Theo báo cáo của Bộ Tài chính, giai đoạn 2021-2025, ngân sách trung ương đã cân đối, bố trí gần 194 nghìn tỷ đồng cho các bộ, ngành, địa phương để thực hiện 3 Chương trình MTQG. Riêng năm 2025, tổng dự toán, kế hoạch vốn ngân sách trung ương của 03 chương trình MTQG đã được Quốc hội thông qua là trên 53 nghìn 500 tỷ đồng. Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định giao vốn gần 30.400 tỷ đồng, đạt 57% dự toán Quốc hội. Ước tính đến cuối tháng 03/2025, giải ngân vốn đầu tư công ngân sách trung ương trên 3 nghìn 800 tỷ đồng, đạt trên 16%; đối với kinh phí thường xuyên, tính đến cuối tháng 2/2025, giải ngân gần 324 tỷ đồng, đạt 1,8%.

Theo đánh giá của các bộ, ngành tại Hội nghị, trong giai đoạn 2021-2025, việc tổ chức thực hiện 3 Chương trình MTQG trên cả nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Trong đó, 6/9 nhóm mục tiêu cơ bản thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã hoàn thành và vượt mục tiêu đề ra. Đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều của cả nước là 1,93%, trong đó, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn 12,55%, đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao. Cùng với đó, cả nước hiện đã có 6.001 xã đạt chuẩn nông thôn mới; 307 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới; 23 đơn vị cấp tỉnh có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Hội nghị cũng đã làm rõ một số tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện 3 Chương trình MTQG. Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng tiến độ triển khai, đề xuất phân bổ, giao dự toán kinh phí thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương còn chậm; một số nội dung hỗ trợ không còn phù hợp; định mức hỗ trợ thực hiện một số nội dung, như: mức hỗ trợ tiền ăn cho đối tượng đào tạo nghề; mức hỗ trợ phát triển sản xuất…còn thấp, không tạo sự khuyến khích các đối tượng tham gia thực hiện chương trình.

Phát biểu thảo luận tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Dương Mah Tiệp đã nêu một số khó khăn, vướng mắc như: Tỉnh chưa được phân bổ đủ theo kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025 để thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cụ thể, vốn đầu tư phát triển năm 2025, ngân sách nhà nước chưa phân bổ đủ so với kế hoạch giai đoạn 2021 – 2025 được giao là 260,669 tỷ đồng; vốn sự nghiệp: chưa được phân bổ. Đối với Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, vốn đầu tư phát triển năm 2025 trung ương phân bổ cho tỉnh còn thiếu 3,685 tỷ đồng. Điều này đã ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện các chương trình MTQG tại địa phương. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cũng cho biết, theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ, một số xã vùng III, vùng II của tỉnh đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới không còn được hưởng các chính sách về y tế, giáo dục…áp dụng đối với xã vùng III, vùng II, điều này ảnh hưởng đến lợi ích của người dân và kết quả đạt chuẩn các tiêu chí nông thôn mới trên địa bàn tỉnh không bền vững.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà – Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 – 2025 đề nghị các bộ, ngành Trung ương sớm hoàn thành việc tổng hợp để đề xuất Chính phủ bố trí, phân bổ đủ nguồn vốn sự nghiệp và vốn đầu tư để triển khai 3 chương trình MTQG; không để xảy ra tình trạng chậm trễ trong việc phân bổ nguồn vốn cho các địa phương, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện chương trình. Cùng với đó, các địa phương cũng cần chủ động xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn để khi Trung ương phân bổ vốn có thể triển khai thực hiện được ngay. Bổ sung nhiệm vụ của các Chương trình MTQG cho các tổ công tác của Chính phủ để kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện tại các địa phương. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đề nghị các bộ, ngành có liên quan cần tiếp tục nghiên cứu xây dựng kế hoạch triển khai 3 chương trình MTQG trong giai đoạn tới theo hướng hợp lý, khoa học hơn, tránh chồng chéo để mỗi chương trình thực sự là một mũi nhọn hướng đến một mục tiêu cụ thể.

Ngọc Hà – Ksor Tuối