Sau một thời gian tích cực hoạt động xây dựng phong trào, ngày 1/10/1945, chi bộ cộng sản đầu tiên của tỉnh Gia Lai được thành lập tại Trường Tiểu học Việt- Pháp(thị xã Pleiku). Tiếp đó, các chi bộ cộng sản ở Biển Hồ, An Khê, Bàu Cạn lần lượt ra đời. Trước yêu cầu cấp thiết của cách mạng phải có tổ chức Đảng lãnh đạo phong trào và xây dựng chính quyền trong toàn tỉnh, ngày 10/12/1945 Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương tỉnh Gia Lai được thành lập (lấy tên là Đảng bộ Tây Sơn) do đồng chí Phan Thêm làm Bí thư. Sự ra đời của các chi bộ cộng sản cũng như sự ra đời của Đảng bộ tỉnh Gia Lai vào ngày 10/12/1945 đánh dấu bước ngoặt vô cùng quan trọng và có ý nghĩa to lớn đối với phong trào cách mạng tỉnh nhà.
Với vai trò là một đảng chân chính cách mạng- Đảng Cộng Sản Việt Nam, ngay sau khi ra đời, Đảng bộ tỉnh Gia Lai đã tập trung lãnh đạo các phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân các dân tộc trong tỉnh một cách trực tiếp và toàn diện. Giai đoạn đầu sau khi thành lập, Đảng bộ tỉnh tập trung kiện toàn, củng cố, phát triển tổ chức đảng, nhất là ở cơ sở; nhanh chóng khôi phục cơ sở cách mạng, lãnh đạo xây dựng chính quyền, đẩy mạnh các hình thức đấu tranh trong vùng địch tạm chiếm, liên tiếp giành những thắng lợi vẻ vang. Một trong những điều đồng chí Ngô Thành- nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai tâm đắc nhất khi nói về sự ra đời, xây dựng và phát triển của Đảng bộ tỉnh Gia Lai đó là đã tập hợp và phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết các dân tộc trong tỉnh nên liên tiếp giành những thắng lợi có ý nghĩa quyết định. Đảng bộ tỉnh sau khi ra đời đã trở thành “điểm tựa” và niềm tin của nhân dân các dân tộc trong tỉnh để vượt qua bao gian lao, ác liệt trong quá trình đấu tranh chống quân thù.
Đồng chí Ngô Thành- nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai cho biết: “Thành công của Đảng bộ tỉnh là nhờ đã biến hậu phương của địch thành tiền phương của ta, xây dựng cơ sở cách mạng ngay trong lòng địch. Đảng bộ tỉnh ngay sau khi thành lập luôn quan tâm đến công tác xây dựng Đảng, dần dần thành lập các tổ chức cơ sở đảng ở cơ sở trong những năm kháng chiến chống Pháp. Và trong kháng chiến chống Mỹ hầu hết các huyện đều thành lập Đảng bộ, đến năm 1954 có 600 đảng viên. Đến năm 1959, Đảng bộ tỉnh có 700 đảng viên, trong đó 600 đảng viên là đồng bào dân tộc thiểu số. Cái khó nhất là xây dựng Đảng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhưng Đảng bộ tỉnh đã thành công vì biết phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc”….
Nhờ làm tốt vai trò hạt nhân lãnh đạo và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc nên trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Đảng bộ tỉnh đã tập hợp và lãnh đạo cán bộ, nhân dân các dân tộc tỉnh đoàn kết, kiên cường, bám trụ, vượt qua bao khó khăn, gian khổ và ác liệt, lập nên những thành tích vẻ vang, những chiến công rực rỡ trong công cuộc đấu tranh giành độc lập tự do, giải phóng quê hương vào ngày 17/3/1975, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước vào ngày 30/4/1975.
Ông Nê Y Nam- thị xã Ayunpa- Gia Lai nói: “Nhờ có Đảng, Bác Hồ mà quê hương, đất nước được giải phóng, nhân dân được sống trong cảnh bình yên và hạnh phúc, cuộc sống hôm nay đã đổi thay rất nhiều”.
Với sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng bộ tỉnh trong những năm kháng chiến, cán bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng và lòng yêu nước, tinh thần tự lực tự cường, đã tạo tiền đề và động lực rất quan trọng để tiếp tục giành những thắng lợi vẻ vang trong giai đoạn cách mạng mới./.
Hà Đức – R’Piên