Vườn điều của gia đình chị Siu Loen, làng Jăng Blo, xã Ia Khai gần đến thời điểm thu hoạch nhưng cây nào cũng chỉ lác đác ít chùm quả, còn lại chỉ là hoa đã khô, chờ rụng. Đây cũng chính là tình trạng chung của các vườn điều khác trên địa bàn xã Ia Khai. Với tình hình này, năm nay chắc chắn năng suất của cây điều sẽ giảm nhiều, dự kiến chỉ đạt khoảng 1,2 tấn/ha, giảm khoảng 3 tấn/ha so với năm ngoái. Cùng với việc mất mùa, tình hình giá cả hiện cũng giảm. Đầu mùa, giá điều chỉ giao động khoảng 26 đến 27 ngàn đồng/kg, thấp hơn so với năm 2022. Bà con trồng điều đang khá lo lắng vì theo đó thu nhập sẽ giảm sút.

Chị Siu Loen, Làng Jăng Blo, xã Ia Khai, huyện Ia Grai, Gia Lai bộc bạch: “Năm nay không biết vì sao mà mưa trái mùa nhiều, từ trước Tết rồi sau Tết. Cũng đang lo lắng không biết năm nay sẽ thu được bao nhiêu, mong là được được một chút. Năm ngoái thu được 200 triệu, năm nay thì chưa biết có được không”.

Ia Khai là vùng trồng điều tập trung của huyện Ia Grai, cùng với cao su thì đây là cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu nhập chủ yếu cho người dân trên địa bàn xã. Diện tích điều đang canh tác hiện chiếm khoảng 1000 ha. Những năm qua, khi cây điều được mùa, được giá đã giúp đời sống của các hộ dân trên địa bàn nâng lên đáng kể. Tuy nhiên, năm nay điều đó khó xảy ra.

Bà Nguyễn Mai Lương, Chủ tịch UBND xã Ia Khai, huyện Ia Grai, Gia Lai nói: “Năm nay mùa điều được đánh giá thu nhập kém hơn năm ngoái. Cả năng suất, sản lượng và giá cả. Nguyên nhân là ảnh hưởng thời tiết, gần tết mưa thời gian dài, cách đây 3 ngày cũng mưa. Thứ hai là diện tích điều già cỗi, hiện trên địa bàn xã chưa tái canh được nhiều diện tích nên sản lượng giảm”.

Do phù hợp thời tiết, khí hậu của vùng biên giới Ia Grai, hiện diện tích điều toàn huyện đã lên khoảng 6000 ha. Bên cạnh ưu điểm: ít công chăm sóc, chịu hạn tốt, yêu cầu về kỹ thuật không cao, cây trồng này có nhược điểm là nếu gặp thời tiết bất lợi ngay thời điểm cây đang ra hoa thì khả năng đậu quả sẽ giảm đáng kể, nguy cơ mất mùa là rất lớn. Ngoài ra, việc chưa hình thành được chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp và người nông dân để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nên giá điều cũng còn bấp bênh. Do đó, để phát triển bền vững loại cây trồng này, tránh được điệp khúc “mất mùa” “mất giá” thì huyện Ia Grai cũng đang tính đến các giải pháp phù hợp.

Ông Phan Đình Thắm, Trưởng phòng NN & PTNT huyện Ia Grai, Gia Lai cho biết: “Phòng đã khuyến cáo bà con ở các xã có diện tích điều lớn thực hiện thâm canh, tăng năng suất. Chủ trương của huyện nguyên diện tích hiện có, không mở rộng diện tích. Đối với những diện tích điều đã già cỗi thì vận động bà con tái canh, đưa giống điều năng suất cao vào sản xuất. Chúng tôi cũng tuyên truyền, vận động, chuyển giao khoa học kỹ thuật để giúp tạo năng suất và chất lượng của cây điều trong thời gian tới”.

Ảnh hưởng của thời tiết, biến đối khí hậu đến sản xuất nông nghiệp là vấn đề không còn mới. Và cây điều cũng không thể tránh được những tác động đó. Chính vì vậy, vấn đề đặt ra là chính quyền địa phương, ngành chức năng cần đồng hành với người nông dân để tìm giải pháp nhằm giảm thiểu tối đa những thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra. Có như vậy, người nông dân mới hết thấp thỏm, hồi hộp xen lẫn lo lắng vào mỗi vụ sản xuất.

Ngọc Hà, Minh Trung