Đội K52 được xem là một trong những đơn vị đặc biệt nhất của bộ Chỉ huy quân sự tỉnh chuyên tìm kiếm, cất bốc các liệt sỹ, chuyên gia Việt Nam hi sinh trên đất nước Campuchia. Hơn 10 năm thành lập, đội K52 đã tìm kiếm, cất bốc hàng nghìn mộ liệt sỹ đưa về với đất Mẹ Việt Nam thân yêu. Chừng ấy thời gian rong ruổi trên đất bạn chỉ với mục tiêu duy nhất, đó là phát hiện và quy tập được thật nhiều hài cốt liệt sỹ, cái tên đội K52 từ rất lâu in đậm sâu trong trái tim mỗi người dân Gia Lai và nhất là đất nước Chùa Tháp với tất cả tình thương mến. 

 

Ký ức Stung Treng, những ngày cuối mùa khô, đầu mùa mưa năm 2013 bỗng trở lại trong tâm khảm của những ai đã từng chứng kiến công việc thầm lặng nhưng rất đỗi ý nghĩa của đội K52 trên nước bạn Campuchia! Cái nắng oi nồng, gay gắt của đất nước Chùa Tháp như muốn níu giữ chúng tôi trong căn lán nhỏ xíu của anh em ở đội K52. Đây là thời điểm chuẩn bị đưa các liệt sỹ về nước nên hầu như tất cả cán bộ, chiến sỹ của đội đều ở nhà thu dọn lán trại trở về nước.

 

Trung úy Nguyễn Trọng Sơn, 1 trong 3 “Cựu binh” chinh chiến nhất của đội K52 bám trụ kể từ lúc thành lập đội đến giờ vừa dọn dẹp vừa kể cho chúng tôi nghe những vui buồn của đời lính. Chừng ấy năm trong quân ngũ thì cũng gần như chừng ấy năm anh làm nhiệm vụ đặc biệt này. Cái nắng, cái gió của vùng đất có thời tiết khắc nghiệt này đã thực sự in dấu trên khuôn mặt sạm nắng của anh.

 

Quanh năm lang thang, rong ruổi trên khắp các phum, sóc ở 3 tỉnh Stung Treng, Pret Vi Heah và Ratanakiri chỉ với mục tiêu duy nhất, đó là phát hiện, cất bốc hài cốt liệt sỹ và chuyên gia Việt Nam hi sinh trong cuộc chiến chống lại nạn diệt chủng của bè lũ Pôn Pốt để bảo vệ sự sống cho người dân Campuchia. Anh tâm sự rất thật;  Nhiều khi chúng tôi chỉ biết bám vào một thông tin về liệt sỹ do dân cung cấp khá mờ nhạt, đi thật nhiều ngày mà chưa hẳn đã tìm thấy. Nhưng điều đó cũng không khiến anh em nản lòng. Trái lại, cứ nghĩ đến việc anh em vẫn đang nằm lại ở đâu đó trên vùng đất này là chúng tôi động viên nhau vững vàng đi tiếp.

 

 

Công tác tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ ở 3 tỉnh phía Đông Bắc Campuchia được đội K52, bộ Chỉ huy quân sự tỉnh triển khai từ hơn 10 năm theo chương trình ký kết giữa chính phủ 2 nước Việt Nam và Campuchia. Ngoài nhiệm vụ thì có lẽ tâm nguyện của các thành viên toàn đội tìm được hài cốt liệt sỹ đang nằm rải rác đâu đó trên chiến trường đẫm đầy máu này có lẽ cháy bỏng hơn. Chính vì thế, bỏ lại sau lưng sự đợi chờ, mong nhớ của vợ con, cha mẹ, các anh đến với vùng đất phía Đông Bắc Campuchia làm công tác tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sỹ.

 

Có đặt chân trên vùng đất quanh năm nắng và gió này, chúng tôi mới hiểu được một phần khó khăn, vất vả của cán bộ, chiến sỹ đội K52. Núi rừng, sông suối hiểm trở, ẩn họa bom mìn thường xuyên đe dọa đến sự an toàn của cán bộ, chiến sỹ. Nhưng đáng sợ nhất vẫn là thiếu nước uống. Mùa khô, ngay cả những trung tâm thị tứ ở Campuchia cũng rơi vào tình trạng thiếu nước thì trên những cánh đồng cháy nắng, những khu rừng âm u, việc giải quyết nước uống còn gian nan vạn lần.

 

Đi cả ngày trong rừng nhưng không hề uống được giọt nước nào cũng là chuyện thường thấy của cán bộ, chiến sỹ. Ngoài nước non hiếm hoi, núi rừng mịt mùng xóa dấu tích năm xưa thì thời gian cũng là chướng ngại vật không hề nhỏ đối với từng tổ đóng ở các tỉnh phía Đông Bắc Campuchia.

 

Đã nhiều thập niên đi qua, bao nhiêu biến động xã hội, thời tiết đã làm thay đổi không ít cảnh và vật nơi đây. Chỉ bám vào dăm bảy thông tin, đôi khi chỉ một thông tin mơ hồ của người dân bản địa, chính vì thế, việc tìm kiếm trở nên gian nan hơn rất nhiều.

 

Một trong những dấu ấn sâu đậm nhất đối với các thành viên đội K52 trong mùa khô năm ấy là đã tìm thấy một ngôi mộ chung gồm 28 liệt sỹ. Nhìn các anh nằm trong lòng đất lạnh, không ai cầm được nước mắt. Nắm chắc tay súng chiến đấu với bè lũ Pôn Pốt vì hòa bình, vì tự do cho hàng vạn người dân đất nước chùa Tháp, giờ đây các anh cũng lặng lẽ bên nhau. Máu các liệt sỹ đổ xuống cho chính nghĩa giờ được đáp đền một cách xứng đáng; các anh được trở về trong vòng tay yêu thương của đồng đội, người thân và nhất là được Tổ quốc muôn đời vinh danh.

 

Vì đặc thù riêng biệt của công việc nên đội K52 thường xuyên có sự biến động về quân số. Nhưng đông nhất vẫn là lính nghĩa vụ quân sự đưa từ Việt Nam sang. Tuy là lính mới, nhưng các chiến sỹ ở đây cũng được xem là nhanh nhạy và đặc biệt là có tinh thần chịu khó, nhiệt tình. Mang nỗi niềm người lính đi tìm người lính nên ai cũng cố gắng làm hết sức mình chỉ mong tìm thấy hài cốt.

 

Binh nhì Đinh Văn Nam đi lính từ cuối năm 2012 thì đầu năm 2013 nhận quyết định qua Campuchia công tác tại đội K52. Chỉ mới gần nữa năm ở đất nước Chùa Tháp nhưng anh đã trưởng thành lên rất nhiều. Đó là nhờ kinh nghiệm được đúc rút từ những đợt tìm kiếm hài cốt và nhất là chủ động xử lý các vụ việc liên quan đến bản thân và đồng đội. Binh nhì Đinh Văn Nam cười rất tươi khi nói về công việc của mình; Có một lần chúng tôi tìm thấy mộ, còn có cả xương, thịt. Vất vả đến mấy nhưng thấy được các bác rồi thì niềm vui đó xóa đi hết. Chúng tôi chỉ mong muốn và cố gắng làm sao tìm được thật nhiều hài cốt liệt sỹ để sớm đưa các bác trở về Việt Nam.

 

Bằng sự nỗ lực và nhất là nỗi đau đáu khôn nguôi trước những đồng đội, đồng chí đã ngã xuống vì hòa bình, vì nghĩa vụ quốc tế cao cả đang nằm tại nước bạn, trong hơn 10 năm qua, đội K52 tìm kiếm, cất bốc và quy tập được hàng nghìn mộ liệt sỹ đưa về nước. Riêng mùa khô năm 2012-2013, đội K52 phát hiện và cất bốc được 86 hài cốt. Lặng thầm và ý nghĩa, người nhiều nhất tròm trèm 11 năm và ít nhất cũng dăm bảy tháng, gần 70 thành viên của đội K52 đã làm nên một cái tên cho riêng mình “Những người đi tìm đồng đội”./.

Thu Thủy