Biến đổi khí hậu đã và đang tác động cũng như ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp hiện nay, trong đó có tình hình sâu bệnh gây hại trên cây trồng khi nhiều dịch bệnh được phát sinh do ảnh hưởng của thời tiết diễn biến thất thường. Chính từ thực tế này mà việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng cũng đã được các cấp, các ngành, các địa phương lẫn người dân tính đến và thực hiện trong nhiều năm trở lại đây. Tuy nhiên vấn đề đặt ra đó vẫn là làm thế nào để người nông dân có thể tìm được những giải pháp lâu dài cho sản xuất nông nghiệp bền vững trước tình hình biến đổi khí hậu hiện nay.
Huyện Ia Grai là địa phương có diện tích cà phê nhiều nhất tỉnh Gia Lai với hơn 17.000 ha và chính sự phát triển nhanh về diện tích cũng như năng suất, sản lượng của cây cà phê đạt cao trong nhiều năm trước đây đã mang lại hiệu quả kinh tế và lợi nhuận cao cho người trồng cà phê nơi đây. Tuy nhiên theo thống kê của ngành chuyên môn, nhiều diện tích cà phê trên địa bàn ở “độ tuổi” kinh doanh từ 20 năm trở lên đang trong tình trạng sinh trưởng kém, năng suất thấp và không có khả năng cưa đốn phục hồi hay ghép cải tạo cũng đang chiếm tỷ lệ tương đối nhiều. Thế nhưng vấn đề tái canh cà phê của bà con nông dân hiện nay lại đang gặp phải rất nhiều khó khăn, trở ngại; nhất là ở những diện tích cà phê già cỗi được trồng ở những địa điểm không thuận lợi như thiếu nguồn nước tưới trong mùa khô, tầng đất canh tác mỏng, độ dốc lớn khiến cho việc tiếp tục canh tác cây cà phê hoặc tái canh kém hiệu quả. Đem những khó khăn, trăn trở này đến với chương trình “Bác sĩ nông học” vừa được tổ chức tại huyện Ia Grai mới đây, người trồng cà phê của huyện đã có thêm một số kiến thức nhằm nâng cao hiệu quả trong việc trồng, chăm sóc cây cà phê cũng như tái canh cà phê.
Anh Nguyễn Công Vụ – Thôn Ku Tong, xã Ia Pếch, huyện Ia Grai nói: “Nói chung có những chương trình như thế này thì bà con nông dân có những câu hỏi mà đang vướng mắc trong vấn đề sản xuất nông nghiệp thì rất là tốt, bà con biết để mà áp dụng với vườn cây của gia đình. Ví dụ như trồng, chăm sóc cũng như là cách thức để mà làm sao cho vườn cây tăng thu nhập”.
Với những giải đáp, chia sẻ của các chuyên gia, các nhà khoa học ở các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, bảo vệ thực vật và sử dụng phân bón; có thể xem chương trình “Bác sĩ nông học” là diễn đàn khuyến nông nhằm tạo liên kết một cách có hiệu quả nhất giữa bà con nông dân với các nhà khoa học, nhà doanh nghiệp trong việc đưa ra những giải pháp cấp bách cũng như tìm kiếm những biện pháp lâu dài cho sản xuất nông nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu bằng cách áp dụng khoa học kỹ thuật trong canh tác, sản xuất nông nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương; cũng như vấn đề sử dụng hóa chất, phân bón, cách chăm sóc, nuôi dưỡng cây trồng để đạt năng suất, chất lượng. Qua đó giúp nông dân tiết kiệm chi phí, thời gian, tiếp cận và áp dụng tiến bộ KHKT phục vụ sản xuất, nâng cao đời sống.
Ông Đặng Hữu Thắng – Tổng công ty phân bón và hóa chất Dầu khí cho biết: “Thông qua các nhà khoa học hàng đầu chuyển giao những kiến thức về tiến bộ kỹ thuật,kỹ năng về sản xuất giúp cho bà con nông dân sản xuất làm sao mà sử dụng những vật tư đầu vào một cách hiệu quả. Hiện nay là giai đoạn hội nhập của thị trường nông sản Việt Nam rất là mạnh mẽ đối với các thị trường khó tính như là các nước châu Âu,Nhật Bản; chúng tôi thông qua các chương trình này để chuyển giao dần những tiến bộ, các chương trình như GlobalGap, VietGap… để bà con sản xuất không những cung ứng cho thị trường trong nước mà còn xuất khẩu nhiều và nhiều hơn nữa, nhằm mang lại hiệu quả tốt hơn cho bà con nông dân”.
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, các mô hình đa dạng hóa cây trồng trong vườn cà phê bằng cách trồng xen các loại cây hàng hóa lâu năm như bơ, sầu riêng, tiêu, mít… đã được nhân rộng. Cũng theo các nhà khoa học, thực tế cho thấy, việc trồng cà phê xen các loại cây hàng hóa lâu năm tại nông hộ không những giúp người trồng tăng thêm thu nhập so với trồng thuần cà phê mà còn có tác dụng cải thiện điều kiện khí hậu trong vườn cây, nâng cao độ phì nhiêu của đất; điều này sẽ giúp nông dân tìm ra được giải pháp thực tiễn cho canh tác nông nghiệp bền vững trước những biến đổi khí hậu hiện nay./.
Mỹ Tiến, Duy Linh