Lật giở từng trang hồ sơ đã ố màu theo năm tháng, những người phụ nữ tóc đã bạc, tay run run như lặng đi trong miền ký ức. Họ – những cô gái mười tám, đôi mươi năm nào rời quê nhà, gác lại niềm vui tuổi trẻ, khoác ba lô bước vào chiến trường B giữa khói lửa khắc nghiệt của chiến tranh. Mỗi dòng chữ in dấu tuổi xuân như một cánh cửa mở ngược thời gian, đưa họ trở về những năm tháng hòa mình vào nhịp thở sục sôi khí thế cách mạng, cùng đồng đội vượt qua bao hiểm nguy với khát vọng đất nước hoà mình và niềm tin tất toàn thắng. Hành trình đã đi qua, cả tuổi trẻ của những cán bộ đi B gói gọn trong những trang giấy nhỏ mà thiêng liêng vô cùng.

Bà Lê Thị Tuấn – Cán bộ đi B, hiện ở phường Tây Sơn, TP. Pleiku xúc động: “Hôm nay khi nhìn lại những dòng chữ của thời trẻ tôi thấy vô cùng xúc động. Ngày đó suy nghĩ gì nhiều, chỉ mong góp sức mình để giải phóng đất nước.”

Bà Nguyễn Thị Phương Thọ – Cán bộ đi B, hiện ở phường Hoa Lư, TP. Pleiku chia sẻ: “Nhận lại hồ sơ của mình tôi rất xúc động. Mong rằng thế hệ trẻ hôm nay sẽ không quên những hy sinh của thế hệ đi trước để tiếp tục xây dựng đất nước.”

Hướng tới Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), Lễ trao trả hồ sơ cán bộ đi B và Khai mạc Triển lãm tài liệu lưu trữ “50 năm độc lập, thống nhất đất nước: Trỗi dậy miền đất Bazan” có ý nghĩa đặc biệt. Tại đây, 11 cán bộ đi B và 22 thân nhân cán bộ đi B đã nhận lại những bộ hồ sơ từng được Trung ương và các cơ quan lưu trữ lưu giữ cẩn trọng trong suốt nhiều thập kỷ qua. Trong số đó, nhiều người lần đầu tiên nhìn thấy nét chữ của cha mình, của mẹ mình – những người đã ra đi mà không trở về. Mỗi bộ hồ sơ là một “di sản sống” – không chỉ mang dấu tích lịch sử, mà chứa đựng cả một phần máu thịt, lý tưởng, và khát vọng hòa bình của một thế hệ.

Những kỷ vật, bức ảnh trong hồ sơ của cán bộ đi B không chỉ là hình ảnh cá nhân, mà còn là những khoảnh khắc lịch sử, ghi lại chân dung của những con người đã sống và cống hiến trong giai đoạn gian nan nhất của dân tộc. Mỗi kỷ vật, mỗi bức ảnh là một câu chuyện, một ký ức sống động về sự hy sinh, lòng quả cảm và tinh thần lạc quan của các cán bộ đi B giữa khói lửa chiến tranh;  giúp chúng ta hình dung rõ nét hơn về cuộc sống, công việc và tâm hồn của những người đã đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên tất cả.

Đồng chí Nguyễn Thị Thanh Lịch – Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai trao đổi: “Triển lãm hôm nay là cơ hội để chúng ta cùng ôn lại những trang sử hào hùng qua các tài liệu lưu trữ và kỷ vật thiêng liêng được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia. Đặc biệt, việc triển lãm ảnh hồ sơ cán bộ đi B mang một ý nghĩa sâu sắc và độc đáo. Những kỷ vật, bức ảnh này còn có giá trị kết nối quá khứ và hiện tại; chúng là cầu nối để các thế hệ hôm nay, đặc biệt là các em thanh niên, học sinh, cảm nhận được sự gần gũi và chân thực của lịch sử; qua những ánh mắt, nụ cười hay nét chữ phai mờ trên tư liệu, chúng ta không chỉ thấy được hình ảnh của các anh hùng, mà còn thấy được khát vọng cháy bỏng về một đất nước hòa bình, thống nhất. Việc triển lãm tư liệu, tài liệu, hình ảnh, kỷ vật, hồ sơ đi B là cách để chúng ta bảo tồn di sản quý giá, đồng thời lan tỏa thông điệp về lòng biết ơn và trách nhiệm gìn giữ những giá trị lịch sử ấy.”

Không chỉ trao lại hồ sơ, buổi lễ còn giới thiệu triển lãm gồm hai phần: “Đi qua khói lửa chiến tranh” – tái hiện công cuộc kháng chiến, tổ chức chiến trường Gia Lai và “Vươn lên giữa đại ngàn” – ghi dấu những thành tựu phát triển của Gia Lai sau 50 năm giải phóng, từ một vùng đất chiến tranh trở thành địa phương giàu tiềm năng và năng động ở Tây Nguyên.

Lễ trao trả hồ sơ cán bộ đi B và Khai mạc Triển lãm tài liệu lưu trữ “50 năm độc lập, thống nhất đất nước: Trỗi dậy miền đất Bazan là nghĩa cử nhân văn, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với những người đã cống hiến thầm lặng cho Tổ quốc. Mỗi kỷ vật, mỗi hồ sơ, mỗi bức ảnh được trao đi là một ký ức được khơi dậy, là một ngọn lửa truyền thống được thắp sáng, để thế hệ hôm nay và mai sau mãi khắc ghi công lao của các thế hệ cha anh.

Em Nguyễn Lê Thị Thúy Mai – Trường THPT Lê Lợi, TP. Pleiku xúc động nói: “Hôm nay khi được tham gia triển lãm em thấy rất xúc động và tự hào. Là thế hệ trẻ, em sẽ quyết tâm học tập để xây dựng quê hương, đất nước giàu mạnh.”

Dẫu buổi lễ hôm nay mang lại niềm vui và sự xúc động lớn lao, song cũng không thể che lấp nỗi khắc khoải: vẫn còn rất nhiều hồ sơ chưa thể trao trả, vẫn còn nhiều gia đình chưa nhận lại kỷ vật của người thân đã đi B, chưa về. Mỗi hồ sơ chưa tìm được chủ là một vết thương chưa lành trong lòng dân tộc. Tại buổi lễ, những người có mặt đều cảm động về  một phần lịch sử sống động, chân thật – được viết bằng nước mắt và máu của những người đã đi qua khói lửa chiến tranh, để đất nước ngân vang khúc tráng ca độc lập, tự do, hòa bình.

Nhâm Dung – Viễn Khánh