Trong 40 năm xây dựng và trưởng thành (20/02/1985 – 20/02/2025), dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, người lao động thuộc Binh đoàn 15 bằng sức lực, trí tuệ và cả xương máu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trung tâm, đó là phát triển kinh tế-xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên. 40 năm đã trôi qua nhưng với nhiều cán bộ, nhân viên, người lao động của Binh đoàn 15 vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức về hành trình đi khai hoang, mở đất rất gian khổ nhưng đầy quyết tâm với tất cả tâm huyết, tình cảm, trách nhiệm để dệt nên màu xanh Tây nguyên – mùa xanh trù phú, ấm no, yên bình.
Ngày 20/02/1985, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) ra Quyết định số 68 thành lập Binh đoàn 15, trực thuộc Quân khu 5, Bộ Quốc phòng. Binh đoàn có chức năng, nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh, xây dựng dân cư, xã hội trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên; trong đó nhiệm vụ chủ yếu là sản xuất nông, công nghiệp, kết hợp kinh doanh tổng hợp. Tổ chức lực lượng trực thuộc Binh đoàn gồm các đoàn sản xuất (các nông trường, lâm trường, xí nghiệp) và các đơn vị xây dựng cơ bản….
Tất cả vì màu xanh Tây Nguyên, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của Nhân dân; lớp lớp người lính của Binh đoàn 15 đã hăng hái lên đường đi khai hoang, mở đất, tham gia khai sáng vùng đất vốn đói nghèo, lạc hậu, lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề, khí hậu khắc nghiệt. Những ngày đầu thành lập, Binh đoàn gặp muôn vàn khó khăn. Từ lãnh đạo, chỉ huy, đến người lao động cùng ở chung trong những chiếc lán dựng tạm ven rừng, bữa ăn kham khổ như thời chiến; lao động vất vả; vốn liếng, kiến thức về cây cao su, cây cà phê là những điều xa lạ. Kinh nghiệm quản lý kinh tế, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi là cả một khoảng trống lúc bấy giờ.
Thiếu tướng Nguyễn Hải – Tư lệnh Binh đoàn 15 (giai đoạn 1985 – 1994) hồi tưởng: “Lúc đầu khó rồi, từ năm 1985 đến năm 1994 – trong 10 năm làm Tư lệnh thì khó khăn không thể kể hết được; thứ nhất là mình từ tay súng mà qua tay cuốc; chiến tranh để lại chất độc hoá học, cũng chết người, cũng vất vả lắm. Ở với đồng bào dân tộc thì mình chưa quen lắm, chưa biết tiếng; lúc đầu tưởng không trụ vững nữa, trồng cây cao su thì trồng không được.”
Từ tay súng đến tay cuốc, từ chiến trường đến thương trường là cả một hành trình đầy gian nan, thử thách đối với những người lính Binh đoàn 15. Song bằng quyết tâm, công sức và trí tuệ, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ, người lao động của Binh đoàn kế tiếp nhau, đồng cam cộng khổ, vượt khó vươn lên. Làm sáng ngời biểu tượng của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần bất khuất; càng khó khăn, càng đoàn kết nhất trí, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.
Thiếu tướng Hà Thiệu – Tư lệnh Binh đoàn 15 (giai đoạn 1994-1999) xúc động nói: “Lực lượng khi đó đại bộ phận ở chiến tranh mà ra, từ chiến đấu mà ra, cho nên am hiểu về khoa học kỹ thuật rất ít. Về sau này đưa một số lực lượng đại học kỹ thuật vào tham gia các trường học thì anh em đã nâng cao trình độ của mình về chuyên môn, kỹ thuật trong trồng cây, trong chăn nuôi, chăm sóc vườn cây. Thứ hai là vùng Đức Cơ là vùng chiến tranh trước đây cho nên là bom mìn ghê gớm lắm, khủng khiếp lắm. Để có ngày hôm nay không chỉ có công sức mà cả mồ hôi và máu; đời sống rất khó khăn, phải trồng mì, trồng bắp lấy mà ăn. Từ chỗ đó chúng tôi có bàn với nhau là không có con đường nào khác, chỉ có con đường tự lực mà vươn lên. Điều quý nhất của Binh đoàn là được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng và trong khó khăn nhưng người lao động vẫn tin tưởng vào Bộ Tư lệnh Binh đoàn.”
“Từ không đến có, từ gian khó tới vinh quang”; Binh đoàn 15 đã hiện thực hóa tư duy và tầm nhìn chiến lược của Đảng ta về thành lập đơn vị kinh tế kết hợp với đảm bảo quốc phòng trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Có sự trưởng thành, phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực, ngày càng mở rộng sản xuất kinh doanh; chủ lực là trồng, khai thác, chế biến cao su, cà phê gắn với hình thành các cụm điểm dân cư, tham gia thực hiện tốt công tác đảm bảo quốc phòng an ninh; cùng cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tạo điểm tựa vững chắc cho nhiều buôn làng của Tây Nguyên phát triển, đẹp giàu.
Ông Rơ Lan Vọng – Làng Ngole, xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ bày tỏ: “Làng mình trước đây rất nghèo khổ, nhờ Binh đoàn 15 giúp đỡ, huy động nhân dân, lao động vào làm công nhân nên cuộc sống bà con đã đổi thay. Bà con rất vui vẻ, phấn khởi.”
Thiếu tướng Hoàng Văn Sỹ – Tư lệnh Binh đoàn 15 cho biết: “Binh đoàn 15 được thành lập ngày 20/02/1985 trên cơ sở chia tách, sáp nhập các đơn vị chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên chiến trường miền Nam và miền Trung, Tây Nguyên. Nhiệm vụ của Binh đoàn được Bộ Quốc phòng giao là phát triển kinh tế-xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên, khi nhận nhiệm vụ thì gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp trên khu vực biên giới. Đặc biệt đây là những căn cứ cách mạng, cuộc sống của đồng bào sau nhiều năm chiến tranh thì rất khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo rất là cao. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; toàn Binh đoàn đã đoàn kết thống nhất, quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiều vụ được giao; trong đó luôn lấy nhiệm vụ kinh tế gắn với quốc phòng là hai nhiệm vụ chiến lược và tổ chức hoạt động đảm bảo hiệu quả hai mặt.”
“Bàn tay ta làm nên tất cả/Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”. Toả sáng phẩm chất, bản lĩnh của người lính Cụ Hồ; các thế hệ cán bộ, chiến sĩ và người lao động của Binh đoàn 15 đã xây đắp nên truyền thống: “Kiên định mục tiêu; Vượt mọi gian khó; Gắn bó với dân; Sáng tạo chuyên cần; Đoàn kết, Quyết thắng”; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; vinh dự được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới” và nhiều tập thể, cá nhân của Binh đoàn được nhận các danh hiệu cao quý khác./.
Hà Đức – R’Piên – Ngọc Sơn