Là cây trồng quen thuộc, chứa nhiều dược tính tốt như chữa mẩn ngứa, làm đẹp da, chữa cảm sốt, đau bụng… Nhưng trước nay, cây tía tô hầu như chỉ được người dân trồng nhỏ lẻ, chủ yếu làm cây rau gia vị. Nhận thấy giá trị của cây trồng này sau khi chế biến thành các sản phẩm tinh chế như trà tía tô, tinh dầu tía tô, bột tía tô… Hợp tác xã Nhật Khôi đã đầu tư vốn, hướng dẫn kĩ thuật cho 05 xã viên trồng thử nghiệm trên diện tích 1,5 hecta. Sau gần 01 năm thu hoạch, chế biến thành phẩm, hiện trà tía tô trồng tại thị xã Ayun Pa mang lại kết quả khá tốt.

Ông Võ Tấn Lực – Chủ nhiệm hợp tác xã Nhật Khôi, xã Chư Băh, thị xã Ayun Pa nói: “Hợp tác xã nhận thấy được bà con đánh giá rất tốt về sản phẩm, không chỉ lợi ích chung của nó, còn có các lợi ích cho sức khỏe cơ thể , trước mắt chọn cây tía tô làm sản phẩm chính của HTX, hiện tại có 01 sản phẩm trà tía tô, và các loại muối. Sau này mở rộng thêm các sản phẩm khác từ tía tô. Vừa rồi Hợp tác xã  sản xuất ra lô hàng đầu tiên, đã cung ứng hết cho thị trường, hiện đang thiếu vùng nguyên liệu, trong khi Ayun Pa là vùng đất rất phù hợp trồng cây tía tô, nên sắp tới Hợp tác xã sẽ nghiên cứu,hợp tác thêm với xã viên mở rộng vùng nguyên liệu”.

Với  diện tích canh tác hơn 1 hecta, trước đây gia đình chị Phạm Thị Hường, xã Chư Băh, thị xã Ayun Pa chọn canh tác đa canh nhiều loại cây gia vị, hoa màu theo mùa vụ. Sản phẩm được tiêu thụ chủ yếu tại các chợ truyền thống. Giá cả bấp bênh tùy theo thị trường. Từ đầu năm 2022, nhận hợp tác liên kết với HTX Nhật Khôi, gia đình chị dành phần lớn diện tích trồng cây tía tô, với giá bao tiêu sản phẩm là 15.000đ/kg. Trừ hết chi phí lợi nhuận thu về cao hơn so với trước kia.

Bà Hường cho biết: Cây tía tô này trồng được quanh năm, từ khi gieo đến khi thu hoạch khoảng gần 2 tháng, sau 20 ngày cắt 01 lần. Mỗi vụ cắt được 2,3 đợt hoặc 5,6 đợt tùy mùa. Một sào thu nhập khoảng 10, hay 11 triệu gì đó. Công chăm sóc thì ít hơn, dễ hơn. Cây tía tô này so với hiệu quả cây lúa thì gấp 5,6 lần, vì cây lúa thì 1 năm chỉ có 2 vụ thôi, còn cây tía tô thì trồng và thu hoạch quanh năm.

Nhờ tuân thủ nghiêm các yếu tố kỹ thuật cũng như khâu chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, cây tía tô phát triển tốt trên đất ruộng Ayun Pa, cho năng suất ước đạt 100 kg/sào/ 01 đợt thu hoạch. Với khoảng 20kg tía tô tươi, sau khi sơ chế, sấy khô sẽ cho thành phẩm là 1kg trà tía tô sấy, với giá bán từ 800.000đ-1000.000đ/kg .Trừ hết chi phí sản xuất, cho lợi nhuận gấp đôi so với bán tươi.Hiện Hợp tác xã  Nhật Khôi đang mở bán sản phẩm trà tía tô chủ yếu trên các nền tảng thương mại điện tử như Lazada, shopee, facebook, và được khách hàng phản hồi khá tốt. Vì tiện lợi, bảo quản lâu, mùi vị được lưu giữ nguyên…

Bà Nguyễn Thị Liên – Tổ 2, phường Đoàn Kết, thị xã Ayun Pa nói: “Trước kia tôi hay mua lá tía tô tươi về nấu nước uống, nhưng từ khi biết và mua thử sử dụng sản phẩm trà tía tô này của hợp tác xã, thì tôi đã chuyển hẳn sang dùng loại này, vì tính ra giá rẻ, dễ sử dụng, mà mùi vị thì cũng như nấu lá tươi”.

Từ những thành công ban đầu của mô hình trồng cây tía tô làm trà tại thị xã Ayun Pa, có thể  nhận định đây là loại cây dễ trồng, chi phí sản xuất thấp, ít tốn công chăm sóc, hiệu quả lại cao hơn nhiều so với làm lúa, hay các cây rau màu khác. Nếu đảm bảo được chất lượng và đầu ra sản phẩm ổn định như hiện nay,  sẽ mở ra hướng phát triển kinh tế mới, tạo điều kiện nâng cao thu nhập cho bà con nông dân ở địa phương.

Lam Chi – Nguyễn Sang