Kể từ khi thành lập vào cuối năm 2023, HTX Nông nghiệp Cao Nguyên ở huyện Ia Grai đã xây dựng được mối liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp về sản xuất, chế biến và tiêu thụ gắn với chuỗi giá trị sản phẩm cà phê. Mô hình liên kết này có giá thu mua cao hơn so với bình thường vì yêu cầu thu hái quả chín tươi tỷ lệ từ 80% trở lên. Khi thu hoạch, bà con nông dân mang sản phẩm đến HTX để xay vỏ theo quy trình chế biến ra cà phê nhân. Quy trình này đã góp phần nâng cao chất lượng, giá trị hạt cà phê.

Chị Phạm Thị Phượng – Thành viên HTX Nông nghiệp Cao Nguyên, huyện Ia Grai nói: “Tôi trồng cà phê cũng lâu rồi, nhưng mà 2 năm nay thì tôi mới tham gia HTX để trồng cà phê chất lượng cao, và khi hái chín thì sản lượng cà phê nâng cao và giá trị được tăng lên. Khi hái thì lựa trái chín, và bằng máy và phơi trên giàn thì đạt sản lượng cao hơn, tăng 8-9%. Khi tham gia HTX thì gia đình tôi tăng thêm giá trị về sản xuất hạt cà phê, giá bán cũng tăng lên, được cộng thêm từ 3 đến 9 triệu trên đầu tấn.”

Ông Đào Duy Quỳnh – Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Nông nghiệp Cao Nguyên, huyện Ia Grai thông tin: “Cà phê khi chế biến theo quy trình honey mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thứ nhất về giá trị, giá thành, bá con khi tham gia cung ứng với bên đối tác thì được cộng từ 3tr đến 9tr đồng/ tấn cà phê nhân so với người không phải là thành viên. Quy trình chăm sóc thì bà con chăm sóc theo quy trình, khi hái thì phải hái chín từ 80% trở lên thì mới đưa vào sản xuất. Khi đối tác kiểm tra sản phẩm đạt chuẩn thì sẽ bao tiêu và thu mua.”

Cũng với mục tiêu sản xuất cà phê theo hướng chất lượng cao, sau khi thành lập bên cạnh hướng dẫn nông dân áp dụng KHKT và cách thức chế biến sau thu hoạch để nâng cao năng suất, chất lượng, HTX NN và DV Tam Điệp xanh, xã Hneng, huyện Đak Đoa đã liên kết với Công ty TNHH Cà phê Tropico Tây Nguyên (TP. Pleiku) để được hỗ trợ về kỹ thuật canh tác cũng như bao tiêu sản phẩm, hướng tới sản xuất cà phê hữu cơ an toàn, bền vững. Với mô hình liên kết này HTX Tam Điệp xanh đã thu hút nhiều thành viên tham gia vào HTX để sản xuất cà phê chất lượng cao với diện tích hơn 50 ha.

Ông Phạm Văn Kha – Chủ tịch HĐQT HTX NN và DV Tam Điệp xanh, xã Hneng, huyện Đak Đoa cho biết: “Trước khi mà anh em chưa tham gia HTX thì anh em rất mong muốn tất cả thành viên thành lập HTX để đưa chất lượng cà phê ngày càng được nâng lên. Khi bà con tham gia HTX thì cũng đã đáp ứng được nhu cầu và cái sản phẩm bà con đang làm hiện tại đến bây giờ đạt chất lượng rất tốt và đó là động lực để bà con yên tâm sản xuất. Đặc biệt từ khi có máy phối hợp với công ty thì bà con đã nâng sản phẩm lên tốt hơn. Và hái lựa những quả chín lên chế biến và phơi trên giàn lưới để cho ra hạt cà phê chất lượng cao. Được công ty hỗ trợ thì bà con rất phấn khởi và đang cố gắng làm sản phẩm tốt hơn và sản lượng càng ngày càng tăng lên. Hiện năm nay vụ mùa đầu tiên nhưng sản phẩm đã tăng so với dự kiến và bà con rất phấn khởi, và mong sẽ tiếp tục kết hợp với công ty để phát triển.”

Trong bối cảnh hiện nay, để đảm bảo thu nhập và lợi nhuận cho người sản xuất, các HTX muốn phát triển bền vững buộc phải nâng cao chất lượng hàng hoá, sản phẩm để phục vụ người tiêu dùng. Muốn làm được điều này thì việc xây dựng chuỗi liên kết giữa nông dân, HTX và doanh nghiệp trong sản xuất, chế biến, phân phối và tiêu thụ sản phẩm là điều tất yếu.

Ông Nguyễn Hải Phong – Tổng Giám đốc Công ty TNHH cà phê Tropico Tây Nguyên trao đổi: “Công tác liên kết với các HTX cũng như các hộ nông dân, nhóm hộ là chương trình thường xuyên hàng năm của công ty với mục đích là nâng cao sản phẩm cà phê chất lượng ở Gia Lai. Hoạt động hỗ trợ cho HTX của công ty như giai đoạn đầu hỗ trợ về phương tiện sản xuất để tạo nên hạt cà phê chất lựơng cao. Giai đoạn tiếp theo là hướng tới là nâng cao chất lượng vườn cây, giống, thay phương thức sản xuất, chăm sóc để làm sao giảm chi phí sản xuất cho người nông dân nhưng hiệu quả tăng lên. Đồng thời các sản phẩm của HTX đều được chúng tôi bao tiêu với phương thức cộng giá tùy theo chất lượng sản phẩm.”

Sản xuất cà phê theo chuỗi giá trị là hướng đi bền vững giúp các hợp tác xã nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho thành viên. Đặc bệt là việc gắn chặt mối liên kết giữa nông dân, HTX và doanh nghiệp trong cùng một chuỗi giá trị mang lại lợi ích lớn cho nông dân và HTX. Đây là cơ hội để các HTX trồng cà phê phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng tới thị trường xuất khẩu./

Lê Thư – Huy Toàn