Trong những năm qua nhờ chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi theo hướng sản xuất đa canh , chuyên canh, kinh doanh tổng hợp , tập trung phát triển các vùng trọng điểm lương thực gắn với đầu tư phát triển các vùng sản xuất cây công nghiệp chủ lực mà kinh tế nông nghiệp Gia Lai đã đạt được những thành tựu đáng kể và ngày càng phát triển toàn diện. Đó chính là tiền đề, là nền tảng vững chắc cho tiến trình thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ XV về một nền nông nghiệp xanh, bền vững .
Trải qua hơn 40 năm xây dựng, đặc biệt là từ khi thực hiện đường lối đổi mới, kinh tế nông nghiệp Gia Lai đã có những chuyển biến tích cực và liên tục tăng trưởng khá, cao hơn mức trung bình của cả nước . Cơ cấu cây trồng trên địa bàn tỉnh có sự chuyển dịch mạnh theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thế, phù hợp với điều kiện thực tiễn từng vùng, từng địa phương trong tỉnh. Trong những năm gần đây nhờ tiếp cận được nhiều nguồn vốn vay và định hình tư duy sản xuất mới, nông dân Gia Lai đã tạo dựng cho mình các vùng chuyên canh sản xuất hàng hoá tập trung như cao su, cà phê, hồ tiêu, điều, chè, mía, bông vải, sắn, ngô… gắn với các nhà máy chế biến phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu. Bên cạnh đó chăn nuôi cũng đang trở thành ngành sản xuất hàng hóa quan trọng. Nhiều mô hình chăn nuôi trang trại đã hình thành, đặc biệt là chương trình lai cải tạo đàn bò, nạc hóa đàn heo đã được quan tâm đầu tư, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng đàn nuôi. Hiện nay toàn tỉnh có đàn bò 470 ngàn con, tỷ lệ bò lai 40%, đàn heo 447 ngàn con, heo lai đạt 75%
TS Bùi Thị Ngọc Dung, Viện quy hoạch thiết kế nông nghiệp- Bộ Nông nghiệp đánh giá: “Gia Lai được xem vùng đất có tiềm năng về nông nghiệp , vì vậy việc quy hoạch và đưa công nghệ cao vào sản xuất sẽ giúp bà con nông dân có cơ hội tiếp cận với phương thức làm ăn tiên tiến, tăng năng suất sản lượng cây trồng, điều đặc biệt là nâng cao chất lượng sản phẩm, đủ sức cạnh tranh với thị trường trong và ngoài nước”….
Việc ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất , từng bước nâng cao năng suất và chất lượng nông sản đã được Gia Lai coi trọng nhất là từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 về đẩy mạnh mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Hàng loạt chương trình dự án chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi được triển khai theo hướng sản xuất hàng hóa; nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhất là tiến bộ về giống đã được các Trung tâm nghiên cứu giống cây trồng, vật nuôi của tỉnh sản xuất và áp dụng thành công mở ra hướng đi mới cho bà con nông dân.
Ông Lê Minh Đức , GĐ Trung tâm giống vật nuôi tỉnh cho biết: “Trung tâm giống vật nuôi tỉnh Gia Lai đã và đang áp dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ trong chăn nuôi một cách có hiệu quả và bền vững tại đơn vị. Đồng thời đã chuyển giao nhiều mô hình vào thực tế sản xuất theo xu hướng tái cơ cấu ngành chăn nuôi, nâng cao năng suất chất lượng, hiệu quả, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, mang lại thu nhập cao cho người dân trên địa bàn”.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành một số mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ở quy mô nông hộ, trang trại và doanh nghiệp, đưa lại hiệu quả kinh tế như mô hình trồng hoa rau trong nhà lưới, ứng dụng công nghệ cao tại phường Ngô Mây và phường An Bình, thị xã An Khê; mô hình sản xuất rau sạch trong nhà lưới, ứng dụng công nghệ cao của Công ty TNHH MTV Hương Đất An Phú.
Anh Nguyễn Ngọc Hoàng , Cty TNHH MTV Hương đất An Phú cho biết: “ Năm nay chúng tôi quyết định mở rộng sản xuất bằng công nghệ cao , sản phẩm làm ra hoàn toàn sạch không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng cũng như làm ô nhiễm môi trường xung quanh”.
Ngoài ra, còn có hàng ngàn ha cà phê, chè, người dân và các doanh nghiệp đã áp dụng quy trình thực hành sản xuất bền vững theo tiêu chuẩn chất lượng 4C, VietGAP…. cho trên 850 ha cà phê, 700 ha hồ tiêu, gần 200 ha rau màu… Đối phó với diễn biến của khí hậu , các địa phương đã nhân rộng thành công mô hình tưới nước tiết kiệm theo công nghệ tưới nhỏ giọt Israel và công nghệ tưới phun mưa tại gốc của Viện nghiên cứu nông lâm nghiệp Tây nguyên. Bên cạnh đó qua việc liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa các nhà máy đường và nông dân mà có gần 3.000 ha mía đã được áp dụng mô hình cánh đồng lớn, thực hiện cơ giới hóa từ khâu làm đất đến trồng, chăm sóc và thu hoạch…
Nói về vấn đề này Bà Vũ Thị Lan, GĐ Nguyên liệu – Nhà máy mía đường- Nhiệt điện Gia Lai cho biết: “Sự liên kết giữa nhà máy và Nông dân được thể hiện qua việc khai khai hỗ trợ nông dân về kỹ thuật, giống , hỗ trợ nguồn vốn và thu mua sản phẩm một cách có quả”…
Toàn tỉnh hiện có gần 38.500 ha mía, cung cấp nguyên liệu cho 2 nhà máy chế biến đường và 2 nhà máy sản xuất sirô cô đặc, với tổng công suất 32.500 tấn mía cây/ngày; diện tích ngô phát triển tập trung trên 52.000 ha/năm, sản lượng đạt gần 218.000 tấn; cây sắn phát triển với diện tích gần 65.000 ha, cung cấp nguyên liệu cho 4 nhà máy chế biến tinh bột sắn, với tổng công suất khoảng 66.000 tấn tinh bột/năm, tương đương 330.000 tấn củ tươi/năm; cây cao su với diện tích trên 100.400 ha, cung cấp nguyên liệu cho 10 nhà máy chế biến mủ cao su, với tổng công suất gần 100.000 tấn/năm; cây cà phê phát triển với diện tích gần 93.500 ha, cung cấp nguyên liệu cho 13 cơ sở thu mua và 24 cơ sở sơ chế, chế biến cà phê bột và cà phê nhân trên địa bàn tỉnh; cây hồ tiêu trên 16.400 ha, cung cấp nguyên liệu cho 2 nhà máy chế biến, với công suất 10.000 tấn sản phẩm/năm, gắn với Thương hiệu Hồ tiêu Chư Sê; cây chè trên 860 ha cung cấp nguyên liệu cho 2 nhà máy chế biến, với công suất 5.500 tấn/năm; cây điều gần 17.300 ha, cung cấp nguyên liệu cho 02 nhà máy chế biến hạt điều xuất khẩu, với tổng công suất 20.000 tấn hạt điều thô/năm; đậu các loại gần 19.400 ha, cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến trong khu vực… Trên cơ sở này Ngành Nông nghiệp Gia Lai đã đề ra mục tiêu giai đoạn 2016 – 2020 là tiếp tục tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và giá trị gia tăng của các sản phẩm cây trồng hàng hóa có thế mạnh của tỉnh qua việc hình thành 5 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cấp tỉnh.
Ông Hà Ngọc Uyển-Chi cục trưởng Chi cục BVTV Gia Lai cho biết: “Theo đó quy hoạch và xây dựng 5 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cấp tỉnh, bao gồm Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Làng Ring, thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa; quy mô 84,2 ha. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Thôn 4, xã Xuân An, thị xã An Khê; quy mô diện tích 95 ha. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Tổ dân phố 5, phường Cheo Reo, thị xã Ayun Pa; quy mô diện tích 15 ha. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Làng Pan, xã Dun, huyện Chư Sê; quy mô diện tích 20 ha và Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Thôn 2, xã An Phú, thành phố Pleiku”.
Ngày nay, khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao đang ngày càng phát triển mạnh và giữ vai trò quyết định trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất. Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đã và đang là xu hướng chủ đạo và tất yếu của ngành nông nghiệp Gia Lai. Hiện tại các khu nông nghiệp công nghệ cao đã có nhiều doanh nghiệp bắt đầu khởi động ứng dụng công nghệ cao trong công tác chọn, tạo, nhân giống cây trồng bằng công nghệ di truyền, công nghệ nuôi cấy mô trong chọn tạo, nhân giống các giống lúa thuần, lúa chất lượng cao, giống cây công nghiệp, giống cây ăn quả và một số giống cây trồng khác (như chuối, hoa, rau chất lượng cao….) phục vụ sản xuất hàng hóa
Gia Lai có trên 500.000 ha đất nông nghiệp, nhưng hiện nay mới sử dụng trên 400.000 ha nên tiềm năng về phát triển nông nghiệp còn rất lớn. Được biết trong 10 loại nông sản xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam hiện nay thì Gia Lai đã có mặt 7 sản phẩm, chính vì vậy các khu nông nghiệp công nghệ cao đang được kỳ vọng làm hạt nhân để thúc đẩy phát triển nông nghiệp của tỉnh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, từng bước đưa Gia Lai trở thành vùng sản xuất nông nghiệp chất lượng cao với những sản phẩm chiến lược xuất khẩu trọng điểm của Quốc gia./.
Mai Loan, Mạnh Hà