Từ giữa tháng 5/2023 đến nay, giá cà phê liên tục đà tăng cao, xác lập các kỷ lục trong lịch sử ngành Cà phê. Đây là một tín hiệu tốt cho ngành Cà phê Việt Nam – quốc giá đứng đầu về xuất khẩu cà phê Robusta trên thế giới. Tuy nhiên, một điều đáng tiếc là nhiều nông dân không nắm được cơ hội hưởng lợi khi giá cà phê tăng cao kỷ lục, vì thời điểm giá tăng cao lượng cà phê dự trữ trong dân gần như đã cạn.
Thường thì kết thúc vụ thu hoạch, nhiều nông dân phải bán ngay để lấy tiền trang trải chi phí đầu tư và tiếp tục tái đầu tư vụ mới, nên thời điểm giá cà phê tăng cao, kỷ lục là 64 ngàn đồng/kg thì không có nhiều nông dân còn cà phê bán để hưởng giá cao.
Ông Lê Quang Điền – Xã Bàu Cạn, huyện Chư Prông, Gia Lai bày tỏ: “Với giá cà như thế này thì thực tế từ khi tôi làm cà mấy chục năm nay chưa bao giờ giá cà được như thế này. Chúng tôi như kiểu đang trên mơ, nhưng giờ đến 95% bà con không còn cà để bán. Hưởng giá cao này nếu tính % thì 10 hộ thì khoảng 3 hộ được hưởng giá cao, còn lại phải bán trước để giải quyết về vấn đề đầu tư lại. Với giá như thế này, nếu cuối năm nay mà cà phê chỉ cần giữ ở mức 50 – 55 ngàn đồng /kg là bà con đã mừng lắm rồi.”
Anh Êu – Xã Glar, huyện Đak Đoa, Gia Lai chia sẻ: “Gia đình tôi thấy cà phê giá cao thì phấn khởi nhưng tiếc là bán hết rồi, không còn giữ. Bây giờ trong làng không còn ai có cà phê. Cũng tiếc nhưng không biết làm sao vì bán hết rồi.”
Giá cà phê tăng cao kỷ lục, đối với những doanh nghiệp kinh nghiệm lâu năm hoạt động xuất khẩu, nhờ nhận định được diễn biến thị trường, chủ động trong kế hoạch thu mua, giao dịch nên đảm bảo ổn định tình hình sản xuất kinh doanh trong bối cảnh thị trường cà phê liên tục có những biến động về giá.
Bà Trần Thị Lan Anh – Phó Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp nói: “Kim ngạch xuất khẩu đối với cà phê của Vĩnh Hiệp, mục tiêu tăng trưởng 2023 là tăng 10% , trong đó tăng trưởng về giá trị theo sự đột biến thì tăng 17% – 20%, sản lượng tăng 10%. Trong điều kiện cà phê bị mất mùa giảm sản lượng thì Công ty đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng 10% so với năm trước thì đến nay công ty đã hoàn thành 70% kế hoạch, tiếp theo còn mấy tháng nữa sẽ hoàn thành kế hoạch đã đặt ra.”
Giá cà phê tăng cao tạo cơ hội gia tăng giá trị và kim ngạch xuất khẩu cà phê cho doanh nghiệp cũng như ngành hàng cà phê trong nước. Tuy nhiên, đối với nông dân – những người trực tiếp tạo ra sản phẩm lại là điều trăn trở và nuối tiếc vì không nhiều nông dân được hưởng lợi giá tốt khi cà phê tăng giá.
Bà Trần Thị Lan Anh – Phó Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp cho biết: “Nông dân Việt Nam kinh tế vẫn đang còn khó khăn. Tại thời điểm mùa vụ thì cũng phải bán ra để trang trải chi phí nên thường cuối mùa không còn nhiều, đó cũng là cái khó khăn cho nông dân mình. Sau đột biến giá trong 2 năm vừa qua, nông dân sẽ có nhìn xa hơn để lập kế hoạch bán hàng, không phải khi sản xuất ra là phải bán hết ngay mùa mà có lộ trình bán hàng, cái đó là cái DN luôn chia sẻ về kỳ vọng thị trường đối với bà con nông dân để làm sao khi sản xuất ra một sản phẩm thì được thu về nguồn giá trị cao hơn khi bán hàng đúng thời điểm.”
Một trong những yếu tố dẫn đến giá cà phê tăng cao kỷ lục vừa qua là xuất phát từ mất cân đối cung – cầu. Theo thống kê, niên vụ cà phê 2021 – 2022 thế giới thiếu hụt khoảng 6 triệu bao, tiếp tục bước sang niên vụ 2022 – 2023 con số thiếu hụt tăng lên 10 triệu bao. Nguyên nhân của sự thiếu hụt một phần là do sự dịch chuyển cây trồng từ cà phê sang một số loại cây trồng khác, tại Việt Nam điều này đang diễn biến rất rõ, cộng thêm các tác động biến đổi khí hậu toàn cầu dẫn đến cà phê mất mùa, sản lượng sụt giảm. Dự báo thời gian tới, giá cà phê không giữ ở mức cao kỷ lục như hiện nay nhưng vẫn có thể giữ được mức giá có lợi cho nông dân. Vấn đề là nông dân quyết định thời điểm bán ra phù hợp dựa trên sự nắm bắt thông tin diễn biến thị trường
Hồng Uyên – Viễn Khánh – Thanh Sáng