Trong những năm gần đây, mạng lưới y tế cơ sở không ngừng phát triển, tỷ lệ bác sỹ công tác tại tuyến xã đạt 80%, 100% số xã có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi, thế nhưng không ít phụ nữ dân tộc thiểu số vẫn giữ tập tục sinh con tại nhà. Đã có trường hợp sản phụ bị tai biến không cứu nổi cả mẹ lẫn con. Để thay đổi tập tục này, vấn đề nâng cao nhận thức cần phải được quan tâm hơn nữa.
Mang Yang là địa phương của tỉnh đã có 100% bác sỹ công tác ở tuyến xã, vài năm gần đây ngành y tế huyện đã làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ dân tộc ít người bằng những chỉ tiêu cụ thể như tiêm phòng uốn ván cho phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, với những xã vùng Đông sông của huyện, đồng bào ở đây cho rằng sinh con là trời cho nên nhiều phụ nữ không đi khám khi mang thai và khi sinh đều dựa vào những mụ vườn sinh đẻ tại nhà mà không lường trước được những tai biến có thể xảy ra. Chính bởi thế, đội ngũ cán bộ y tế tại Trạm y tế xã không chỉ chủ động trong mọi tình huống để cứu giúp sản phụ mà thường xuyên xuống tận thôn làng để quản lý thai nghén kết hợp vận động phụ nữ sinh con tại cơ sở y tế.
Chị Lê Thị Hằng-Y sĩ sản nhi Trạm Y tế xã Kon Thụp – Mang Yang cho biết: “Chị em phụ nữ ở đây, nhất là phụ nữ Ba na theo phong tục tập quán, khi sinh đẻ toàn sinh ở nhà. Bây giờ thì đỡ hơn rồi khi có thai lên Trạm khám, uống thuốc sắt, tiêm phòng uốn ván. Tôi gặp chị em ở đâu là tuyên truyền đó, cùng với tuyên truyền thì tạo mối thiện cảm với chị em để chị em tâm sự với mình tránh những e ngại trong chuyện sinh nở”.
Chị Măh ở làng Pơ Nang xã Kon Thụp mới ngoài 30 thế nhưng đây là lần thứ 4 chị mang thai. 3 lần sinh con trước chị đều đẻ tại nhà, 2 đứa đầu, mẹ chồng đỡ đẻ hộ, may mắn mẹ tròn con vuông, sinh con thứ 3 cách đây 3 năm, chị vẫn tiếp tục nhờ bà mụ vườn ở nhà, tuy nhiên tai biến sản khoa đã xảy ra, rất may có sự hỗ trợ của y sĩ sản nhi nên cả mẹ và con qua được cơn nguy kịch. Hiện chị Măh đang ở tháng thứ 7 của thai kỳ nhưng chị vẫn còn tư tưởng muốn sinh con tại nhà như những lần trước.
Chị Măh nói: “Ở làng mình toàn đẻ con tại nhà thôi, lên Trạm đẻ ngại lắm. Đẻ đứa thứ 3 cũng bệnh đủ thứ, bây giờ đứa thứ 4 bác sỹ bảo phải đẻ ở Trạm nhưng mình chưa biết nữa”.
Không chỉ trên địa bàn huyện Mang Yang, mà hiện nay ở nhiều địa phương trong tỉnh tỷ lệ sinh con tại nhà vẫn còn cao. Mặc dù các Trạm y tế hiện đã được đầu tư thiết bị đầy đủ và đều có nữ hộ sinh chuyên trách nhưng do thói quen, tập tục nên nhiều gia đình vẫn chọn cách tự sinh con tại nhà hoặc mời các bà mụ vườn tới đỡ đẻ. Việc để những người không được đào tạo chuyên môn về sản, nhi đỡ đẻ tại nhà tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho cả bà mẹ và trẻ em. Do vậy, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của người dân để loại bỏ thói quen này./.
Vân Anh- Đặng Trà