Kết thúc vụ ép 2023 – 2024, ngành Mía đường Việt Nam bội thu khi đạt được những con số ấn tượng, gặt hái nhiều thành công nhất trong nhiều năm qua. Việt Nam phấn khởi khi thực hiện được mục tiêu kép là nâng giá thu mua mía đến mức tương đương hoặc cao hơn các nước trong khu vực, trong khi vẫn giữ giá đường ở mức thấp nhất. Mặc dù đạt được những kết quả tích cực như vậy, nhưng hiện nay ngành Mía đường Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn, thử thách đe dọa đến ngành hàng này nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời.
Kết thúc vụ ép 2023-2024, ngành Mía đường Việt Nam đã đạt được những con số ấn tượng trong vòng liên tiếp 4 năm qua:
-Sản lượng đạt trên 11,2 triệu tấn mía, sản xuất được gần 1,2 triệu tấn đường các loại.
-Giá mía nguyên liệu hiện đạt mức 1,2 – 1,3 triệu đồng/tấn, đâylà mức tương đương so với các nước sản xuất mía đường trong khu vực.
-Lần đầu tiên ngành mía đường Việt Nam đạt mốc 6,79 tấn đường/ha, đưa ngành Mía đường Việt Nam vào vị trí số 1 về năng suất đường.
Mặc dù đạt những con số ấn tượng như vậy, song ngành Mía đường Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít những thử thách. Đây cũng là nội dung được đề cập tại Hội nghị tổng kết sản xuất mía đường niên vụ 2023-2024 do Hiệp hội Mía đường Việt Nam tổ chức tại thị xã An Khê thuộc vùng nguyên liệu lớn nhất của tỉnh Gia Lai.
Ông Nguyễn Văn Lộc – Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam thông tin: “Hiện nay ngành đường thế giới nói chung và ngành đường khu vực lại là một ngành có nhiều yếu tố khác chi phối, đặc biệt là những yếu tố mang tính không công bằng, mang tính trợ cấp, trợ giá, phá giá. Những yếu tố đó đang ảnh hưởng đến sự phát triển ngành đường Việt Nam. Cụ thể hiện nay chúng ta phát triển mối liên kết với nông dân rất tốt, phát triển nhà máy tốt, năng suất, trình độ khá. Vụ vừa rồi chúng ta đạt năng suất hàng đầu Đông Nam Á , các chỉ tiêu kỹ thuật rất tốt nhưng không bán được đường. Hiện nay đường sản xuất ra chủ yếu tồn kho. Vì đường phá giá, đường đó không hơn chúng ta về chất lượng, giá thành, nhưng họ dùng biện pháp phá giá cộng với hiện tượng không chấp hành cam kết quốc tế. Thách thức lớn nhất là đường gian lận thương mại.”
Liên quan đến cơ chế, chính sách pháp luật, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho rằng cần được áp dụng nghiêm túc để tạo lập môi trường kinh doanh công bằng.
Ông Nguyễn Văn Lộc – Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết: “Hiện nay về mặt chính sách của chúng ta tương đối tốt, đầy đủ. Hiệp hội Mía đường Việt Nam hiện nay tự tin, nếu cạnh tranh sòng phẳng chúng ta cạnh tranh được. Nhưng chúng ta cạnh tranh được trong điều kiện công bằng, các quy định được chấp hành. Hiệp hội kêu gọi các thành phần tham gia, các đối tác, nhà máy, nông dân cố gắng tìm các giải pháp nâng cao hơn nữa. Nhưng điều quan trọng nhất là làm sao được cạnh tranh công bằng, đảm bảo các quy định pháp luật được chấp hành.”
Về phía doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực mía đường cũng chia sẻ, chính sự thiếu công bằng trong cạnh tranh đã đẩy ngành mía đường trong nước đứng trước nhiều rủi ro.
Ông Võ Thành Đàng – Tổng Giám đốc Công ty CP Đường Quảng Ngãi trao đổi: “Đề nghị với nhà nước làm sao lành mạnh hóa ngành đường, chống được hàng nhập lậu, gian lận thương mại để doanh nghiệp, người trồng mía hoạt động tuân thủ pháp luật. Đường nhập lậu về nhiều làm lũng đoạn thị trường trong nước. Nhà nước mất thuế, làm cho sản xuất mía đường vô cùng khó khăn. Hiện nay tỉnh Gia Lai sản xuất mía đường lớn nhất cả nước đề nghị UBND tỉnh kiến nghị Bộ NN, tạo điều kiện để phát triển, đóng góp cho nhà nước.”
Niên vụ 2024 – 2025 dự báo sẽ là một năm có nhiều thách thức đối với ngành đường Việt Nam. Trước tiên, ngành nông nghiệp nói chung và ngành mía đường nói riêng phải đối phó với hiện tượng La Nina, dự báo sẽ bắt đầu tác động ngay trong niên vụ mới này. Khó khăn tiếp theo là giá vật tư nông nghiệp tăng, tình hình đường nhập lậu và gian lận thương mại, việc lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại…
Hồng Uyên – Duy Linh