21 tháng sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, các chiến thuật kiểu Thế chiến thứ nhất cùng với lợi thế công nghệ cao do máy bay không người lái và các phương tiện tiên tiến khác mang lại, tiếp tục chiếm ưu thế trên chiến trường.

Nga và Ukraine đang rơi vào một cuộc chiến mùa Đông không kém phần khốc liệt so với năm 2022. Hiện, quân đội Nga đang giành thế chủ động trên phạm vi rộng lớn của chiến tuyến miền Đông và nhiều khả năng tiếp tục giữ được đà tiến trong thời gian tới. Trái lại, Ukraine đang đối mặt với căng thẳng chính trị nội bộ và mối lo ngại viện trợ quân sự của phương Tây cạn kiệt, trong bối cảnh cuộc phản công mà nước này phát động từ mùa Hè được cho là kết thúc với thất bại chiến lược. Đã có nhiều câu hỏi đặt ra về sự chuẩn bị của Ukraine trong một cuộc chiến lâu dài.

Trước đó hôm 24/11, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine Mykhailo Fedorov tuyên bố thành lập một nhóm làm việc mới do ông và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov đứng đầu, để “điều phối nỗ lực của tất cả các cơ quan chức năng và quân đội trong vấn đề xây dựng công sự”.

6 ngày sau, Tổng thống Zelensky đã có cuộc gặp Bộ trưởng Umerov và các quan chức ở tỉnh Zaporizhzhia để thảo luận về việc xây dựng công sự, tập trung vào những khu vực quan trọng nhất của tiền tuyến, cũng như biên giới giữa Ukraine với Belarus. Bộ Quốc phòng Ukraine cũng ra tuyên bố bằng văn bản, xác nhận kế hoạch xây dựng công sự trải dọc theo toàn bộ giới tuyến.

Nhiều chuyên gia đặt câu hỏi liệu chiến lược phòng thủ tiền tuyến của Ukraine có được thực hiện quá trễ khi Nga đã dành nhiều tháng để xây dựng các tuyến phòng thủ và nắm thế chủ động. Viktor Kivliuk – cựu đại tá Ukraine, đồng thời là chuyên gia tại Trung tâm Chiến lược Quốc phòng cho rằng: “Chúng tôi đang đóng quân dọc theo gần như toàn bộ chiến tuyến. Có những nơi chúng tôi đồn trú rất lâu, nhưng có những nơi chúng tôi chỉ ở chưa đầy 6 tháng”.

Nước cờ mạo hiểm của Ukraine 

Sau khi Nga tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn vào thành phố Avdiivka vào đầu tháng 10, Ukraine đã quyết định bước vào chiến dịch mùa đông với tư thế phòng thủ. Không chỉ tập trung vào điểm nóng Avdiivka, Nga cũng phát động cuộc tấn công mới ở các khu vực khác, chẳng hạn như Marinka và Bakhmut – nơi Moscow đã đạt được những bước tiến đáng kể đầu tiên sau nhiều tháng.

Mặc dù Ukraine chưa hề tuyên bố cuộc phản công chính thức kết thúc, nhưng giới chuyên gia cho rằng, những gì đang diễn ra trên thực địa là điều rất khó phủ nhận. Trả lời phỏng vấn BBC, cựu Tổng tham mưu trưởng Ukraine Viktor Muzhenko đã kêu gọi chính phủ nước này chuyển sang phòng thủ chiến lược, tái tập hợp và bảo toàn lực lượng, trong khi kìm hãm bước tiến của Nga. Còn cựu đại tá Kivliuk cho rằng: “Hiện tại, chúng tôi không thể tiến tới bất cứ đâu. Mọi thứ đang diễn ra ở quy mô nhỏ, rất khó để giành chiến thắng cũng như giành lại toàn bộ các vùng lãnh thổ đã mất. Vì thế, việc xây dựng các tuyến phòng thủ kiên cố là điều cực kỳ quan trọng”.

Hầu hết các lữ đoàn của Ukraine đều có những tiểu đoàn công binh riêng. Ngoài ra, nước này còn có hai lữ đoàn công binh chuyên trách và các đơn vị riêng biệt khác hoạt động dưới sự chỉ huy của Bộ tư lệnh các lực lượng hỗ trợ. Dù có nguồn lực này, các binh sỹ Ukraine chiến đấu trên tiền tuyến cho biết, họ vẫn thiếu những chiến hào dự phòng cơ bản nhất.

Một chỉ huy pháo binh của Ukraine cho biết: “Tất cả các cứ điểm cũng như phòng tuyến thứ hai đều không được chuẩn bị chu đáo. Khi đối phương xông vào chiến hào, chúng tôi không có nơi nào để rút lui. Binh sỹ buộc phải đào hào dưới hỏa lực của súng máy và các tay súng bắn tỉa, cũng như những đợt pháo kích”. Theo chỉ huy này, ngay cả khi mệnh lệnh đào hào được ban hành, nhiều đơn vị cũng không có khả năng thực hiện do thiếu nhân lực và thiết bị.