Ngày Môi trường thế giới (05/6) năm 2024 có chủ đề “Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hoá” nhằm kêu gọi các quốc gia trên toàn cầu cùng chung tay hướng tới những mục tiêu phục hồi đất đai, chống sa mạc hóa và nâng cao khả năng chống hạn, làm chậm quá trình biến đổi khí hậu, bảo vệ tự nhiên, tăng cường sinh kế và an ninh lương thực cho hàng tỷ người trên toàn thế giới. Gia Lai là tỉnh có diện tích đất nông nghiệp lớn nhất cả nước, những năm gần đây, các doanh nghiệp, người dân đã chú trọng đẩy mạnh chuyển dịch sang sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm bảo vệ, phục hồi đất canh tác và nâng cao giá trị cho các loại cây trồng chủ lực ở địa phương. Mới đây, Dự án Carbon tự nguyện trong canh tác cây cà phê đã chính thức được khởi động tại Gia Lai sẽ từng bước đưa ngành Cà phê của tỉnh phát triển theo hướng bền vững, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu và bà con nông dân còn có cơ hội gia tăng lợi ích kinh tế từ việc bán tín chỉ carbon. Quan trọng hơn là sẽ góp phần để bảo vệ và phục hồi đất canh tác.
Dự án Carbon tự nguyện nhằm loại bỏ carbon tự do trong khí quyển và cố định chúng trong cây xanh. Bà con nông dân sẽ tham gia trồng cây và tăng sinh khối trên mặt đất để tạo ra tín chỉ carbon. Dự án không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn cải thiện khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và tăng độ che phủ rừng trong các chương trình chứng nhận cà phê Rainforest. Tại tỉnh Gia Lai, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp được chọn tham gia trong vai trò là đối tác địa phương để phối hợp cùng nông dân thực hiện.
Ông Thái Như Hiệp – Chủ tịch thành viên Công ty TNHH Vĩnh Hiệp cho biết: “Hiện nay Vĩnh Hiệp đã làm thí điểm ở Gia Lai khoảng 800 hộ khoảng chừng 800 ha đã có chứng nhận và phát thải nhà kính này đã được bán đi và đã đưa về cho nông dân một số tiền, tuy không nhiều nhưng cũng giúp nông dân thấy được để cùng chung tay chuyển đổi sản xuất tốt hơn để giảm phát thải nhà kính. Hiện nay tỉnh Gia Lai có 100 ngàn ha các chứng nhận Vĩnh Hiệp nắm hơn 40% về sản xuất cà phê bền vững. Đến 2030 chúng tôi làm tối thiểu 50% diện tích và 2050 là 100%, đó là kế hoạch tương lai về giảm phát thải khí nhà kính.”
Dự án Carbon tự nguyện trong canh tác cà phê thực hiện dựa trên định hướng của Tổ chức Rainforest Alliance Việt Nam. Đây là một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Hoa Kỳ, đang có tầm ảnh hưởng lớn đối với quyết định mua sắm của người tiêu dùng trên toàn cầu thông qua việc chứng nhận và ghi nhãn các sản phẩm hoặc hoạt động đạt tiêu chuẩn của tổ chức này. Vì vậy, tham gia Dự án Carbon tự nguyện, nông dân được định hướng dựa trên các kết quả đã được nghiên cứu.
Ông Nguyễn Văn Thiết – Giám đốc Tổ chức Rainforest Alliance Việt Nam trao đổi: “Đây là chương trình mang tính cấp độ toàn cầu và Việt Nam là quốc gia đầu tiên của châu Á triển khai chương trình này. Chúng tôi triển khai năm đầu tiên với 3 công ty, trong đó có Vĩnh Hiệp làm thí điểm khoảng 4 ngàn ha , cuối năm năm nay chúng tôi sẽ làm khoảng 40 ngàn ha, sang năm là 70 ngàn ha với hy vọng sau đó toàn bộ khu vực trồng cà phê của chương trình chúng tôi, trong đó có Vĩnh Hiệp hầu hết theo mô hình nông lâm kết hợp để phủ xanh toàn bộ cây để tạo ra môi trường mát mẻ xanh tươi, giảm chi phí sản xuất đầu vào, tăng thu nhập cho nông dân bằng cách có cây ăn quả và có tiền carbon cho nên chúng tôi triển khai đây là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam.”
Nhận thấy được rất nhiều lợi ích mang lại từ việc trồng cây xanh xen trong vườn cà phê, nhiều nông dân hào hứng khi được vận động tham gia dự án.
Anh Nguyễn Trung Nghĩa – Thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai cho biết: “Mình canh tác cà phê trồng cây tự nguyện mang lại nhiều lợi ích cho bà con. Bảo vệ môi trường, bảo vệ sinh thái và sau này bà con có thu nhập.”
Anh Lê Văn Hà – Xã Bàu Cạn, huyện Chư Prông, Gia Lai nói: “Hồi giờ trên vườn cà phê nhà tôi vẫn trồng thêm cây xen. Khi chúng tôi được đi tập huấn, dự định chúng tôi tiếp tục trồng cây rừng xung quanh để chắn gió, để tạo thêm thu nhập cho gia đình.”
Sản xuất giảm phát thải khí carbon vừa giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, trong khi nông dân giảm chi phí đầu vào, tăng lợi nhuận là mục tiêu của Dự án Carbon tự nguyện trong canh tác cà phê. Qua đó góp phần thực hiện cam kết đưa mức phát thải ròng về “O” vào năm 2050; đồng thời góp phần bảo vệ và phục hồi đất canh tác, đưa ngành Nông nghiệp của tỉnh Gia Lai phát triển bền vững.
Hồng Uyên – Đức Hải – Viễn Khánh