương lai tươi sáng và không quên nhắn nhủ những người hiện tại còn mơ mộng trốn đi nước ngoài để có cuộc sống sung sướng.
Siu Suin – Tổ 1, thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện, Gia Lai nói: “Về lại quê hương đất nước, tôi vui mừng lắm, giàu nghèo gì thì cũng được ở bên người thân, buồn vui có người chia sẻ, chứ bên đó có khi chết trong cô đơn như ông Priu đó. Sau chuyến đi, tôi mất mát nhiều: tiền bạc, vật chất lẫn tinh thần. Nhưng cũng như anh Thuyn, em Quên, tôi cố gắng làm ăn, giờ cũng tích góp được một ít tiền, cuộc sống ổn định hơn. Tôi khuyên anh em, bà con đừng bao giờ nghe kẻ xấu ở nước ngoài. Tôi qua rồi nên tôi biết, chỉ là mấy trò của quân lừa bịp thôi!.
Câu chuyện về Rah Lan Rương, Siu Thuyn, Siu Suin là minh chứng rõ nét cho thấy không đâu bằng chính quê hương mình, không cần phải đi đâu xa để kiếm tìm cuộc sống sung sướng mà có thể làm giàu trên mảnh đất mình sinh ra, lớn lên và hạnh phúc bên gia đình, bà con buôn làng.
Thúy Trinh – Lê Ánh