Chương trình tái canh và ghép cải tạo cà phê giai đoạn 2015-2020 ở khu vực Tây Nguyên do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai là chủ trương đúng đắn nhằm nâng cao năng suất, chất lượng vườn cà phê trong khu vực. Tuy nhiên, do nhiều quy định mang tính bắt buộc do Cục Trồng trọt- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành chưa phù hợp với tình hình thực tế nên gây nhiều khó khăn và vướng mắc cho các gia đình và doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn ưu đãi từ ngân hàng để triển khai chương trình này. Phóng sự được thực hiện tại huyện Chư Pah.

Đảm bảo các điều kiện tối thiểu trên mới được ngân hàng cho vay vốn để tái canh hoặc ghép cải tạo cà phê
Chương trình tái canh và ghép cải tạo cà phê được áp dụng đối với những vườn cà phê già cỗi, trên 20 năm tuổi, sinh trưởng kém, năng suất thấp. Theo Quyết định số 273, ngày 03/7/2013 của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, quy trình tái canh và ghép cải tạo cà phê phải tuân thủ các quy định mang tính bắt buộc như thời gian luân canh, cải tạo đất sau khi nhổ bỏ cà phê ít nhất 2 năm. Kết quả việc loại bỏ các tuyến trùng, nấm bệnh gây hại trong quá trình cải tạo đất và nguồn gốc giống trồng mới phải được các cơ quan có thẩm quyền công nhận. Đảm bảo các điều kiện tối thiểu trên mới được ngân hàng cho vay vốn để tái canh hoặc ghép cải tạo cà phê. Nhiều nông dân cho rằng, các quy định trên gây khó khăn cho họ trong việc tiếp cận với nguồn vốn vay ưu đãi, như thời gian luân canh quá lâu dẫn đến quá trình từ cải tạo đất đến khi thu hoạch cà phê mất 5 năm thì ảnh hưởng đến nguồn thu nhập gia đình.
Anh Nguyễn Quang Vinh- nông dân huyện Chư Pah, Gia Lai cho biết : Tôi ra ngân hàng, ngân hàng giải thích rằng để vay được vốn thì thời gian cải tạo đất ít nhất 18 tháng, phải có cơ quan chức năng kiểm nghiệm đất và giống. Quy định như vậy khó quá vì gia đình sống nhờ vào cây cà phê mà cải tạo đất trong thời gian 18 tháng thì thời gian đó đâu có nguồn thu nhập…
Về nguồn vốn vay, tối đa 150 triệu đồng/ha đối với trồng tái canh cà phê, thời gian cho vay tối đa 8 năm và 80 triệu đồng/ha đối với ghép cải tạo cà phê, thời gian cho vay tối đa 4 năm, lãi suất vay không quá 7%. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đảm nhiệm việc cho vay vốn để triển khai chương trình này với một số ưu đãi về lãi suất và ân hạn. Tuy nhiên, việc giải ngân nguồn vốn vay theo tiến độ tái canh hoặc ghép cải tạo cà phê cùng với nhiều quy định khác nên nhiều hộ không còn mặn mà với nguồn vốn này.
Ông Bùi Văn Đông- Phó Chủ tịch UBND xã Ia Nhin, huyện Chư Pah- Gia Lai nói: Hiện tại trên địa bàn xã Ia Nhin có hơn 60% diện tích cà phê già cỗi phải tái canh. Nhiều người dân đang rất cần vốn để tái canh cà phê nhưng thủ tục rườm rà quá nên họ không còn mặn mà nữa. Họ cần số kinh phí nhất định ngay từ ban đầu để triển khai các công đoạn nhưng yêu cầu bắt buộc là phải vay vốn từng phần theo tiến độ tái canh nên họ không có điều kiện. …
Ông Trần Văn Đến- GĐ Ngân hàng NN&PTNT huyện Chư Pah- Gia Lai cho biết: Về phía ngân hàng có hướng dẫn, giải thích cho nông dân nhưng với những quy định bắt buộc trong việc triển khai trồng tái canh và ghép cây cà phê nên đến nay ngân hàng gặp nhiều vướng mắc không thể giải ngân được…
Gần 2.000ha/8.340ha cà phê trên địa bàn huyện Chư Pah cần phải được tái canh và ghép cải tạo. Nhưng với những quy định như trên nên đến nay chưa có gia đình nào trên địa bàn huyện được vay vốn để triển khai chương trình này.
Ông Đặng Anh Tuấn- Trưởng phòng NN&PTNT huyện Chư Pah- Gia Lai cho biết: Các ngành chức năng của huyện phối hợp với chính quyền các địa phương đã làm đầy đủ các bước, phổ biến đến tận người dân về thủ tục, quy trình tái canh cây cà phê nhưng đến nay chưa có hộ nào được tiếp cận nguồn vốn để tái canh cà phê bởi do những khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ.
Theo kế hoạch, từ năm 2015 đến năm 2020 sẽ tái canh và ghép cải tạo 13.420ha trên tổng số 80.000 cà phê trong tỉnh. Đây là chủ trương đúng đắn, thế nhưng cũng như ở huyện Chư Pah, ở một số địa phương khác trong tỉnh chưa có gia đình và doanh nghiệp nào được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân hàng để triển khai chương trình này. Nếu không tháo gỡ những khó khăn và vướng mắc, mấu chốt là từ những quy định của Cục Trồng trọt thì khó có thể thực hiện chương trình này như kế hoạch đã đề ra./.
Hà Đức -R’Piên