Năm 2020, trong khó khăn chung toàn cầu do tác động của đại dịch Covid- 19, cộng thêm tình hình thời tiết diễn biến bất thường, song Gia Lai vẫn có những điểm sáng rất đáng tự hào. Nông nghiệp là một trong những lĩnh vực gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật. Hình ảnh về những lô hàng nông sản đầu tiên của Gia Lai đại diện cho nông sản Việt Nam đi châu Âu theo Hiệp định EVFTA đã khẳng định sự thành công về phát triển nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) mà tỉnh Gia Lai đã và đang nỗ lực thực hiện nhằm xây dựng một nền nông nghiệp chất lượng, hiệu quả, góp phần gia tăng giá trị sản xuất nông nghiệp vốn là ưu thế lớn nhất của tỉnh.

Thay vì phát triển theo chiều rộng, chỉ tập trung mở rộng quy mô sản xuất, thời gian qua tỉnh Gia Lai đã quan tâm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, gắn với phát triển công nghiệp chế biến. Cà phê, chanh dây là điển hình của sự thành công về NNCNC của tỉnh Gia Lai.

Sau đây mời quý vị và các bạn cùng chúng tôi tham quan một số mô hình NNCNC mà tỉnh Gia Lai đã nỗ lực thực hiện trong thời gian qua và đã mang lại những thành công nhất định cho nông nghiệp tỉnh nhà. 

Gia Lai thành công về ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp

Công ty TNHH Vĩnh Hiệp là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu nông sản lớn của Việt Nam và dẫn đầu trong ngành cà phê của tỉnh Gia Lai.Đây cũng là doanh nghiệp tiên phong trong việc sản xuất cà phê hữu cơ. Hiện nay đơn vị đã phát triển vùng nguyên liệu với 25 ngàn ha và đã đạt toàn bộ các chứng chỉ quốc tế về tiêu chuẩn chất lượng. Đặc biệt, công ty cũng là doanh nghiệp cà phê đầu tiên của Việt Nam đạt được chứng nhận sản phẩm hữu cơ (USDA) của Mỹ.Để đạt được những kết quả trên, doanh nghiệp thực hiện quy trình sản xuất mang tính khép kín, đảm bảo quy chuẩn canh tác; thay đổi cách làm truyền thống lạc hậu kém hiệu quả, ảnh hưởng xấu đến môi trường, hội nhập phương thức canh tác mới về công nghiệp số, nông nghiệp số, chuẩn hóa số từ bao bì, chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý. Đây cũng là các điều kiện để sản phẩm cà phê đáp ứng các yêu cầu khi muốn gia nhập sản phẩm vào thị trường EU theo Hiệp định EVFTA đã đưa ra.

Ông Thái Như Hiệp, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Vĩnh Hiệp cho biết: “Trước khi chúng tôi tham gia vào chuỗi toàn cầu, và khi thực hiện Hiệp định EVFTA, 5 năm trước chúng tôi đã sẵn sàng để xây dựng lại quy trình, quy chuẩn về canh tác cho người nông dân và những cách về nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc, vị trí địa lý chỉ dẫn, Trong đó những sản phẩm mà chúng tôi xuất sang Châu Âu là thị trường khó tính nhất, đòi hỏi chúng tôi cần phải xây dựng để cho phù hợp với hội nhập quốc tế”.

 Cho đến thời điểm hiện nay, Trung tâm chế biến rau quả Doveco Gia Lai là tổ hợp nhà máy chế biến nông sản lớn nhất Tây Nguyên với công suất 52.000 tấn sản phẩm/năm với 3 dây chuyền sản xuất tự động hóa theo công nghệ hiện đại bậc nhất hiện nay, bao gồm: Dây chuyền sản xuất nước quả cô đặc và nước quả tự nhiên; dây chuyền sản xuất rau quả đông lạnh; dây chuyền sản xuất rau quả đồ hộp. Song song với chế biến, đơn vị sẽ thực hiện sơ chế, đóng gói, bảo quản và xuất khẩu nhiều sản phẩm rau quả tươi ra thị trường thế giới, trong đó chủ lực là chanh dây.Đây cũng là đơn vị đầu tiên đại diện cho Việt Nam xuất khẩu 100 tấn chanh dây sang châu Âu theo Hiệp định EVFTA vào tháng 9.2020. Việc EU xóa bỏ ngay 94% trong tổng số 547 dòng thuế rau quả và các chế phẩm từ rau quả đang tạo ra lợi thế lớn về giá cho rau quả Việt Nam. EVFTA đang mang lại những cơ hội gia tăng giá trị sản phẩm cũng như kim ngạch xuất khẩu nông sản của Gia Laicũng như các địa phương trong nước.

Ông Đinh Gia Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH MTV Doveco Gia Lai cho biết: “Chúng tôi có hai mặt hàng chính xuất khẩu vào thị trường EU, trong đó dứa từ 13% giảm xuống còn 0%; chanh leo từ 8% về 0%. Điều này tạo lợi thế cạnh ttranh rất lớn cho DN khi vào thị trường EU. Hiệp định này đem lại nhiều lợi thế cạnh tranh cho mặt hàng nông sản VN vào EU”.

Hiện nay, khoảng 30% trong tổng thu ngân sách của tỉnh được đóng góp từ lĩnh vực xuất khẩu. Nếu tiềm năng, lợi thế trong sản xuất nông nghiệp được khai thác tốt, nâng cao tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm, đặc biệt là cà phê, hồ tiêu, chè, chanh leo…những sản phẩm thuộc danh mục nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, tận dụng các ưu đãi mang lại từ thị trường EU theo Hiệp định EVFTA thì cơ hội gia tăng kim ngạch xuất khẩu là rất cao và Gia Lai sẽ khai thác được giá trị tuyệt đối của xuất khẩu.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã từng ví EVFTA như con đường cao tốc để đưa sản phẩm hàng hóa của Việt Nam đến nhanh hơn với thị trường EU. Rõ ràng EVFTA đang mở ra cho Việt Nam những cơ hội để gia tăng giá trị xuất khẩu hàng hóa, song để lưu thông được trên con đường cao tốc đó lại là một thử thách với nhiều doanh nghiệp.

 

Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Lê Quốc Doanh

Ý kiến của Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Lê Quốc Doanh về việc làm thế nào để tận dụng các cơ hội mà EVFTA mang lại:“Hiệp định EVFTA thật sự là cơ hội rất lớn của nông sản VN sang thị trường EU – thị trường với 27 nước thành viên, 511 triệu dân và có thu nhập bình quân đầu người rất là cao. Đây là một thị trường rất lớn và chúng ta lại có tín hiệu rất tốt, đó là nông sản của VN và EU hầu hết là bổ trợ cho nhau, không trực tiếp cạnh tranh nhau. Đây là cơ hội rất lớn. Hơn nữa Hiệp định EVFTA là một hiệp định có độ cam kết cao, độ mở cam kết rất lớn, phần lớn các nông sản VN xuất qua EU khi hiệp định có hiệu lực thì các dòng thuế được xóa bỏ và về 0%. Ví dụ như cà phê đều về thuế 0%, còn như rau củ quả thì 94% của 547 dòng thuế là về 0%, như chanh leo chẳng hạn từ 8% về 0%. Đây là cơ hội nhưng không có nghĩa là không có thách thức. Vì thị trường EU khi cam kết với hiệp định thì họ cũng đưa ra các yêu cầu về tiêu chuẩn của nông sản, yêu cầu kỹ thuật rất khắt khe. Vì vậy để chúng ta tận dụng được cơ hội để chúng ta vượt qua được thách thức, yêu cầu của họ thì trước hết DN cũng như các địa phương và bà con nông dân phải hiểu và nắm chắc các nội dung về hiệp định với các yêu cầu về tiêu chuẩn nông sản của VN đối với các nước EU cho từng sản phẩm. Từ đó chúng ta mới tổ chức sản xuất, rồi bảo quản, chế biến, đóng gói và xuất khẩu đảm bảo hoàn toàn được yêu cầu mà EU đưa ra. Chỉ như thế thì chúng ta mới phát huy được thị trường, giữ được thị trường 1 cách ổn định, bền vững”.

Vậy Gia Lai sẽ làm gì để vượt qua khó khăn, tận dụng cơ hội mang lại từ EVFTA? Gia Lai đang đi tìm lời giải cho bài toán đó, trọng tâm là đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với phát triển công nghiệp chế biến để tạo ra những sản phẩm nông sản chất lượng cao, có lợi thế cạnh tranh cao, đảm bảo các tiêu chuẩn để xuất sang châu Âu. Đây cũng là một trong 4 chương trình trọng tâm mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đặt ra. Cụ thể như thế nào, sau đây phóng viên chúng tôi có cuộc trao đổi với lãnh đạo Sở NN & PTNT tỉnh Gia Lai:

Ông Lưu Trung Nghĩa – Giám đốc Sở NN & PTNT Gia Lai

PV: Năm 2020, Gia Lai tự hào có những container cà phê, chanh dây đại diện cho Việt Nam xuất khẩu đi EU theo Hiệp định EVFTA. Vậy để tận dụng tốt cơ hội mang lại từ Hiệp định EVFTA, theo ý kiến của Thứ trưởng Bộ NN & PTNT là chúng ta phải tổ chức sản xuất lại để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng. Để làm được điều này, NNCNC được xem là chìa khóa, vậyđâu là những vấn đề đặt ra cho Gia Lai trong việc phát triển NNCNC, thưa ông?

Ông Lưu Trung Nghĩa – Giám đốc Sở NN & PTNT Gia Lai: “Hiện nay, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn đã chọn NNCNC, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ làm hướng đi chính để đầu tư và đạt được những thành công rõ rệt.  Đây là thuận lợi để Gia Lai tiếp tục tăng cường thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, trong đó ưu tiên các dự án NNCNC. Vì đã có những doanh nghiệp đi tiên phong và đã đạt kết quả rất tốt. Ngoài ra, tiềm năng, lợi thế nông nghiệp của Gia Lai hiện còn rất lớn chưa khai thác hết. Ngoài cà phê, hồ tiêu, chanh dây thì Gia Lai còn phù hợp để phát triển nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như cây ăn trái, dược liệu…mà dư địa còn đang rất lớn. Vấn đề đặt ra đối với tỉnh Gia Lai hiện nay là phải thu hút được nguồn lực đầu tư vào NNCNC, tăng cường liên kết với người nông dân. Vì hiện nay quy mô sản xuất của chúng ta vẫn còn mang tính nhỏ lẻ, nông hội…Vì vậy cần phải có sự liên kết phát triển quy mô lớn. Tôi nghĩ rằng, hiện nay chúng ta đã thành công đối với sản phẩm cà phê, chanh leo, thì từ các mô hình này nếu thu hút được các nguồn lực đầu tư thì sẽ có thêm nhiều sản phẩm khác.”

PV: Vậy, ông có thể cho biết mục tiêu mà ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai đặt ra về phát triển NNCNC như thế nào?

Ông Lưu Trung Nghĩa – Giám đốc Sở NN & PTNT Gia Lai: “Về định hưởng phát triển trong thời gian tới, mục tiêu mà Gia Lai đang hướng đến, đó là đưa rau quả thành ngành kinh tế nông nghiệp chủ lực của tỉnh. Vì vậy tiếp tục thực hiện Nghị quyết về phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả. Xây dựng Đề án phát triển 15 ngàn ha dược liệu. Kêu gọi phát triển NNCNC, sản xuất theo tiêu chuẩn, củng cố và phát triển các chuỗi liên kết sản xuất với các doanh nghiệp lớn.”

PV: Thưa ông, với những định hướng phát triển mà ngành nông nghiệp đã đặt ra, vậy ông kỳ vọng như thế nào về những cơ hội tiếp theo mà Hiệp định EVFTA sẽ mang lại cho nông nghiệp Gia Lai trong thời gian tới?

Ông Lưu Trung Nghĩa – Giám đốc Sở NN & PTNT Gia Lai: “Hiện nay, chúng ta  đã có những thành công nhất định, đây là điều kiện rất thuận lợi để Gia Lai đẩy mạnh thu hút đầu tư vào nông nghiệp. Tôi tin rằng, với định hướng mà Gia Lai đặt ra thì cơ hội của chúng ta để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp là rất lớn. Hiện nay chúng ta đã có một số nhà đầu tư và sắp tới sẽ có thêm những nhà đầu tư mới, thì cơ hội mà EVFTA mang lại cho nông nghiệp Gia Lai không chỉ cà phê, chanh leo hay chỉ tập trung vào hai doanh nghiệp hiện tại mà còn mở rộng ra các sản phẩm khác với các doanh nghiệp mới.”

Hồng Uyên, Minh Trí