Tại Diễn đàn thanh niên 2022, nhiều ý kiến nhấn mạnh vai trò quan trọng của thanh niên trong xã hội; đào tạo nghề cho thanh niên cần là trọng tâm của giáo dục đào tạo.

Ngày 30/3, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phối hợp với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam tổ chức Diễn đàn thanh niên năm 2022 với chủ đề: “Đào tạo nghề cho thanh niên”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Diễn đàn. Cùng dự Diễn đàn có Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Nguyễn Anh Tuấn, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và địa phương, đại diện cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Trung tâm giới thiệu việc làm thanh niên, các nhà khoa học, chuyên gia, đại biểu Quốc hội trẻ, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu, các đoàn viên, thanh niên đạt nhiều thành tích trên lĩnh vực học tập, rèn luyện, lao động, khởi nghiệp sáng tạo trong cả nước.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh, Việt Nam là nước có dân số trẻ, số người trong độ tuổi lao động chiếm gần 60% dân số, trong đó lực lượng thanh niên đóng vai trò nòng cốt. Qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, thanh niên luôn là lực lượng nhạy bén trong điều chỉnh, đổi mới chính mình, thích ứng, thích nghi nhanh chóng để phát triển nhanh và bền vững hơn. Do vậy, dù là trong bối cảnh nào, thử thách nào, chúng ta vẫn luôn tin tưởng thanh niên sẽ phát huy tinh thần lạc quan, chủ động thay đổi tư duy, cách thức làm việc, biến “nguy” thành “cơ” để đối diện với thời cuộc một cách chủ động nhất.

“Diễn đàn chính sách quốc gia về thanh niên Việt Nam là hoạt động tiếp nối những nỗ lực và ưu tiên của Quốc hội, Chính phủ Việt Nam trong chủ trương duy trì, phục hồi và thúc đẩy phát triển kinh tế, trong đó tạo ra cơ hội cho doanh nghiệp, cho người dân nói chung và thanh niên Việt Nam nói riêng. Chúng ta tin tưởng rằng, từ diễn đàn sẽ góp phần nâng cao nhận thức của thanh niên và toàn xã hội về chính sách đào tạo nghề, cung cấp cho Quốc hội, Chính phủ các cơ sở thực tiễn trong quá trình hoạch định, xây dựng chính sách cho thanh niên ngày càng đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hiện nay” – anh Nguyễn Anh Tuấn cho biết.

Tại diễn đàn, đại diện các bộ ngành, chuyên gia, các đoàn viên, thanh niên đã đóng góp nhiều ý kiến về với công tác đào tạo nghề và tương lai việc làm cho thanh niên dưới tác động của đại dịch COVID-19 và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đưa ra nhiều khuyến nghị, đề xuất với Quốc hội, Chính phủ xây dựng các chính sách phù hợp để hỗ trợ thanh niên trong đào tạo nghề, xây dựng nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao.

Chất lượng đào tạo nghề nâng lên nhưng thanh niên chưa có kỹ năng nghề còn nhiều

Sau khi lắng nghe những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, thẳng thắn, cởi mở của các đại biểu và thanh niên tham dự diễn đàn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất, hăng hái tiên phong, cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên, đề cao vai trò, vị trí của thanh niên. Nhận thức vấn đề quan trọng đó, trong những năm qua Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều chủ trương, chính sách để thanh niên trở thành lực lượng hùng hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp cách mạng vinh quang của Đảng và dân tộc.

Lao động qua đào tạo nghề tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân và đảm nhận được các vị trí công việc phức tạp mà trước đây phải do chuyên gia nước ngoài thực hiện.

Chất lượng, hiệu quả đào tạo nghề từng bước được nâng lên, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp và thị trường lao động.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng cho rằng, thực tiễn đặt ra nhiều vấn đề cần quan tâm giải quyết như: Lao động trong thanh niên chưa qua đào tạo nghề còn cao; Cơ cấu đào tạo còn bất hợp lý về trình độ, ngành nghề, vùng miền, tâm lý thanh niên; Dự báo về nhu cầu lao động thanh niên chưa thực sự sát với nhu cầu thị trường lao động và doanh nghiệp. Ngoài ra, do tác động nặng nề của dịch COVID-19 dẫn đến nhiều thanh niên mất việc làm hoặc phải chuyển đổi nghề nghiệp.

Ông Trần Thanh Mẫn đề nghị các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, địa phương nghiên cứu và có những giải pháp hiệu quả, chuyển các ý tưởng, lời nói thành hành động, kết quả, hiệu quả cụ thể để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, năng suất lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thanh niên là nguồn lực khổng lồ của sự đổi mới, ý tưởng và giải pháp

Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, Việt Nam từng bước tham gia vào phân công lao động quốc tế. Hiện rất nhiều công việc không cần làm việc tại chỗ, mà có thể làm việc từ xa, nên phân công lao động quốc tế sẽ càng mạnh mẽ hơn. Đây là thách thức, đồng thời cũng là cơ hội của thanh niên Việt Nam.

Phó Thủ tướng cho biết, cuộc cách mạng 4.0 đặt ra cho hệ thống giáo dục nghề nghiệp rất nhiều thay đổi. Ngoài kỹ năng nghề còn cần kỹ năng mềm, làm việc theo nhóm, thuyết trình, tham gia hoạt động cộng đồng…

Phó Thủ tướng khẳng định, trong cuộc chiến chống dịch vừa qua có sự tham gia rất tích cực của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh: “Lực lượng các bạn trẻ đang lao động, hoạt động trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau, đóng góp rất tích cực không chỉ về y tế, công an, quân đội mà rất nhiều bạn thanh niên làm những công việc bình thường không bao giờ kể tên và rất âm thầm. Tôi một lần nữa rất cám ơn các bạn. Trong cái cuộc cạnh tranh mới này, chúng ta phải thích ứng được với sự thay đổi thời cuộc cho dù thay đổi đó theo hướng tốt hay bất lợi”.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc lại lời của Tổng thư ký của Liên Hợp Quốc năm 2018 khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc phát động Chương trình đối tác chiến lược Tuổi trẻ 2030: “Thanh niên là nguồn lực khổng lồ của sự đổi mới, ý tưởng và giải pháp”.

“Không chỉ ý tưởng mà còn phải thực hiện được. Với sức trẻ dấn thân, chắc chắn thanh niên sẽ giúp Việt Nam tận dụng được cái thời cơ mà cuộc cách mạng khoa học công nghệ đem lại và sẵn sàng đứng vững trước mọi biến đổi của thời cuộc để phát triển nhanh hơn nữa. Chúng ta phải làm những việc mà bình thường không làm. Trong vòng 20 năm tới, chúng ta phải tăng trưởng thu nhập theo đầu người trên 7,5%/năm. Nhanh nhưng phải bền vững, không tàn phá môi trường, làm hỏng đến văn hóa, xã hội” – Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh tại diễn đàn.

Đang có sự “lệch pha” giữa hệ thống đào tạo với nhu cầu thực tế về nhân lực

Phát biểu tổng kết Diễn đàn chính sách quốc gia đối với thanh niên năm 2022 về “Đào tạo nghề cho thanh niên”, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến đào tạo nguồn nhân lực, trong đó có lực lượng lao động trẻ – thanh niên. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nguồn lực con người. Đào tạo nghề cho thanh niên là đào tạo lực lực lượng cốt lõi của nguồn nhân lực quốc gia ở mọi trình độ.

Ông Nguyễn Đắc Vinh nêu ra 10 vấn đề đặt ra đối với công tác đào tạo nghề cho thanh niên. Trong đó, đào tạo nghề cho thanh niên cần được xem là một trong những trọng tâm của cả hệ thống giáo dục – đào tạo ở mọi cấp, trình độ, hình thức đào tạo. Mức độ thất nghiệp của thanh niên có xu hướng tăng dần theo trình độ chuyên môn kỹ thuật, thể hiện trình độ kỹ thuật – công nghệ của nền kinh tế nước ta còn tương đối thấp.

Bên cạnh đó, đang có sự “lệch pha” trong định hướng đào tạo nghề nghiệp, tư vấn hướng nghiệp giữa hệ thống đào tạo với nhu cầu thực tế về nhân lực của sự phát triển kinh tế – xã và với nhu cầu (mong muốn) của người học, thể hiện ở: cơ cấu đào tạo, tình trạng thất nghiệp và cấu trúc nguồn nhân lực.

Qua nghiên cứu các tham luận được gửi về và các ý kiến phát biểu tại Diễn đàn, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục tổng hợp 6 nhóm vấn đề về đề xuất, kiến nghị, giải pháp về công tác đào tạo nghề cho thanh niên.

Theo đó, cần tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế về công tác đào tạo nghề nói chung và cho từng đối tượng cho thanh niên; xây dựng đồng bộ 8 chính sách đã được quy định tại Luật Thanh niên. Tăng cường công tác tư vấn nghề nghiệp, hướng nghiệp và định hướng nghề nghiệp cho thanh niên. Ứng dụng khoa học, công nghệ, nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề. Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện quy hoạch mạng lưới đào tạo nghề đáp ứng với đòi hỏi đa tầng của trình độ lực lượng sản xuất – trình độ công nghệ và đặc điểm của các vùng, lĩnh vực trong giai đoạn mới. Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, không gian khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đào tạo khởi nghiệp cho thanh niện học nghề để giúp thanh niên đổi mới, sáng tạo khởi nghiệp và tự tạo việc làm. Huy động tối đa các nguồn lực để phát triển công tác tạo nghề cho thanh niên.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cũng đề nghị Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành chỉ thị về đổi mới, tăng cường công tác đào tạo nghề trong tình hình mới. Đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung hoặc ban hành mới các quy định pháp luật, chính sách tạo thuận lợi cho việc đào tạo nghề.

Đề nghị Chính phủ Chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương quan tâm, ưu tiên phát triển GDNN; hoàn thiện và ban hành các chương trình hành động thực hiện Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến 2045. Lồng ghép các hoạt động có liên quan trong Chiến lược phát triển GDNN với các hoạt động trong Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam.

Theo VTV