Thực hiện Nghị quyết số 33, ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, Tỉnh ủy Gia Lai đã ban hành các chương trình, kế hoạch thực hiện phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh, gắn với triển khai các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, chỉ đạo của Đảng trên lĩnh vực văn hóa. Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết 33, Gia Lai đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, toàn diện trên nhiều lĩnh vực, hoạt động văn hóa có nhiều chuyển biến và ngày càng thấm sâu trong đời sống Nhân dân.
Tỉnh đã quan tâm bố trí kinh phí cho việc nghiên cứu khoa học và lập các dự án nghiên cứu phục dựng, bảo tồn các lễ hội văn hóa vật thể, phi vật thể, các nghề thủ công truyền thống, nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng của người Jrai, Bahnar; khôi phục, nâng tầm các lễ hội truyền thống. Nhiều lễ hội tiêu biểu có giá trị phục vụ cho phát triển du lịch văn hóa, như: Cồng chiêng, nhà rông truyền thống, lễ mừng lúa mới, cúng bến nước, lễ cầu mưa, lễ thổi tai, lễ mừng nhà rông mới, lễ mừng chiến thắng… được quan tâm phục dựng.
Già làng Ayo – Làng Piom, xã Kon Gang, huyện Đak Đoa, Gia Lai nói: “Hôm nay được Đảng, Nhà nước, các cấp, ngành quan tâm phục dựng Lễ mừng chiến thắng, bà con chúng tôi rất phấn khởi, chúng tôi sẽ truyền đạt lại cho con cháu để biết trân trọng, giữ gìn cho sau này…”
Ông Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San cho biết: “Hiện nay, còn nhiều nghi lễ chúng tôi đã đưa vào kế hoạch để tổ chức phục dựng. Rất mong bà con đồng hành với công tác bảo tồn và cùng nhau giữ gìn vốn văn hóa quý báu đã có từ bao đời nay…Hầu hết các địa phương đã tiến hành khảo sát, điều tra, thống kê một cách quy mô, chính xác các lễ hội, nhạc cụ truyền thống, cồng chiêng, số lượng nghệ nhân để có hướng bảo tồn và phát huy. Hiện trên địa bàn tỉnh có gần 1.000 nghệ nhân đánh chiêng giỏi và 100 nghệ nhân biết chỉnh chiêng…”
Sau khi UNESCO công nhận Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên là di sản văn hóa đại diện của nhân loại (năm 2005), Gia Lai đã duy trì tổ chức thường xuyên liên hoan cồng chiêng cấp huyện và cấp tỉnh. cấp tỉnh, liên hoan cồng chiêng được tổ chức định kỳ 04 năm/1 lần. Đến nay, tỉnh đã tổ chức được 7 kỳ liên hoan cồng chiêng. Ở cấp huyện, liên hoan cồng chiêng được tiến hành 02 năm/1 lần. Từ năm 2022 đén nay, Chương trình “Cồng chiêng cuối tuần – Thưởng thức và trải nghiệm” được tổ chức vào tối thứ 7 hàng tuần tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (TP. Pleiku), năm 2023 tổ chức 12 buổi trình diễn “Chương trình Sắc màu văn hoá Gia Lai – Bảo tồn và Phát triển”…
2024 là năm thứ 3, sự kiện Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Gia Lai được tổ chức, với sự tham gia của gần 800 nghệ nhân đến từ 17 huyện, thị xã, thành phố trong toàn tỉnh. Trong khuôn khổ chương trình đã có nhiều hoạt động đặc sắc, hấp dẫn được phục dựng, tái hiện, trình diễn… tạo nên không gian lễ hội đậm chất buôn, làng Tây Nguyên giữa lòng phố núi Pleiku xinh đẹp. Dấu ấn thành công của Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Gia Lai lần thứ III năm 2024 là sự đổi mới trong cách thức tổ chức, giúp nghệ nhân – Những báu vật nhân văn sống của các loại hình văn hóa, di sản có cơ hội thể hiện, tỏa sáng trước công chúng…
Chị Vũ Thị Vân Anh – Du khách Hà Nội bày tỏ: “Tôi rất là bất ngờ và sung sướng, nhân dịp du lịch tại TP. Pleiku lại được tham gia vào Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Gia Lai. Bởi chúng tôi là người Hà Nội, chỉ xem qua trên tivi, đọc sách báo, nay lại được trực tiếp tham gia, tôi thấy lễ hội văn hóa này rất cuốn hút, nên gìn giữ, đó là bản sắc văn hóa dân tộc của Việt Nam.”
Ông Trần Ngọc Nhung – Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Gia Lai trao đổi: “Năm nay chúng tôi làm có những khác biệt hơn so với những năm trước, có thêm hoạt động mới, ví dụ như: Trình diễn trang phục của bà con, chỉnh chiêng, cà kheo, đàn tính… nhiều tiết mục mới hơn so với những năm trước. Hy vọng rằng đây là bước đầu khôi phục lại giá trị văn hóa của từng cộng đồng dân tộc. Ngày hội Văn hóa này trở thành sự kiện hàng năm, Sở xem đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, hết sức trọng tâm và luôn luôn sẽ tìm ra những cái mới trong từng năm một để làm sao thu hút người dân cũng như du khách đến với ngày hội một cách thoải mái, vui vẻ, đem lại giá trị hết sức đích thực cho cuộc sống của mỗi người. Đặc biệt, năm 2018 và 2023 tỉnh đã tổ chức thành công fesitival Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên tạo ấn tượng lớn đối với các chuyên gia văn hoá, đông đảo người dân, du khách trong và ngoài nước.”
Toàn tỉnh có trên 500 đội cồng chiêng, trong đó có nhiều đội cồng chiêng tham gia biểu diễn trong và ngoài tỉnh, tiêu biểu đội cồng chiêng nữ làng Leng, xã Tơ Tung, huyện Kbang; đội chiêng làng Quen, xã Ia Me, huyện Chư Prông, đội chiêng buôn Broăi, xã Ia Broăi, huyện Ia Pa, các đội chiêng thanh niên, thiếu nhi huyện Chư Păh, Kông Chro, Ia Pa…
Gia Lai đã và đang đi đúng quỹ đạo, thực hiện nhiều giải pháp để bảo tồn nền tảng văn hóa truyền thống. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đã góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các địa phương và tầng lớp Nhân dân trong tỉnh về vị trí, vai trò của việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, nhiều giá trị văn hóa, các quy định pháp luật và quy chế, quy tắc ứng xử văn hóa ngày càng thấm sâu vào đời sống xã hội, góp phần tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong cộng đồng dân cư, đưa Nghị quyết số 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chương trình 77 của Tỉnh ủy đi vào cuộc sống, ngày càng khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững địa phương, đất nước
Song Nguyễn – Phi Long – Ksor Tuối – Huy Toàn