Trên tiến trình đấu tranh, bảo vệ và xây dựng tỉnh Gia Lai, đội ngũ trí thức là người dân tộc thiểu số đã có những đóng góp quan trọng, nổi bật trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ chính là những người tiên phong trong việc đưa tri thức đến với cộng đồng, góp phần nâng cao đời sống và nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.
Nay Der (1895-1987) là nhà giáo, nhà trí thức cách mạng đầu tiên của đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Gia Lai và là người có đóng góp quan trọng vào việc sáng lập bộ chữ Jrai. Trải qua bao gian khó, nhà giáo Nay Der đem hết tâm huyết phục vụ cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và cách mạng. Ông đã được Nhà nước phong tặng nhiều Huân – Huy chương và nhiều phần thưởng cao quý.
“Khu lưu niệm nhà giáo Nay Đer” tại thị xã Ayun Pa được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh là nơi ông an nghỉ và cũng trở thành địa chỉ đỏ để bao thế hệ tìm hiểu thân thế, sự nghiệp cũng như con đường cách mạng mà người thầy giáo yêu nước Nay Der theo đuổi. Câu chuyện về một người con của dân tộc Jrai quyết tâm vượt lên hoàn cảnh khó khăn, cơ cực và vượt qua ranh giới buôn làng để tìm đến với con chữ của nhà giáo Nay Der đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho bao thế hệ mai sau.
Em Phạm Mạnh Hùng – Lớp 5B, Trường TH Nay Der, Thị xã Ayun Pa bày tỏ: “Qua chuyến tham quan này em cảm thấy rất tự hào vì đã hiểu hơn về cuộc đời, sự nghiệp của cụ Nay Der, cụ là nhà giáo ưu tú, là người sáng lập ra mẫu chữ viết của người Jrai. Là một học sinh em sẽ cố gắng tập để xứng đáng khi học tập dưới mái trường mang tên cụ Nay Der.
Gia Lai vùng đất anh hùng, quật cường trong bom đạn sau 50 năm giải phóng đã vươn mình phát triển nhanh, bền vững, giàu bản sắc, đạt được nhiều thành tựu trên tất cả các lĩnh vực khác nhau. Và trong tiến trình đấu tranh, bảo vệ, xây dựng tỉnh nhà, có sự đóng góp to lớn của đội ngũ trí thức người dân tộc thiểu số. Những con người đã đi vào lịch sử dân tộc qua các thời kỳ như nhà giáo Nay Der, ông Nay Phin, Đinh Núp, Ksor Ní, Ksor Krơn… góp phần khơi dậy khát vọng vươn lên của đất nước nói chung và của cộng đồng các dân tộc thiểu số trên cao nguyên Gia Lai nói riêng.
Chị Phạm Thị Phương Thảo – Thuyết minh viên, Bảo tàng tỉnh Gia Lai tự hào nói: “Hiện nay tại Bảo tàng tỉnh Gia Lai đã trưng bày nhiều hiện vật và tư liệu về các nhà trí thức tiêu biểu người dân tộc thiểu số. Thông qua những tư liệu, hình ảnh, hiện vật và những câu chuyện kể về những nhà chi thức tiêu biểu, người đồng bào dân tộc thiểu số đã để lại cho các thế hệ trẻ niềm tự hào và biết ơn sâu sắc đến những người tri thức là người đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Gia Lai và thêm phần yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam nói chung và Tây Nguyên nói riêng. Và những câu chuyện đó thu hút rất nhiều lượt khách thăm quan, trong đó rất nhiều thế hệ trẻ đến tìm hiểu, học tập.”
Hiện nay tỉnh Gia Lai có 44 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 46,23%. Tiếp nối truyền thống yêu nước vẻ vang và ý chí kiên cường trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng, Nhà nước nhiều trí thức trẻ người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã không ngừng học tập, chủ động chiếm lĩnh khoa học, kỹ thuật để tạo ra những giá trị tốt đẹp cho bản thân, gia đình cũng như đóng góp cho sự phát triển chung của xã hội. Đặc biệt, đội ngũ trí thức người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện đang công tác tại các tổ chức chính trị, xã hội, hệ thống chính quyền các cấp và doanh nghiệp ngày càng thể hiện được năng lực làm việc, trình độ chuyên môn của mình. Dù hoạt động trong lĩnh vực nào, họ đều năng động, sáng tạo hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh nhà trong thời kỳ đổi mới.
Bác sĩ CKI Rơ Châm Nhên – Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện nhi tỉnh Gia Laichia tự hào nói: “Tôi rất tự hào về bản thân mình là một người con của dân tộc Tây Nguyên. Tôi được Đảng, Nhà nước quan tâm may mắn tiếp cận kiến thức ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường và được học hành, đào tạo. Hiện giờ thì tôi được làm bác sĩ, được phục vụ nhân dân, tôi tiếp nhận bệnh nhân với những người là dân tộc Jrai thì họ rất khó giao tiếp nhất là những vùng sâu vùng xa họ nói tiếng Kinh chưa rành. Như bản thân tôi thì rất là thuận lợi được giao tiếp và tiếp cận, qua đó thì tôi nhận định đoán bệnh của họ qua triệu chứng là thuận lợi để điều trị đúng theo pháp đồ.”
Qua các thời kỳ lịch sử có thể thấy rằng đội ngũ trí thức người dân tộc thiểu số như chiếc cầu nối mang ánh sáng tri thức đến với buôn làng, họ là những người tiên phong thay đổi nhận thức cũng như nâng cao đời sống, hướng tới xây dựng cuộc sống ấm no ổn định trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số./ .
Thanh Vui – R’Piên – Nguyễn Sáng