Đội K52, Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai thành lập ngày 05/01/2001, có nhiệm vụ chuyên trách: tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt Liệt sĩ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong chiến tranh tại 3 tỉnh Đông Bắc Campuchia và tìm kiếm, quy tập Liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Gia Lai…
Với tinh thần, trách nhiệm cao nhất, trong suốt hành trình gần 20 năm qua, Đội K52 đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ hoàn thành đặc biệt xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân giao phó, xứng danh Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân vừa được Đảng, Nhà nước phong tặng.
Thấm nhuần lời dạy của Bác về các Anh hùng Liệt sĩ: “Máu đào của các Liệt sĩ đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh anh dũng của Liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do. Nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn của các Liệt sĩ”… Và còn biết bao nỗi niềm gửi gắm từ hậu phương, ở nơi đó, người thân đang ngóng trông, chờ đón các anh về trong lòng đất mẹ… Từ những suy nghĩ và trăn trở đó, các thành viên Đội đã kiên trì, bền bỉ với sứ mệnh được giao, Đội đã chủ động triển khai nhiều biện pháp và cách làm sáng tạo như: phân tích, so sánh, đối chiếu với hồ sơ quy tập các năm trước để sàng lọc, khoanh vùng, chốt địa bàn, đưa vào kế hoạch cụ thể, chi tiết, làm cơ sở quy tập đến đâu, kết luận địa bàn đến đó. Đội còn vận động nhiều đồng chí cựu chiến binh chiến đấu ở chiến trường Campuchia dẫn đường tìm mộ liệt sĩ…
Thượng tá Nguyễn Xuân Toản, Đội trưởng Đội K52, Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai cho biết: “Cấp ủy, Chỉ huy đơn vị đã động viên anh em phối hợp với các địa phương của bạn, đặc biệt là nhân dân, nơi đơn vị đóng quân làm tốt công tác dân vận, nên bà con rất quý mến bộ đội. Được sự quan tâm của chính quyền, nhất là lực lượng vũ trang của bạn, các đồng chí thế hệ trước rất nhiệt tình ủng hộ đã cung cấp những thông tin chính xác cho đội trong quá trình tìm kiếm”.
Đến nay, Đội đã quy tập được hơn 1.400 hài cốt liệt sĩ hy sinh ở Campuchia hồi hương về nước. Trong đó, tại tỉnh Ratanakiri là 523 hài cốt Liệt sĩ, Stungtreng là 402 hài cốt liệt sĩ, Preah vihear là 503 hài cốt Liệt sĩ. Trong số hơn 1.400 hài cốt liệt sĩ đã được tìm thấy, có 1 Liệt sĩ có tên và địa chỉ; 42 liệt sĩ có tên, quê quán; 1.385 Liệt sĩ chưa xác định được thông tin…
Ở trong tỉnh, từ năm 2018 đến năm 2020, Đội đã quy tập được 154 hài cốt Liệt sĩ tại thị xã An Khê, huyện Kbang, Đak Pơ và Kông Chro. Trong đó, có 1 Liệt sĩ có tên, quê quán hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp đã bàn giao cho gia đình và địa phương an táng…
Anh Nguyễn Văn Kiên, T.p Nha Trang, Khánh Hòa bày tỏ: “Nhận được tin báo của Đội K52, Tỉnh đội Gia Lai, gia đình rất mừng, nhận tin tối hôm trước sáng hôm sau chúng tôi lên gặp và làm lễ bàn giao. Thay mặt gia đình, cảm ơn Tỉnh đội Gia Lai và Tỉnh đội Khánh Hòa”
Một Người dân Campuchia cũng nói: “Thay mặt người dân Campuchia xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến bộ đội Việt Nam đã anh dũng hy sinh giúp chúng tôi thoát khỏi diệt chủng Khơ-me-đỏ. Hôm nay, tôi tới đây đưa, tiễn các liệt sĩ về Việt Nam, chúng tôi rất xúc động và vô cùng biết ơn các anh bộ đội Việt Nam đã giúp đất nước chúng tôi giải phóng và có được cuộc sống như ngày hôm nay”.
Trên suốt hành trình gần 20 năm, dấu chân của cán bộ, chiến sĩ Đội K52 đã in trên khắp mọi nẻo đường, hành quân hơn 1 triệu km, vượt qua bao con sông, con suối, tìm kiếm tại 1.270 buôn, làng, phum, sóc của 139 xã, 23 huyện, ở 3 tỉnh Rattanakiri, Stung Treng, Preah Vihear; Đội đã đào hơn 95.000 m3 đất đá, 160 km đường hào, trong đó có những mộ phải đào gần 200m3 đất, đá ở địa hình đồi dốc với độ sâu hơn 2m, đào đi đào lại nhiều lần mới tìm thấy hài cốt Liệt sĩ. Trong quá trình làm nhiệm vụ đã có 1 đồng chí hy sinh, 7 người bị thương được công nhận là thương binh và nhiều cán bộ, chiến sĩ suy giảm sức khỏe bởi sốt rét và các bệnh lý khác do hậu quả của chiến tranh để lại…
Với những thành tích đạt được, Đội K52 đã nhận được nhiều phần thưởng cao qúy của Đảng, Nhà nước, Quân đội và địa phương trao tặng, như: Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Chiến công hạng Ba; 2 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 2 Bằng khen của Bộ Quốc phòng; 1 Bằng khen của Bộ LĐTB&XH; 5 Bằng khen của Bộ TL Quân khu; 15 bằng khen của UBND tỉnh, nhiều năm liền đạt danh hiệu đơn vị Quyết thắng…
Đ/c Hồ Văn Niên, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai khẳng định: “Trong thực hiện nhiệm vụ của mình, lực lượng vũ trang tỉnh cũng đã làm tốt việc quy tập hài cốt Liệt sĩ ở nước bạn Campuchia, đưa các đồng chí đã hy sinh trên đất bạn về với đất mẹ. Ghi nhận những thành tích đó, vừa qua, Đội K52 của Bộ CHQS tỉnh đã được Nhà nước tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân”.
Trên hành trình trở về của các Anh hùng Liệt sĩ thấm đẫm mồ hôi và nước mắt (mồ hôi của người lính, nước mắt của thân nhân). Hạnh phúc đoàn viên của liệt sĩ và thân nhân sẽ là động lực để các thành viên Đội K52 tiếp tục với hành trình tri ân của mình… Và công cuộc tìm kiếm ấy vẫn chưa dừng lại, khi mệnh lệnh trái tim của người lính vẫn đang thôi thúc hàng ngày…/.
Song Nguyễn – Hữu Lanh – Ksor Tuối – CTV Huy Bắc