Chuyển đổi cơ cấu cây trồng được xem là giải pháp thích hợp để chủ động đối phó với những diễn biến thời tiết bất thường. Tuy nhiên chuyển đổi như thế nào, trồng cây gì thay thế và đầu ra cho sản phẩm có đảm bảo hay không…là những vấn đề mà người dân rất quan tâm. Đó cũng chính là những trở ngại khi tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Nắng hạn đã làm hơn 2 sào lúa của anh Hào ở xã Thành An, thị xã An Khê bị mất trắng và bây giờ chỉ dùng làm thức ăn cho bò, nguồn thu nhập chính của gia đình anh Hào xem như không còn. Thiệt hại như vậy, nhưng khi hỏi gia đình có dự định sẽ chuyển đổi sang trồng loại cây khác không để tránh lại bị thiệt hại do nắng hạn gây ra như năm nay, anh Hào cho biết: “Trước giờ chỉ biết làm lúa. Bây giờ bảo trồng cây khác cũng không biết trồng cây gì, thôi cứ trồng lúa, còn thiệt hại sao mà biết được”.
Đó cũng là tâm lý chung hiện nay của nhiều nông dân trong tỉnh. Khi vận động chuyển đổi, bà con rất phân vân, lúng túng, không biết nên trồng loại cây gì thay thế cây lúa và liệu khi chuyển đổi đầu ra có đảm bảo hay không? Đó là một trong những nguyên nhân vì sao diện tích chuyển đổi của tỉnh đạt thấp so với kế hoạch đặt ra. Vụ Đông xuân 2015-2016, theo kế hoạch Gia Lai phải thực hiện chuyển đổi khoảng 1.200 ha đất lúa kém hiệu quả, thường xuyên bị thiếu nước sang các loại cây trồng khác hiệu quả kinh tế cao hơn. Kết quả, đến nay chỉ mới thực hiện đạt 50% so với chỉ tiêu đặt ra.
Ông Phan Vĩnh Tấn, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thị xã An Khê cho biết: “Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng đối với những diện tích thường xuyên bị hạn, phòng cũng đã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân. Nhưng khó khăn nhất hiện nay khi vận động bà con chuyển đổi là vấn đề đầu ra cho sản phẩm. Thực tế hiện nay đầu ra cho sản phẩm còn rất bấp bênh, bà con vẫn chủ yếu thấy cây gì được giá thì làm, chứ để khi vận động mà đầu ra không đảm bảo bà con cũng không làm theo”.
Hiện nay, ngoài một số vùng nguyên liệu như: Mía, mì, cà phê…được gắn với nhà máy sản xuất chế biến, tạo sự ổn định cho đầu ra sản phẩm, còn lại bà con vẫn phát triển ở quy mô nhỏ lẻ, phân tán và chạy theo thời giá, thiếu tính ổn định, bền vững. Vì vậy, để chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng triển khai đạt hiệu quả, đi vào thực tế, được người dân hưởng ứng, không chỉ đòi hỏi có những định hướng chuyển đổi phù hợp, đi kèm với đó phải đảm bảo vấn đề đầu ra cho sản phẩm. Như vậy việc chuyển đổi mới mang lại hiệu quả bền vững lâu dài.
Hồng Uyên – Nhật Thành – Minh Trí