Hơn 100 hiện vật thuộc văn hóa Đông Sơn vừa được Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam trao tặng cho tỉnh Gia Lai không chỉ góp phần bổ sung nguồn tư liệu quý giá về nền văn hóa tiêu biểu của dân tộc, mà qua đây còn giúp mọi người dân trong và ngoài tỉnh, nhất là thế hệ trẻ hiểu thêm về nguồn cội của tổ tiên. Cùng với đó qua những hiện vật lịch sử được tìm thấy cho thấy Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng không hề là mảnh đất xa lạ, không chỉ gắn với cồng chiêng mà có nền văn hóa vô cùng phong phú.
Những hiện vật cổ.
Một phần của bản đồ cổ được xếp bằng đồng xu.
110 cổ vật thuộc văn hóa Đông Sơn được Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam trao quyền sở hữu cho bảo tàng tỉnh Gia Lai góp phần giúp mọi người tận mắt chiêm ngưỡng những kiệt tác xuất sắc của văn minh Đông Sơn rực rỡ. Trong đó, cư dân Đông Sơn đã làm nên bước ngoặt đưa cộng động các dân tộc Việt Nam bước qua thời kỳ đồ đá đến với văn minh kim khí. Những hiện vật cách nay trên 2000 năm gồm: Nhạc lý, trống đồng, vũ khí, công cụ lao động sản xuất, đánh bắt, đồ tế khí… và tấm bản đồ Việt Nam được tỉ mẫn lắp ghép bằng 250 đồng tiền cổ Việt Nam thời Lê Trung Hưng thuộc thế kỉ 16 đến thế kỉ 18 từng được lưu hành tại mảnh đất Tây Nguyên, trong đó có tỉnh Gia Lai và Kon Tum … là một trong những minh chứng sống động cho nền văn hóa tiêu biểu ấy. Điều này không chỉ chứng minh người Việt cổ đã từng có mặt tại Gia Lai, mà sâu xa hơn là có nhiều ý nghĩa lịch sử, văn hóa, chính trị quan trọng, qua đó thêm khẳng định chủ quyền lãnh thổ của quốc gia dân tộc.
Ông Đoàn Anh Tuấn-Giám đốc Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam cho hay: “110 hiện vật đại diện cho các loại hình, quan trọng nhất là đồ đánh bắt liên quan đến Biển Hồ và con đọi se chỉ để sản xuất ra vải chứng tỏ văn minh lúa nước có mặt tại đây, cùng những hiện vật trước và sau Công nguyên đã có mặt tại đây. Tâm huyết của cộng đồng các dân tộc và nhất là người Gia lai đã lưu giữ nhiều bằng chứng lịch sử thuộc nhiều niên đại khác nhau, cùng nhiều vật chứng lịch sử được du nhập từ phía Bắc từ thế kỉ 15, 17, 19, qua đó giúp thế hệ trẻ, nhà nghiên cứu thấy được sự giao thoa văn hóa giữa các vùng miền kéo dài từ sơ sử đến thời phong kiến”.
Để có những cổ vật giá trị ấy, thời gian qua nhiều cá nhân ở khắp mọi miền đất nước đã lặng lẽ cất công sưu tầm và tập hợp lại theo chủ đề, niên đại… với mong muốn góp phần lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của tổ tiên.
Chị Nguyễn Thị Phượng-Hội viên Hội Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam chia sẻ: “Bản thân mình và các cá nhân khác muốn tìm hiểu cội nguồn xa xưa ông bà tổ tiên đã sống, sinh tồn, lao động… như thế nào nên muốn tìm hiểu và sưu tầm những vật dụng xa xưa, từ đó sưu tầm, lưu giữ lại cho con cháu để nhớ về nguồn cội. Đây là những đồ vật dễ vỡ nên mình muốn hiến tặng lại cho bảo tàng để giữ gìn văn hóa của dân tộc được tốt hơn.
Qua những cổ vật thuộc văn hóa Đông Sơn được tìm thấy trên địa bàn tỉnh Gia Lai và những cổ vật được trưng bày tại bảo tàng tỉnh cho thấy rằng mảnh đất Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng không hề xa lạ như nhiều người vẫn thường nghĩ mà có nền văn hóa phong phú theo suốt chiều dài lịch sử của dân tộc.
Ông Đoàn Anh Tuấn-Giám đốc Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam cho biết thêm: “Mảnh đất Tây Nguyên phát tích rất nhiều văn hóa từ tiền sử đến sơ sử, gần đây phát hiện một số hiện vật thuộc văn hóa Đông Sơn, trong đó có trống đồng Đông Sơn. Việc trao tặng của TT UNESCO chỉ là việc bổ sung những vật chứng của văn hóa Đông Sơn tại Tây Nguyên, Gia Lai thêm phong phú để các nhà nghiên cứu, bảo tàng, thanh thiếu niên… thấy rằng mảnh đất Tây Nguyên không chỉ có văn hóa cồng chiêng mà thời sơ sử đã xuất hiện con người, đời sống văn hóa Hùng Vương. Thông qua đây thấy được rằng người Việt Cổ, văn hóa các vua Hùng có mặt ở đây chứng tỏ chủ quyền, bản đồ Việt Nam đã kéo dài và đã từng có những con người đã sống ở vùng Tây Nguyên”.
Có thể nói, việc lưu giữ những cổ vật thuộc Văn hoá Đông Sơn không chỉ lưu giữ những giá trị văn hóa đỉnh cao mà cha ông xưa đã tạo dựng nên, mà qua đây còn góp phần giữ gìn và phát huy giá trị của văn hóa dân tộc trong dòng chảy của lịch sử, để từ đó văn hóa cổ xưa kết nối với văn hóa hiện đại, tô thắm nên những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt./.
Thiên Thanh-Minh Trí