Nhà máy điện mặt trời đầu tiên đầu tư trên địa bàn tỉnh và đã đi vào hoạt động từ cuối năm 2018,  Nhà máy Điện mặt trời Thành Thành Công Krông Pa có công suất 49 MW, tổng mức đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng, được xây dựng trên diện tích hơn 70 ha đất đồi. Sau gần 2 năm đi vào hoạt động, nhà máy đã phát huy hiệu quả, mang lại nguồn điện năng bình quân mỗi năm cung cấp cho hệ thống điện quốc gia 103 triệu kWh, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của khoảng 47.000 hộ dân. Ngoài ra, hiện nay còn có hơn 40 dự án đã được UBND tỉnh cho phép các nhà đầu tư khảo sát, nghiên cứu đầu tư với tổng công suất hơn 5.578 MWp .

Trước đó, đầu năm 2018, Nhà máy Điện sinh khối An Khê thuộc Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi cũng chính thức đi vào hoạt động. Nhà máy có công suất 95 MW với tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng.Được biết, nguyên liệu cung cấp cho Nhà máy Điện sinh khối An Khê được lấy từ bã mía tận dụng sau khi ép đường và một số phụ phẩm nông nghiệp như: vỏ cà phê, vỏ đậu, vỏ trấu… của người dân trong vùng. Vì vậy, đây được xem là dự án sản xuất năng lượng sạch, an toàn và thân thiện với môi trường. Đến nay, sau gần 3 năm đi vào vận hành, nhà máy không chỉ góp phần giải quyết ổn định vùng nguyên liệu trong bối cảnh giá mía giảm thấp, còn giải quyết việc làm cho gần 500 lao động và tăng thu ngân sách hàng năm của tỉnh.

Ông Đặng Hồng Việt, Phó Giám đốc Nhà máy đường An Khê cho biết: “Tính đến nay Nhà máy điện sinh khối An Khê đã hoạt động được 3 vụ mía và đã phát huy hết công suất nhà máy. Trong bối cảnh ngành mía đường đang đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, vùng nguyên liệu không ổn định do giá mía xuống thấp, nông dân chặt bỏ mía để chuyển sang cây trồng khác thì khi đưa Nhà máy điện sinh khối này đi vào hoạt động, tận dụng được nguồn bã mía làm nguyên liệu đốt với chi phí như vậy nên đã tiết kiệm được một khoản chi phí để bù vào giá mía cho nông dân. Ngoài ra, công ty còn thu hút, giải quyết được số lượng lớn việc làm cho từ công nhân đến đội ngũ trí thức, công nhân lành nghề…Với doanh thu bình quân mỗi năm đạt khoảng 150 tỷ từ việc bán điện đã góp phần tăng thu ngân sách cho nhà nước”.

Với tốc độ gió nhiều nơi đạt từ 6 – 8m/s, Gia Lai là một trong những tỉnh được đánh giá có tiềm năng rất lớn để phát triển các dự án điện gió. Hiện nay đã có 1 dự án đang triển khai thi công, đó là Dự án trang trại Phong điện HBRE Chư Prông giai đoạn 1, đây là dự án điện gió đầu tiên đầu tư vào tỉnh. Dự án có công suất 50 MW, dự kiến sẽ hoàn thành trong quý I năm 2021. Dự án hoàn thành, mỗi năm sẽ đóng góp thuế giá trị gia tăng lên đến 50 tỷ đồng.

Ông Hồ Tá Tín, PCT HĐQT Công ty Cổ phần Phong điện HBRE Gia Lai nói: “Gia Lai là một trong những tỉnh có tiềm năng gió lớn nhất Tây Nguyên. Giao thông thuận lợi, nguồn gió ổn định, môi trường đầu tư Gia Lai mở cho nhà đầu tư. Tôi nghĩ đó là những yếu tố thuận lợi cho nhà đầu tư khi đến Gia Lai đầu tư. Đầu tiên dự án điện gió sẽ mang lại lợi ích cho xã hội, đó là năng lượng tái tạo, không gây ô nhiễm môi trường và đóng góp nguồn ngân sách cho địa phương khá lớn. Đây là dự án điện gió đầu tiên là minh chứng cho vấn đề chào mời, kêu gọi nhà đầu tư của tỉnh”.

Ngoài Dự án trang trại Phong điện HBRE, hiện nay còn có 67 dự án điện gió đã được UBND tỉnh trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt bổ sung quy hoạch, trong đó có 14 dự án vừa được Chính phủ phê duyệt và thêm 21 dự án đã được UBND tỉnh cho phép khảo sát, nghiên cứu lập hồ sơ bổ sung quy hoạch với tổng quy mô công suất dự kiến: 4.048,40 MW.Trước làn sóng đầu tư mạnh mẽ, Gia Lai đang nổi lên như thủ phủ mới của ngành công nghiệp năng lượng tái tạo. Theo ước tính, 1 MW sẽ mang lại trên 200 triệu đồng tiền thuế, trong khi đất nông nghiệp miễn thuế lâu nay. Nếu khai thác tốt, các dự án này sẽ góp phần tích cực bù đắp cho nguồn điện của quốc gia; đồng thời, tăng giá trị sản xuất công nghiệp, giải quyết việc làm cho người lao động, tăng thu cho ngân sách địa phương.

Ông Hồ Phước Thành, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư nêu: “Hiện nay, tỉnh đã cấp cho các nhà đầu tư để nghiên cứu là gần 180 dự án, trong đó điện gió là 112 dự án, còn lại là 68 dự án điện mặt trời. Công suất khoảng 25 ngàn MW, đây là một tiềm năng lớn. Nếu 25 ngàn MW, 1 mê là 1 triệu đô thì lượng tiền về đầu tư toàn xã hội trong giai đoạn là rất lớn, giá trị san xuất điện CN sẽ thay đổi nền kinh tế của tỉnh rất lớn, tăng nguồn thu NS địa phương. Trong số 180 dự án, chỉ cần thực hiện 60 dự án trong giai đoạn này đi vào hoạt động thì đó là lượng tiền lớ. 1 mê giá trị gia tăng, mang lại 200 triệu tiền thuế, trong khi lâu nay đất nông nghiệp chung không thu thuế”.

Nhu cầu sử dụng điện năng ngày càng tăng cùng với áp lực phải có nguồn năng lượng sạch, giảm thiểu ô nhiễm môi trường là lý do để việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo hiện được đẩy mạnh. Việc phát triển các dự án điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối trên địa bàn tỉnh ta hiện cũng phù hợp với chiến lược phát triển năng lượng tái tạo được Chính phủ khuyến khích đầu tư. Vì vậy, kết quả của tỉnh về thu hút đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo trong thời gian qua, tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Gia Lai vào tháng 2.2020, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh ghi nhận và đánh giá rất cao sự năng động của tỉnh Gia Lai trong công tác cải thiện môi trường đầu tư từ đó đã tạo nên làn sóng đầu tư vào tỉnh khai thác tiềm năng, thế mạnh về phát triển năng lượng tái tạo và khẳng định Gia Lai là một nút quan trọng của cả nước để truyền tải công suất.

Bộ Trưởng Bộ Công thương-Trần Tuấn Anh đánh gái: “Trong thời gian vừa qua, Gia Lai là một trong những tỉnh năng động và nỗ lực để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cũng như thực thi những quan điểm phát triển trong chiến lược chung của Đảng và các chính sách phát triển của nhà nước. Đặc biệt là liên quan đến phát triển điện, năng lượng tái tạo. Gia Lai chính là mô hình, điển hình về khai thác tốt những tiềm  năng của địa phương trên cơ sở áp dụng những cơ chế chính sách mới có hiệu quả kịp thời. GL đã biến các chính sách và cơ chế thành những nguồn lực phát triển và  trên thực tế đã mang lại hiệu quả rất lớn. Chúng tôi rất ghi nhận việc bổ sung quy hoạch 5 ngàn MW điện mặt trời cho cung cầu về điện của quốc gia nhưng đồng thời thể hiện tính ưu việt trong cơ chế mới của Chính  phủ”.

Với tiềm năng dồi dào để phát triển năng lượng tái tạo cũng như sự quan tâm đặc biệt của các nhà đầu tư, cũng như của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cùng sự nỗ lực của địa phương, tin rằng Gia Lai sẽ sớm trở thành cứ địa về phát triển năng lượng tái tạo, bổ sung nguồn năng lượng cho quốc gia. Đây cũng là lĩnh vực góp phần quan trọng để tạo sự bứt phá trong phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh thời gian tới.

Hồng Uyên- Minh Trí – R’Piên -Thanh Sáng