Văn hóa truyền thống là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của các dân tộc. Tuy nhiên, để có thể duy trì, giữ được nếp sinh hoạt truyền thống, phát triển thích ứng với điều kiện kinh tế thị trường hiện nay là câu chuyện không dễ thực hiện ở nhiều cộng đồng các DTTS. Vậy nhưng ở làng Leng Tô – ngôi làng của đồng bào Bahnar nằm sát trung tâm huyện Đak Pơ lại khác. Chúng ta cùng đến với câu chuyện gìn giữ, duy trì nếp sống truyền thống tốt đẹp của cộng đồng người Bahnar nơi đây.
Chuẩn bị cho đám cưới của người thân trong gia đình, mấy ngày nay chị Đinh Thị Gon lên rẫy, hái bông cỏ, bông hạt cao lương về phơi dưới nắng hanh mùa khô. Cùng với các loại lương thực khác có sẵn vườn nhà như ngô, lúa và men rượu được làm từ các loại lá cây, trộn với bột gạo, ớt, củ riềng…chính là những nguyên liệu tự nhiên cho việc ủ rượu ghè truyền thống. Từ đây, những ghè rượu thơm ngon được làm bằng phương pháp thủ công truyền từ đời này sang đời khác, nguyên liệu sạch sẽ được ủ để mang ra đãi khách, cùng người làng, họ hàng dùng trong những dịp Lễ, Tết, hội hè.
Chị Đinh Thị Gon – Làng Leng Tô, thị trấn Đak Pơ, huyện Đak Pơ chia sẻ: “Mình làm những loại hạt này để chuẩn bị ủ rượu cho đám cưới em mình. Cách làm rượu này từ cha ông dạy cho, rất dễ làm, người trong làng ai cũng biết làm cả. Uống rượu này mọi người không bị đau đầu, nên rất thích”.
Làng Leng Tô hiện có hơn 170 hộ dân, đều là người Bahnar. Nằm ngay thị trấn Đak Pơ, dù nếp nhà đã không còn thuần túy truyền thống nhưng hầu hết các gia đình vẫn giữ được những nét văn hóa bản địa trong sinh hoạt. Không chỉ ủ rượu bằng nguyên liệu tự nhiên phục vụ trong đời sống mà một số gia đình còn phát triển thành nghề riêng với sản phẩm mang thương hiệu riêng có tiếng trên thị trường, được khẳng định về chất lượng. Cùng với đó, người Bahnar ở Leng Tô còn giữ được thói quen dệt vải, nhuộm sợi, đan áo bằng vỏ cây rừng. Những tấm thổ cẩm truyền thống với màu sắc đặc trưng được làm bằng bàn tay khéo léo, cần mẫn của các mẹ, các chị là những sản phẩm mang nét riêng của đồng bào vùng Đak Pơ. Để mỗi người Bahar nơi đây khi khoác lên mình đều cảm thấy tự hào, phấn khởi….Tất cả những công việc dù có vất vả, mất thời gian, đòi hỏi sự cầu kì nhưng là niềm vui của người dân khi nuôi dưỡng nếp sống xưa của cha ông, được nối tiếp từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Em H’Phim – Làng Leng Tô, thị trấn Đak Pơ, huyện Đak Pơ nói: “Bây giờ lớp trẻ như bọn em thì cũng có nhiều đam mê, hoài bão. Nhưng mà cha mẹ, ông bà truyền lại, mình cũng học hỏi, để mà lưu truyền lại sau này. Để những nét đẹp truyền thống của dân tộc mình không bị mất đi”.
Bà H’Phiên – Làng Leng Tô, thị trấn Đak Pơ, huyện Đak Pơ bày tỏ: “Mình cũng cố gắng làm, truyền dạy lại cho con cháu sau này biết cách giữ lại nghề. Vì rượu này thì không có hóa chất gì, sử dụng nguyên liệu tự nhiên thôi, không ảnh hướng đến sức khỏe. Ông bà để lại kinh nghiệm thế nào mình giữ lại, làm theo, không khó gì cả.”.
Lớp cha trước, lớp con sau, những sản phẩm truyền thống nhờ đó vẫn sống cùng người dân, như mạch nguồn văn hóa chảy mãi trong đời sống người dân ở làng Leng Tô. Đây chính là nền tảng để góp phần xây dựng cộng đồng làng Leng Tô ngày một phát triển, giàu bản sắc văn hóa./.
Minh Lý, Viễn Khánh