Mô hình nhãn lồng Hương Chi của gia đình ông Dương Công Lãm, ở tại thôn Phú Cường, xã Ia Pal. Ở đây ông Lãm trồng nhiều loại nhãn khác nhau, đều là giống nhãn chất lượng tốt, trong đó phổ biến nhất là giống Hương Chi, được lấy giống từ Hưng Yên vào trồng thử nghiệm. Nhãn trồng tầm 20 tháng đã cho hoa, và những đợt quả đầu tiên. Bước sang năm thứ 4, bình quân mỗi năm vườn nhãn cho sản lượng khoảng 15 tấn quả một năm. Với giá bán bình quân tại vườn là 25- 30 ngàn/ kg, bình quân mỗi tháng gia đình ông có thu nhập khoảng 50 triệu đồng. Nhãn Hương Chi cho chất lượng quả to, cùi dày, khô, ngọt thanh nên được nhiều người ưa chuộng, cho thấy sự phù hợp của chất đất với loại cây trồng này.

Ông Dương Công Lãm, thôn Phú Cường, xã Ia Pal, Chư Sê, Gia Lai cho biết: “Mỗi cây nó có một cái khác nhưng riêng cây nhãn rất hợp với chất đất ở đây. Còn phân bón đầu tư không bao nhiêu, chỉ là cây giống ban đầu. Vì tôi trồng cây này nó có quả quanh năm. Mình cũng phải tìm tòi, học hỏi nữa thì mới thành công được, trồng cây gì cũng vậy”.

Ở xã Ia Pal, nhiều hộ dân cũng đã lựa chọn cây nhãn lồng để thay thế cây hồ tiêu, cà phê, sau thời gian loay hoay tìm kiếm loại cây trồng phù hợp. Toàn xã hiện đã có hơn 40 ha nhãn Hương Chi và một số loại nhãn giống mới được lấy từ Hưng Yên. Điều đặc biệt, nhãn được nông dân xử lý bằng kĩ thuật  riêng kết hợp bón phân hữu cơ đúng thời điểm để khống chế, cho ra hoa,  đậu quả theo ý muốn. Nên vườn cây có nhãn thu hoạch quanh năm, tập trung nhiều nhất vào thời điểm tháng 8 và những tháng cuối năm. Năm nay dù ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nhiều loại cây trồng rớt giá, không tìm được nơi tiêu thụ, nhưng  nhãn Hương Chi vẫn không rớt giá, và ổn định thị trường tiêu thụ. Nông dân được thương lái, bạn hàng gần xa tìm đến lấy ngay tại vườn.

Nguyễn Thị Luyến, thôn Phú Cường, xã Ia Pal, Chư Sê, Gia Lai nói: “Vụ mùa này bán có chậm hơn mọi năm, nhưng giờ mối bán ổn định, đầu ra không khó khăn gì. Những mối quen, xe ô tô đến tận nhà lấy. Một năm gia đình tôi thu khoảng 500 triệu, mỗi lần cho ra hoa vài chục cây chứ không cho ra nhiều. Trồng cây nhãn cũng không mất công đầu tư lắm”.

Ông Nguyễn Văn Nghiêm, Chủ tịch Hội nông dân xã Ia Pal, Chư Sê, Gia Lai cho biết: “Những năm gần đây, tình hình giá cả của một số cây trồng xuống thấp, có nhiều hộ mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, như cây ăn quả, thấy rằng cây nhãn Hương Chi này cũng đem lại hiệu quả kinh tế khá cao. Xã cũng đang thực hiện Nghị quyết 11, chuyển đổi một số cây trồng trên diện tích tiêu chết. Chúng tôi tuyên truyền, trao đổi kinh nghiệm cho hội viên, tạo điều kiện cho họ học hỏi tham quan, chia sẻ kinh nghiệm, về cách trồng, kĩ thuật chăm sóc cây”.

Nghị quyết số 11 về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2025 đang được huyện Chư Sê đẩy mạnh thực hiện, trong đó nhãn lồng Hương Chi có nguồn gốc từ Hưng Yên đang được xác định là loại cây trồng có nhiều triển vọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp của người dân. Tuy nhiên, xác định và thực hiện những giải pháp cần thiết trong quy hoạch vùng, liên kết tìm nguồn thị trường ổn định, cũng sẽ là điều người dân và chính quyền địa phương cần tính đến để cây nhãn có chỗ đứng bền vững trong thời gian tiếp theo, tránh những rủi ro như nhiều loại cây trồng khác những năm qua./.

Minh Lý, Viễn Khánh