Chiến tranh đã lùi xa cách đây 40 năm, nhưng ký ức về một thời từng bị địch bắt tù, đày vẫn mãi mãi không phai mờ trong tâm khảm những người người chiến sĩ cách mạng yêu nước hiện đang sinh sống tại huyện Chưpăh. Càng cao quý và trân trọng hơn khi chính những con người ấy, dù trong ngục tù hay trong cuộc sống đời thường, họ vẫn phát huy phẩm chất cao đẹp “kiên trung bất khuất, tình nghĩa thủy chung”, vững vàng trên mọi mặt trận, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó.
Hội nghị cựu tù chính trị yêu nước huyện Chư Păh
Sống khiêm nhường cùng với vợ con trong một con ngõ nhỏ ở làng Phung, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, ông Rơ Châm Êk được dân làng kính trọng và xem như một “tư liệu sống” của Côn Đảo. Sau những cái bắt tay, cái ôm ấm áp của những người đồng đội lâu ngày mới có dịp gặp, ký ức về những ngày tháng đầy gian khổ nhưng hào hùng của vẫn vẹn nguyên trong tâm khảm, ông Rơ Châm Êk kể: Sinh ra trong một gia đình nghèo, đông anh em, năm 1962 theo tiếng gọi thiêng liêng của Đảng, ông tham gia vào đội du kích của làng. Đến năm 1967 khi đang đi tuyên truyền thì bị địch bắt giữ tra tấn, đánh đập hết sức dã man. Nối tiếp quãng thời gian dài sau đó, ông bị bọn chúng hành hạ, giam cầm và chuyển đến ở các nhà tù Pleiku, nhà tù Sài Gòn – Gia Định và nhà tù Côn Đảo. Mặc dù phải chịu mọi cực hình tra tấn, đày ải nhưng ông Rơ Châm Êk vẫn không chịu khuất phục, sẵn sàng chấp nhận mọi hi sinh để bảo vệ cách mạng, bảo vệ dân làng và đồng đội. “Sau khi giải phóng hoàn toàn Sài Gòn, thống nhất đất nước, tôi được trả về địa phương phân công làm thôn trưởng, trong 9 năm làm thôn trưởng, tôi luôn tuyên truyền bà con nhân dân không nghe lời xúi giục của kẻ xấu, chăm chỉ cày cuốc, xuống giống để cải thiện kinh tế; vận động thanh niên không nên rượu chè, cờ bạc mà hãy tập trung làm ăn nuôi bố mẹ, nuôi bản thân, nuôi gia đình. Hiện nay, tôi vẫn tham gia các cuộc họp, các buổi tiếp xúc cử tri để tuyên truyền dân làng theo chính sách của Đảng, Nhà nước, để trở thành người có ích"ông nói.
Gắn bó với công tác hội cựu tù chính trị yêu nước từ những ngày thành mới lập, tuy đã ngoài bảy mươi tuổi nhưng ông Phạm Đạt ở thôn 2, thị trấn Phú Hòa vẫn tích cực tham gia công tác xã hội ở địa phương. Với cương vị Chủ tịch hội, ông đã cùng với các thành viên Hội cựu tù chính trị yêu nước huyện Chư Păh nêu cao tinh thần yêu nước, tiếp tục đóng góp công sức và trí tuệ vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ông kể:“Tôi ở tù từ năm 63 tới 67 về, nhưng mà bốn năm tù ở, bốn năm quản thúc cho nên lên Pleiku thay tên đổi họ, không tên Phạm Đạt nữa mà là Phạm Thái Sơn vào khi bắt năm 69 trở lại thì năm 72 ra Côn Đảo, đầu tiên tôi vô trại 3, trại đó khó khăn nhất, sau đưa xuống trại 8, tôi cũng có nghề nên đưa xuống bệnh xá…./ Sau thời gian đó, năm 73 trao trả thì nó không trao trả, cuối cùng Quân khu VII kêu âm thầm chung thân, cho nên mình nghĩ không về tới nhà nữa. Khi giải phóng Côn đảo thì anh em tôi cũng nằm trong đoàn bảo vệ côn đảo, do tôi có nghề nên đem xuống trại 7, trại đó dùng để bắt thường phạm vô giữ”.
Sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975 huyện Chư Păh có tổng số 724 tù chính trị yêu nước từng bị địch giam cầm ở các nhà tù Côn Đảo, Phú Quốc, Kon Tum, Buôn Ma Thuột, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Phú Yên và đông nhất là nhà lao Pleiku. Tuy thời gian trở về có khác nhau, nay tuổi cao, sức khỏe giảm sút, nhưng đại đa số các cựu tù chính trị yêu nước đều tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo ở địa phương, góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp. “Huyện Chư Păh bấy giờ người kinh thì ít mà người dân tộc thì nhiều cho nên tôi cũng đi các làng vận động anh em, làm chế độ, làm tổng cộng ở Chư Păh được 724 người nhận kỷ niệm chương. Hiện nay có nhiều anh em mất số thứ tự cho nên chỉ có ba trăm chín mươi mấy người nhận được lãnh tiền hàng tháng, còn ba trăm mấy nữa chưa có, cũng đương tiếp tục làm. Các kỳ nghỉ hè tới các trường xin nêu gương “kiên trung bất khuất” cho các em thiếu nhi, học sinh biết có tập hồi ký “giữa nanh vuốt kẻ thù”, mình kể lại những chuyện xưa, chẳng hạn như em bé vũ bão13 tuổi mà cứu được 3 tỉnh ủy viên, 2 huyện ủy viên ở sông Vĩnh Lợi…”ông Đạt nói.
Phát huy truyền thống của dân tộc, những chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày huyện Chư Păh vẫn khắc ghi lời Bác Hồ dạy “Kiên trung bất khuất, tình nghĩa thủy chung”, gương mẫu đi đầu trong thực hiện nếp sống “Mỗi hội viên tù chính trị là một ngọn đèn nhỏ trong thôn xóm”, “Loại khỏi gia đình tù chính trị các tệ nạn xã hội”, làm tròn trách nhiệm của mình đối với Đảng, với nhân dân./.
Ngọc Thủy – Bùi Đại (Đài Chư Păh)