Chuyển đổi từ trồng hồ tiêu sang chanh dây được 4 năm, gia đình chị Lê Thị Triệu Quy, thôn Ia Lôk, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh đang khá thành công với mô hình này. Hiện gia đình chị đang trồng 1,5 ha chanh dây theo hướng chanh sạch, phục vụ thị trường xuất khẩu, trong đó phần lớn là thị trường châu Âu. Mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, đồng thời đi theo hướng sản xuất sạch, hướng đến sự bền vững đã giúp cho kinh tế gia đình chị Quy được cải thiện đáng kể so với trước đây.

Chị Lê Thị Triệu Quy, Thôn Ia Lôk, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, Gia Lai cho biết: “Cây chanh dây cũng mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình. Vườn chanh này là phục vụ cho đi xuất khẩu nước ngoài, châu Âu. Gia đình canh tác hạn chế sử dụng thuốc, đi theo hướng hữu cơ”.

Để phát triển chanh dây theo hướng bền vững, hiện nay, các hộ dân đã chọn cách liên kết với các Hợp tác xã để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Với hướng đi này, người nông dân được tiếp cận với nguồn giống có xuất xứ rõ ràng, được hỗ trợ về kỹ thuật chăm sóc, được bao tiêu sản phẩm. Quan trọng nhất là từ hoạt động liên kết này sẽ xác lập được vùng trồng, từ đó tạo tiền đề để chanh dây của người dân được cấp mã số vùng trồng. Đây cũng là điều kiện giúp sản phẩm được xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường khó tính.

Trần Ngọc Thành, xã Đăk Ta Ley, huyện Mang Yang, Gia Lai cho biết: “Liên kết với HTX để làm chanh dây khác với cá nhân mình làm như từ trước đến giờ. Mình liên kết thì được HTX cung cấp giống, kỹ thuật. Giá thì ổn định hơn bên ngoài. Đối với nông dân sản xuất thì được hơn là được bên thu mua và đảm bảo chất lượng. HTX sẽ liên kết với các nước để tiêu thụ sản phẩm”.

Cây chanh dây đang cho thấy nhiều tín hiệu lạc quan. Theo đó, ngoài việc giá cả thị trường ổn định, được sự định hướng rõ ràng, cụ thể của tỉnh thì ngày càng có nhiều doanh nghiệp đến xây dựng các nhà máy sản xuất và chế biến chanh dây trên địa bàn tỉnh. Điều này sẽ góp phần giải quyết vấn đề đầu ra cho sản phẩm, giúp nông dân mạnh dạn đầu tư vào loại cây trồng này.

Ông Nguyễn Trọng Tuấn, Trưởng bộ phân thu mua, Công ty TNHH Quicornac, KCN Trà Đa, TP. Pleiku, Gia Lai cũng cho biết: “Đặt nhà máy tại Gia Lai là doanh nghiệp đã xác định vùng nguyên liệu chính của doanh ngiệp là ở đây, với chất lượng và sản lượng đảm bảo cho nhà máy hoạt động ổn định. Sản lượng thu mua trung bình 1 tuần thu mua khoảng 1 ngàn tấn, đảm bảo vùng nguyên liệu của bà con sản xuất ra sẽ được doanh nghiệp thu mua/ Sắp tới sẽ mở rộng chuỗi liên kết nhằm tạo giá trị bền vững lâu dài cho chanh dây”.

Tỉnh Gia Lai hiện đang có khoảng 4 nghìn 500 ha chanh dây, chiếm diện tích lớn nhất cả nước. Theo định hướng của tỉnh, diện tích loại cây trồng này sẽ được phát triển lên 20 nghìn ha vào năm 2025. Hiện các địa phương trong tỉnh đang quy hoạch để mở rộng diện tích chanh dây phù hợp với điều kiện, đặc điểm của từng nơi.

Ông Lê Tấn Hùng, Phó trưởng phòng NN & PTNT huyện Đak Đoa, Gia Lai nói: “Giá chanh dây luôn ổn định, có nhà máy thu mua cho người dân, do đó người dân phát triển rất bền vững. Trong hai năm trở lại đây, đây là loại cây trồng mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân trên địa bàn. Còn về phía ngành chức năng địa phương thì đang tuyên truyền, vận động người dân canh tác theo tiêu chuẩn, đáp ứng theo yêu cầu của các doanh nghiệp, nhà máy để đảm bảo nguồn thu và thu nhập của người dân trên địa bàn. Qua 3 năm trở lại đây, diện tích chanh dây đang tăng dần, từ 300ha lên 600 ha”.

Phát triển chanh dây theo hướng bền vững, theo quy hoạch, định hướng chung của tỉnh, đồng thời gắn sản xuất với chế biến và xuất khẩu sẽ là chìa khóa để nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế cho người nông dân trên địa bàn tỉnh.

 Ngọc Hà –  Huy Toàn – R.Piên