Đan lát là một trong những nghề lâu đời, mang đậm nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Bằng đôi bàn tay khéo léo, họ biến thanh tre, nứa trở thành những vật dụng chắc chắn, đẹp mắt phục vụ nhu cầu sinh hoạt thường ngày và phục vụ thị trường để nâng cao thu nhập. Trước sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ như hiện nay, nghề đan lát trong vùng đồng bào thiểu số nói chung và của người Bahnar nói riêng đang có sự tiếp nối và phát triển. Với mục đích bảo tồn, gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của dân tộc, anh Đỗ Mạnh Cương ở làng Bok Ayơl, xã Hra, huyện Mang Yang đang có một hướng đi mới với ước mong đưa sản phẩn từ tre nứa vươn xa.
Giữa ngôi nhà nhỏ giản dị, mùi tre nứa phảng phất trong không gian yên ắng của ngôi làng Bok Ayơl. Các thành viên trong tổ mây tre đan đang thoăn thoắt, khéo léo từng công đoạn để tạo ra các sản phẩm thời trang từ mây tre chuẩn bị cho chuyến hàng gửi ra nước ngoài. Không khí làm việc tập trung, khẩn trương cùng những thanh âm của tre nứa đã tạo nên một không gian vô cùng gần gũi.
Ông Bia – Làng Bok Ayơl, xã Hra, huyện Mang Yang nói: “Cái này rất hay, giữ truyền thống của ông bà xưa để lại. Trước mình biết rồi, nhưng từ khi có người hướng dẫn thì thích hơn nữa. Mong muốn vừa học vừa làm để giữ được truyền thống.”
Để các sản phẩm từ tre, nứa vươn rộng ra thị trường trong nước và quốc tế, anh Đỗ Mạnh Cương đã thành lập tổ mây tre đan, tập hợp những người thợ lành nghề trong làng tìm hiểu, học hỏi những kỹ thuật đan lát mới. Thay vì tạo ra những sản phẩm truyền thống như gùi, rổ rá… tổ mây tre đan quyết định tìm hướng đi mới bằng cách sáng tạo những mẫu mã, kiểu dáng mới, làm ra những chiếc túi xách, vali, bàn trà, kẹp tóc… Bên cạnh đó, khi khách hàng yêu cầu những mẫu đặc biệt, anh Cương cùng những người thợ đều quyết tâm mày mò đáp ứng. Mỗi sản phẩn mới được tạo ra chính là kết quả của sự quyết tâm và tình yêu với sản phẩn thủ công truyền thống.
Anh Đỗ Mạnh Cương – Xã Hra, huyện Mang Yang chia sẻ: “Đan truyền thống khác hoàn toàn đan các sản phẩm như thế này. Mình vừa là người hướng dẫn vừa học hỏi từ anh em, học thêm từ trên Youtube, cuối cùng thì cũng làm ra được sản phẩm được đi xúc tiến thương mại, được đi quảng bá.”
Từ bàn tay khéo léo của các nghệ nhân đã sáng chế ra những sản phẩm chất lượng, đẹp mắt và dần khẳng định được chỗ đứng trên thị trường. Các sản phẩm truyền thống có mặt tại các hội chợ thương mại lớn, các cuộc triển lãm, festival của tỉnh Gia Lai và trên khắp cả nước. Đồng thời anh Cương cùng các nghệ nhân trong làng cũng chế tác các loại nhạc cụ truyền thống và giữ gìn các làn điệu dân ca của dân tộc, lưu giữ những thanh âm mộc mạc của núi rừng.
Chị Tan – Làng Bok Ayơl, xã Hra, huyện Mang Yang nói: “Tôi biết các loại đàn truyền thống. Tham gia đan lát tôi biết đan nhiều hơn, có thể dạy cho các bạn nhỏ. Có công việc này mình sẽ đi khắp nơi để mọi người biết được văn hóa của người Bahnar nhiều hơn.”
Ông Yung – Phó Chủ tịch UBND xã HRa, huyện Mang Yang cho biết: “Chính quyền địa phương rất quan tâm, chỉ đạo cán bộ văn hóa, tiếp tục vận động ở các thôn làng khác giữ gìn văn hóa.”
Dự án “Ứng dụng nền tảng số để phát triển kinh tế người Bahnar tại huyện Mang Yang” của anh Đỗ Mạnh Cương hướng tới mục đích bảo tồn nghề đan lát truyền thống và tạo ra các sản phẩm thân thiện với môi trường đã đạt giải Ba tại Cuộc thi “Ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp” tỉnh Gia Lai lần thứ VII-năm 2023. Đây chính là tiền đề và động lực để anh Cương cùng các cộng sự của mình tiếp tục nỗ lực hơn nữa để đưa các sản phẩm truyền thống vươn xa. Và câu chuyện khởi nghiệp từ tài nguyên bản địa đầy sáng tạo ấy là minh chứng cho thấy việc khởi nghiệp không chỉ là xu hướng hiện đại mà còn là cách để bản sắc văn hóa, nét đẹp truyền thống dần mang hơi thở thời đại và hòa điệu cùng nhịp sống đương thời.
Nhâm Dung – Phi Long