Không trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, thấy nhà rông của làng bị xuống cấp, cùng với Ban nhân dân thôn, Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn, già làng và những người có uy tín ở làng Yăh, thị trấn Ia Ly đã tích cực vận động bà con dân làng đóng góp công sức và 50 triệu đồng để làm lại nhà rông truyền thống. Theo quan niệm của bà con nơi đây, nhà rông là nơi trú ngụ của Yàng. Do đó, khi xây dựng xong, dân làng đã làm lễ cúng mời Yàng về ở để chở che cho dân làng bình an, no đủ.

Ông Rơ Châm Bêk, Thôn trưởng làng Yăh, thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh cho biết: “Theo sự đồng tình của bà con, đã làm nhà rông mới thì họ cũng đồng thuận góp tiền của, công sức để cúng nhà rông. Mỗi hộ đóng 50 nghìn thôi, sau đó thôn làng lấy trích ra mua trâu, dê, heo theo sự thống nhất của bà con”.

Để tổ chức lễ mừng nhà rông mới, bà con chuẩn bị trước đó cả tháng. Quan trọng nhất là việc chọn những con vật để hiến tế thần linh. Vào ngày đầu tiên của việc tổ chức lễ hội mừng nhà rông mới, con vật chọn hiến sinh được những thanh niên trai tráng cột vào cây nêu trước nhà rông. Già làng với tư cách là chủ lễ, khấn cảm tạ Yàng đã quan tâm giúp đỡ bà con dân làng dựng nhà rông mới luôn bình an. Những ghè rượu sau đó cũng được cõng đến và mọi người vừa uống vừa đánh cồng chiêng, múa xoang, thức cùng Yàng cho đến ngày diễn ra lễ hội chính thức.

Chị Y Pyer, làng Yăh, thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh cho biết:  “Tối đi tập múa chúng tôi huy động chị em tập để góp vui như ngày hôm này nè, vui, đông vui nè . Động tác làm như này là để xin điều gì đó bỏ vô gùi, rồi làm như vậy là mừng nhà rông mới, nghĩa lầ vui mừng nhà rông mới. Qua ngày hôm nay thì mong muốn bà con mình khỏe mạnh, làm ăn phát đạt, còn aanh chị em đường xa tới đây thì vui vẻ, hòa đồng”.

Lúc màn sương sớm còn chưa rõ mặt người, chiêng trống nổi lên báo hiệu ngày hội rộn rã chính thức bắt đầu. Lúc này, ở bếp, các mẹ và các thiếu nữ nhanh tay nhóm lửa, hái lá mỳ, xẻ thịt chế biến các món ăn dân dã theo phong tục. Một số thanh niên thi đánh cồng chiêng xem ai là người đánh hay, đánh giỏi nhất. Tại buổi tiệc, khách quý được mời vào bên trong nhà rông cùng dân làng uống rượu mừng cho đến khi ghè rượu nhạt dần.

Bà Rơ Châm Bà, làng Yăh, thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh cho biết:  “Nhiều ngày qua, những người đàn ông trong làng tụ tập đánh cồng chiêng, kéo nhau đi rừng chặt lồ ô để dựng cây nêu. Còn phụ nữ thì chia nhóm làm rượu ghè; tối tối thì tập múa xoang ở nhà rông… nên buổi lễ mừng nhà rông mới diễn ra rất vui tươi, đầm ấm”.

LàngYăh hiện có hơn 81 hộ dân với 348 nhân khẩu, hầu hết là người Jrai. Những năm gần đây, bộ mặt làng Yăh đã có sự đổi thay tích cực. Hàng hóa, nông sản giao thương thuận lợi, học sinh ra lớp đông đủ, an sinh xã hội được quan tâm, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Đặc biệt, thời tiết mưa thuận gió hòa, cây cối xanh tốt nên dân làng vui mừng tổ chức lễ tạ ơn đất trời với tấm lòng chân thành.

Già làng Rơ Châm Jú, làng Yăh, thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh cũng nói:  “Cùng với nghi lễ vệ sinh nước giọt, gieo lúa, mừng lúa mới thì mừng nhà mới là phong tục được dân làng tổ chức khi nhà rông hoàn thành. Lễ mừng nhà rông là nghi thức cầu mong dân làng no ấm, hạnh phúc, không đau ốm, sung túc, đoàn kết”.

Sau lễ mừng nhà rông mới, già làng và những người có trách nhiệm họp xem xét, rút kinh nghiệm, bàn cách giải quyết những vấn đề phát sinh, hạ đầu trâu và uống rượu tổng kết. Mọi hiềm khích, đố kỵ đều được Yàng hóa giải mang đi, niềm vui, niềm hạnh phúc nhân lên, dân làng lại hăng hái trở về với ruộng rẫy, hứa hẹn một cuộc sống no ấm, đủ đầy.

CTV Ngọc Thủy – Văn Cảnh (Huyện Chư Păh)