Do đặc điểm hình thành và phát triển kinh tế – xã hội của đô thị cũng như tốc độ đô thị hóa cao nên ít nhiều cũng sẽ ảnh hưởng đến việc giữ gìn và phát huy những giá trị buôn làng truyền thống trong đô thị ở Gia Lai nói riêng và khu vực Tây Nguyên nói chung. Vì vậy vấn đề đặt ra cho người dân cũng như chính quyền địa phương là cần sớm có các giải pháp để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các buôn làng. Nếu việc giữ gìn giá trị buôn làng truyền thống trong đô thị được thực hiện tốt, điều đó không chỉ giữ được bản sắc văn hóa rất riêng của mỗi dân tộc mà còn tạo điều kiện cho địa phương khai thác tối đa thế mạnh du lịch.

Là thế hệ học trò đầu tiên của nghệ nhân Ksor Hnao ở làng Kép, phường Đống Đa, TP Pleiku, anh Ksor Hêk rất vui mừng khi vừa được chính người thầy của mình tin tưởng vào tay nghề nhờ tạc một bức tượng dân gian Tây Nguyên để trưng bày trong ngôi nhà của nghệ nhân.
Anh Ksor Hêk – Huyện Chư Păh, Gia Lai cho biết: “Mình làm nghề này cách đây 10 năm, làm cùng với nghệ nhân Ksor Hnao hướng dẫn cách làm để mình có thu nhập cho gia đình với lại nó giữ được nghề truyền thống của dân tộc Jơ rai mình, giữ lại bản sắc nhà rông, tượng nhà mồ, nhất là trong ngày tết này họ đặt rất là nhiều mà làm không kịp”.
Học nghề và thành công với nghề đó không chỉ là niềm vui của người thầy mà còn là thành công rất đáng tự hào của học trò – thế hệ kế cận có vai trò giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người Jơ rai.
Không chỉ tạc tượng gỗ dân gian, mà ở một ngôi làng nằm trong lòng đô thị thành phố, những người con của dân tộc Jơ Rai này, cũng đang rất bận rộn với nghề đan cỏ tranh, một trong những công đoạn khá quan trọng để hình thành nên mái nhà rông.
Ông Ksor Ul – Làng Kép, phường Đống Đa, TP Pleiku, Gia Lai cũng cho biết: “Mình đang chẻ lạt để làm tranh lợp lại nhà rông. Người ta gọi mình mình vẫn đi làm, phong tục tập quán hồi xưa mà. Lúc nào mình đi làm cũng vui vì nghề truyền thống mà, đi các nơi thấy nhà rông là vui rồi”.
Và thành quả sau gần 7 tháng, thầy trò nghệ nhân Ksor Hnao đã hoàn thành đó là ngôi nhà rông và nhiều bức tượng gỗ dân gian Tây Nguyên đậm đã hồn cốt Tây Nguyên và được trưng bày ở đây. Nhưng có lẽ, ngoài việc thu hút khách du lịch đến tham quan, chiêm ngưỡng thì mục đích to lớn hơn cả đó là họ muốn giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình.
Anh Rơ Châm Ying, huyện Chư Păh, Gia Lai cũng chia sẻ: “Mình làm nhà rông mong là con cháu sau này nó cũng làm theo thế này, ông bà xưa cũng làm như vậy. Nhà rông ở dưới là cây gỗ, trên phải lợp tranh mới hợp, mới đẹp”.
Song song với việc giữ gìn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của các làng đồng bào DTTS trong đô thị thì TP Pleiku cũng đã chủ động tổ chức nhiều hoạt động như thành lập các đội cồng chiêng, đội hòa tấu nhạc cụ dân tộc; tổ chức các hội thi, liên hoan cồng chiêng… Qua đó cổ vũ, khơi gợi niềm đam mê, nâng cao ý thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ với truyền thống dân tộc.
Ông Nguyễn Xuân Hà – Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin TP Pleiku, Gia Lai trao đổi thêm: “Trong thời gian vừa qua, Đảng bộ và chính quyền nhân dân thành phố rất quan tâm đến việc phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội, đồng thời cũng quan tâm đến việc giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc. Thành phố đã quan tâm tuyên truyền cho người dân bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc dân tộc mình, qua việc giữ gìn phát huy văn hóa dân tộc thì chúng tôi đã phát triển và thường xuyên tổ chức các hoạt động liên hoan cồng chiêng, thi tạc tượng.
Qua việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc để phát triển kinh tế địa phương cũng như phát triển du lịch trên địa bàn thành phố Pleiku”.
Đến với Pleiku nói riêng và Gia Lai nói chung là đến với các buôn làng truyền thống của đồng bào các dân tộc bản địa sinh sống lâu đời trên địa bàn, chủ yếu là cộng đồng người Jrai và Bahnar. Nét đặc trưng tạo nên thương hiệu du lịch đó được thể hiện qua kiến trúc nhà rông, nhà sàn, nhà mồ, tượng gỗ… qua các lễ hội truyền thống, y phục và nhạc cụ. Đặc biệt hơn cả là các làng đồng bào DTTS ở đây đều có một tài sản chung, quý giá, to đẹp hơn cả, đó chính là ngôi nhà rông uy nghi giữa làng và làng lại ở ngay trong lòng phố./.
Lệ Xuân, Minh Trung